انواع بیماری های توت فرنگی و مشخصات آنها
بیماری های توت فرنگی یکی از چالشهایی در مسیر کاشت تا برداشت این میوه پرطرفدار است که همواره در باغ و گلخانه با شما همراه خواهند بود. ازآنجاییکه عرضه و فروش میوههای سالم و باکیفیت توتفرنگی در بازار همیشه اقتصادی است، مدیریت بیماری های توت فرنگی یکی از موضوعاتی است که برای رسیدن به این هدف به شما کمک میکند.
امکان این که این محصول به دلایل مختلفی با انواع بیماری های توت فرنگی درگیر شود، بسیار محتمل است. به همین دلیل در مقاله پیشرو شما را با لیست انواع بیماری های توت فرنگی، نحوه تشخیص، کنترل و مبارزه با آنها آشنا خواهیم کرد.
ویدیو: بیماری های توت فرنگی
عوامل ایجاد کننده بیماری های توت فرنگی
هرکدام از عوامل بیولوژیکی، محیط، ژنتیک، قارچ، ویروس و باکتری به طرق مختلفی گیاه توتفرنگی را تحتتأثیر قرار میدهند. این موارد با حمله به برگ، ریشه یا میوه، لیستی از انواع بیماری های توت فرنگی را ایجاد میکنند.
همانطور که ممکن است خودتان نیز تجربه داشته باشید، سرعت فراگیری این عوامل بیماریزا تأثیر مستقیمی بر روی خسارات وارده در مزرعه یا گلخانه خواهند گذاشت. شما به عنوان یک کشاورز موظف هستید که شناخت جامعی از این بیماری های توت فرنگی داشته باشید.
در این صورت اطمینان خواهید داشت که محصولات شما در برابر انواع بیماریها تا حد زیادی در امان خواهند بود.
بیماری اسکورچ توتفرنگی
یکی از شایعترین بیماری های توت فرنگی که برگها را هدف قرار میدهد، بیماری اسکورچ (Scorch) است. این عارضه توسط قارچی به نام Diplocarpon earlianum ایجاد میشود. این پاتوژن میتواند در خاک برای چندین سال زنده بماند. سپس با مهیاشدن شرایط برای انتشار، آلودهکردن برگ توتفرنگی را شروع کند.
آبوهوای گرم، باقیماندن رطوبت بر روی برگها و همچنین محدوده دمایی بین 27 تا 30 درجه سانتیگراد ازجمله خصوصیات محیطی است که برای این عامل بیماریزا بسیار خوشایند است.
تأثیر بیماری اسکورچ بر روی برگهای توتفرنگی
برگها اولین بخشی از گیاه توتفرنگی هستند که برای تشخیص این بیماری باید به آن نگاه کنید. لکههایی به شکل نامنظم، به قطر 5 میلیمتر و به رنگ ارغوانی و قهوهای بر روی سطح بیرونی برگها ایجاد میشود. با گسترش بیماری، تعداد این لکهها آنقدر زیاد میشود که سطح برگ مانند سوختگی به رنگ قرمز درمیآید.
علاوه بر این لکهها، حاشیه برگها روبهبالا قرار میگیرد. دوره زندگی برگ آلوده شده در نهایت با قهوهای شدن کل سطح برگ و خشکشدن آن به پایان میرسد. همچنین در محل لکهها بهوضوح میتوانید توده هاگ عامل ایجادکننده بیماری را مشاهده کنید.
اگر این نوع از بیماری های توت فرنگی بتواند شرایط مساعد رشد خود را پیدا کند، دمبرگ، کاسه گل و همچنین میوه توتفرنگی را نیز تحتتأثیر خود قرار میدهد و آن را آلوده میکند. بهطوریکه گیاه بهکلی ضعیف میشود و میوههای رسیده از بین خواهند رفت.
روشهای مبارزه با بیماری اسکورچ توتفرنگی
خسارت ناشی از این بیماری های توت فرنگی که توضیح داده شد، بهشدت آلودگی و تخریب بستگی دارد. درنتیجه با تشخیص زودهنگام میتوانید خسارت این بیماری را به پایینتر میزان خود برسانید. در مقابل اگر نسبت به علائم این بیماری بیتوجهی کنید، بوتههای توتفرنگی و همینطور میوههای رسیده قابلبرداشت، بهکلی از بین خواهند رفت.
اقدامات پیشگیرانه در مقابل ایجاد بیماری اسکورچ
اقداماتی که در ادامه بیان شدهاند، به منزله مدیریت عوامل محیطی است که در ایجاد و گسترش این نوع از بیماری های توت فرنگی نقش دارند؛ این اقدامات عبارتاند از:
- تهیه نشاهای سالم توتفرنگی
- کاشتن بوتههای توتفرنگی با فاصله زیاد از یکدیگر
- ازبینبردن مداوم علفهای هرز
- استفادهنکردن از کودهای نیتروژنی در روزهای بهار
- پایین نگهداشتن میزان رطوبت و بخارشدن آبهای اضافی
- بهکارگیری روش آبیاری قطرهای بهمنظور جلوگیری از خیس شدن سطح برگها
- برقراری تهیه هوای مناسب در گلخانه
- اطمینان از قرارگرفتن گیاهان در برابر نور خورشید پس از آبیاری در طول روز
- ازبینبردن بقایای گیاهی پس از هرسکردن گیاهان آلوده و برداشت محصولات
روشهای شیمیایی مبارزه با اسکورچ توتفرنگی
دورنگه داشتن محصولات توتفرنگی از آلودهشدن، همیشه با کنترل شرایط محیطی به طور 100 درصدی موفقیتآمیز نخواهد بود. به همین دلیل در برنامه مدیریت بیماری های توت فرنگی بهتر است روشهای مبارزه شیمیایی را نیز در نظر داشته باشید.
- استفاده از سموم شیمیایی مانند تیوفانات متیل به میزان 0/6-0/5 در هزار
- استفاده از سم کاپتان به میزان 1/5 در هزار به مدت 20 روز در فواصل زمانی 10 روزه، پس از شناسایی اولین علائم بیماری اسکورچ
بیماری سفیدک پودری در توتفرنگی
سفیدک پودری نوعی از بیماری های توت فرنگی قارچی است. عامل ایجادکننده این بیماری قارچ Sphaerotheca macularis است. اگر توتفرنگیهای خود را داخل گلخانه کاشتهاید، سفیدک پودری از رایجترین بیماری های توت فرنگی خواهد بود که انتظار آن را باید داشته باشید.
عوامل ایجاد و گسترش سفیدک پودری در توتفرنگی
علاوه بر گونه قارچی که پاتوژن این بیماری محسوب میشود، شرایط محیطی که در آن توتفرنگی کاشته شده است نیز در ایجاد آن نقش دارد. زیرا این پاتوژن توانایی زندهماندن در خاک را دارد. ازجمله شرایط محیطی مساعد برای بیماری سفید پودری عبارتاند از:
- قرارنگرفتن بوتهها در معرض نور خورشید در طول روز
- محدوده دمایی بین 15 تا 25 درجه سانتیگراد همراه با رطوبت به میزان بالا بر اثر باران، شبنم، محلولهای پاشیدنی استفاده شده یا نبود تهویه مناسب در گلخانه
- آبوهوای خشک
- نبود فضای کافی میان بوتههای توتفرنگی کاشته شده
- کمبود ماده مس
- وجود آسیبدیدگی یا لکههای آبکی در بافت میوه
علائم بیماری سفیدک پودری روی گیاهان توتفرنگی
برگ، گل و میوه گیاهان توتفرنگی همگی در نشاندادن علائم سفید پودری نقش دارند. همانطور که از نام اینگونه از بیماری های توت فرنگی قارچی انتظار میرود، این عارضه خود را بهصورت تودههای کرکی سفیدرنگی در قسمت زیرین برگها نشان میدهد. این تودهها همان هاگ قارچ ایجادکننده این بیماری است.
در برخی موارد نیز ممکن است شاهد تابخوردن حاشیه برگها به سمت بالا باشید. البته که میزان این پیچخوردگی آنقدر زیاد نخواهد بود. اگر بوته هنوز در مراحل رشد خود باشد، متوجه کاهش رشد آنها و میزان میوههای بهعملآمده شده خواهید شد.
درصورتیکه بوتهها در مرحله میوه دهی باشند و آلودگی شروع شود؛ کیفیت میوه تحتتأثیر قرار میگیرد. به این صورت که میوهها سفت و کوچک میشوند. همچنین در برخی موارد نیز میسلیومهای سفیدی بر روی خود توتفرنگی ایجاد میشود.
روشهای مقابله با بیماری سفیدک پودری توتفرنگی
پیشگیری از ایجاد بیماری و استفاده از قارچکشها، از اصلیترین راههای مقابله با این نوع از بیماری های توت فرنگی هستند. بسته به مرحلهای که بیماری در آن بوتهها را آلوده کرده باشد، میتوانید از موارد زیر کمک بگیرید:
- استفاده از انواع بذرها و نشاهای مقاوم در برابر قارچ سفیدک پودری
- ضدعفونیکردن و استفاده از سمهای شیمیایی متناسب به میزان کم در زمان تولید نشاهای توتفرنگی
- ازبینبردن بقایای گیاهان آلوده از گلخانه یا مزرعه
- متعادل ساختن میزان مس خاک پس از انجام آزمایش خاک
- فراهمکردن نور کافی برای گیاهان بهخصوص در گلخانه
- استفاده از گونهای قارچ به نام AmpelomycesQuisqualis که با اسم AQ10 شناخته میشود.
- استفاده از جوش شیرین با بیکربنات سدیم پس از مشاهده اولین علائم بیماری بر روی برگها
- استفاده از قارچکش بنومیل یا کاپتان در صورت وجود بیماری در مرحله میوه دهی گیاه
- بهکاربردن 3 کیلوگرم قارچکش تیوویت جت در یک هکتار، بیکربنات سدیم یا پتاسیم به میزان 5 در هزار و استروبی به میزان 25.0 در هزار بهمنظور اقداماتی در مسیر مبارزه شیمیایی با این بیماری
پوسیدگی چرمی میوه توتفرنگی
بیماری پوسیدگی چرمی توتفرنگی با نام علمی Leather rot در دسته بیماری های توت فرنگی مهمی قرار میگیرد که خسارت ناشی از آن مستقیماً بر روی میوه توتفرنگی اعمال خواهد شد.
عامل ایجادکننده بیماری پوسیدگی چرمی توتفرنگی | قارچ Phytophthorac actorum |
علائم این عارضه | · ظهور لکههایی به رنگ قهوهای با حاشیه سفید یا ارغوانی از انتهای میوه
· پوسیدگی مرکز لکهها و تغییر رنگ به قهوهای روشن · سیاهشدن و خشکشدن آوندهای متصل به میوه · تبدیل ظاهر بافت میوه به حالتی چرممانند و سفت · تلخ و بدبو شدن میوه توتفرنگی |
عوامل ایجاد و گسترش بیماری | · وجود رطوبت نسبتاً زیاد در مرحله برداشت میوه
· محدوده دمایی بین ۶۲ تا ۷۷ درجه فارنهایت در صورت وجود میوه در بوتهها · آبوهوای بارانی |
میزان خسارت ناشی از این نوع بیماری های توت فرنگی | متأسفانه، به دلیل آنکه قسمت اعظم تأثیر این بیماری روی میوه است، در صورت آلودهشدن محصولات توتفرنگی قابلیت برداشت و فروش در بازار را نخواهند داشت. |
روشهای پیشگیری و کنترل پوسیدگی چرمی توتفرنگی | · کنترل میزان رطوبت
· چیدن توتفرنگیهای بالغ شده با برگهایشان · قارچکش ریدومیل به میزان 2.0 در هزار |
بیماری کپک خاکستری توتفرنگی
یکی از بیماری های توت فرنگی رایج که میوه را مورد حمله قرار میدهد، کپک خاکستری است. Botrytis cinerea عامل بیماریزای قارچی است که کیفیت و بهرهوری تولیدات محصول توتفرنگی را در مزرعه به طور چشمگیری کاهش میدهد.
این پاتوژن مانند سایر قارچهای دیگر در آبوهوای گرم و مرطوب با محدوده دمایی 20 تا 30 درجه سانتیگراد، فرصت را برای آلودهکردن غنیمت میشمارد. در کنار قارچ بیماریزا، کمبود ماده روی نیز میتواند در وقوع این بیماری های توت فرنگی نقش داشته باشد.
تأثیر کپک خاکستری بر توتفرنگی
علائم این بیماری همانند نام آن است. به این معنا که با دیدن اسپورهای خاکستری رنگ بر روی قسمت انتهایی میوه توتفرنگی، باید به وجود این عارضه شک کنید. علاوهبرآن، ناحیههای کپکزده، نرم و آبکی میشوند. درنهایت میوههای توتفرنگی درحالیکه بر اثر کپک و نفوذ آن به درون میوه، خشک شدهاند؛ اتصال خود را به شاخهها همچنان حفظ میکنند.
البته این آلودگی قبلتر شروع میشود و در زمان میوه دهی حضور خود را به شما نشان میدهد. این موضوع باعث شده است درحالیکه قارچ این نوع از بیماری های توت فرنگی بوتههای شما را آلوده کرده است، شما بیخبر از آن به محصولات خود دلخوش باشید.
کنترل بیماری کپک خاکستری توتفرنگی
ازآنجاییکه علائم این بیماری خود را در مراحل آلوده ساختن میوه به شما نشان میدهند؛ تقریباً میتوان گفت که هیچ درمان مؤثری برای این عارضه وجود ندارد. شما تنها میتوانید با انجام موارد زیر از ایجاد کپک خاکستریرنگ روی میوههای توتفرنگی مزرعه خود جلوگیری کنید:
- به تأخیر نینداختن برداشت میوههای توتفرنگی
- استفاده از مالچ میان ردیفهای توتفرنگی کاشته شده
- کاشتن بوتههای توتفرنگی با فاصله زیاد از یکدیگر
- استفاده از قارچکشهای کاپیتان و تیرام جهت کنترل این عارضه در صورت وجود شرایط محیطی مساعد رشد آن
- کاشتن نشا یا بذر در خاکهایی با زهکشی مناسب
- ازبینبردن گیاهان آلوده شده به این بیماری قبل از فراگیری همه بوتهها
پژمردگی ورتیسیلیومی توتفرنگی
یکی از بیماری های توت فرنگی قارچی رایج در محیط کاشت، پژمردگی ورتیسیلیومی است. عامل ایجادکننده این بیماری قارچی به نام Verticillium alboatrum است. این پاتوژن بهقدری میتواند در خاک زنده بماند که با پیداکردن اولین میزبان کاشته شده؛ یعنی همان توتفرنگی رشد و انتشار خود را شروع میکند.
علائم وجود بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی توتفرنگی
نشانههای پژمردگی، خشکیدگی و همچنین تغییر رنگ حاشیه و رگبرگها به قرمز یا قهوهای را در میانبرگهای بالغ بوتههای آلوده به این قارچ میتوانید بهوضوح مشاهده کنید. در کنار آن این قارچ روی رشد برگهای جدید نیز تأثیر میگذارد.
در بوتههای آلوده شده شما تعداد اندکی از برگهای جدیدی را مشاهده خواهید کرد. این برگهای جوان هم قبل از اتمام مراحل رشدشان، پژمرده میشوند و سطح آنان از وسط خم میشود. گسترش بیماری منجر به زردشدن برگها و ریزش آنها از بوته میشود.
ریشهها نیز از تأثیر این بیماری مستثنی نخواهند بود. کوتوله و سیاهشدن نوک ریشههای جوانتر و همچنین ظاهرشدن خطوط قهوهای به منزله شروع فرایند پوسیدگی و متوقفشدن رشد آنها ازجمله عواملی هستند که این بیماری باعث آن میشود.
اگر ساقه گیاهان توتفرنگی آلوده به پژمردگی ورتیسیلیومی را برش دهید، سیستم آوندی را آسیبدیده، زرد، گاهی پوسیده و قهوهای میبینید. به دلیل اختلال در رشد ریشهها و آسیب در سیستم جذب مواد موردنیاز گیاه، نشانههایی از علائم کمبود مواد غذایی نیز در بوتههای توتفرنگی دیده میشود.
شرایط مساعد محیطی گسترش پژمردگی ورتیسیلیومی توتفرنگی
با گسترش بیماری، هر بوته آلوده میتواند گیاهان مجاور خود را آلوده کند. اگر توسعه بیماری کنترل نشود، تمام بوتههای توتفرنگی میتواند از بین برود. عوامل زیر در گسترش این نوع از بیماری های توت فرنگی نقش خواهند داشت:
- ترکیبی از آبوهوای خنک و ابری
- محدوده دمایی خاک بین 21 تا 24 درجه سانتیگراد
شیوههای مبارزه با بیماری ورتیسیلیومی توتفرنگی
این عارضه در دسته بیماری های توت فرنگی ویرانگری قرار دارد که پس از آلودهکردن خاک مزرعه، قارچکشی برای درمان خاک وجود نخواهد داشت. به همین دلیل بهتر است موارد زیر را قبل از کاشت برای مزرعه توتفرنگی خود در نظر بگیرید:
- بهکارگیری انواع بذرها و نشاهای غیرحساس و سالم
- استفادهنکردن از کودهای ازت به میزان زیاد
- اطمینان از زهکشی مناسب و حاصلخیزی خاک
- استفاده از ماده ضدعفونیکننده کلروپیکرین% ۳۳ و متیل بروماید %۶۶ قبل از انجام کاشت بذر یا نشا
- حذف گیاهان آلوده همراه با خاک اطراف آنها
- رعایت تناوب زراعی ۲ساله با کلم بروکلی
بیماری پوسیدگی آنتراکنوز توتفرنگی
قارچهای Colletotrichum acutatum, C. fragariae, C. gloeosporioides عامل ایجادکننده بیماری آنتراکنوز در توتفرنگی میشود. تمام بخشهای گیاه توتفرنگی همانند: طوقه، ساقه، برگ و میوه توتفرنگی مستعد آسیبپذیری از این بیماری هستند. این بیماری با استفاده از مواد شیمیایی قابلکنترل است. بااینحال در آبوهوای گرم و مرطوب سرعت بالای این بیماری سبب خسارت زیادی به بوتهها خواهد شد.
تأثیر بیماری آنتراکنوز بر گیاه توتفرنگی
لکههایی دایرهای شکل به رنگ خاکستری یا سیاه، رفتهرفته برگ را در برمیگیرد. در ادامه ضایعاتی مانند زخمهای قهوهای یا سیاه روی ساقه و دمبرگها نیز به وجود میآیند. به طوریکه اگر طوقه را در امتداد طول برش دهید، خطوط قهوهای یا قرمزی که ناشی از پوسیدگی بافت داخلی هستند، خواهید دید.
اگر در مرحله گلدهی آلودگی ایجاد شود، رنگ گلها نیز به قهوهای تیره یا سیاه تغییر میکنند و بهکلی از بین میروند. درصورتیکه مرحله میوه دهی دچار این عارضه شود، لکههای آبسوخته قهوهای رنگی بر روی میوه توتفرنگی ایجاد میشود.
با گسترش بیماری، این پوسیدگی بر روی میوههای سبزی که هنوز به طور کامل نرسیدهاند، به لکههای نرم و سیاه یا قهوهای تیرهای تبدیل میشود. لکههای توتفرنگیهای رسیده هم ارغوانی یا بنفش تیرهای هستند که منجر به بدشکل شدن آنها میشوند.
راههای کنترل بیماری آنتراکنوز توتفرنگی
ازآنجاییکه این نوع از بیماری های توت فرنگی اختلالات قابلتوجهی را بر روی رشد این گیاهان میگذارد، بهکارگیری اقداماتی جهت پیشگیری از آن برای شما بسیار مقرونبهصرفه خواهد بود. مواردی نظیر:
- استفاده از نشاهای سالم
- استفاده از خاکهای سبک با زهکشی خوب برای کاشت بذر یا نشای توتفرنگی
- بهکارگیری مالچ پلاستیکی بین ردیفهای توتفرنگی کاشته شده
- آبیاری گیاهان در طول دوره خشکسالی به میزان متوسط
- تناوب زراعی به فاصله 3 سال با استفاده از گیاهان غیر میزبان این قارچ مانند بادمجان
مبارزه شیمیایی با آنتراکنوز توتفرنگی
در صورت مشاهده اولین نشانههای بیماری با استفاده از قارچکشهایی که در ادامه معرفی میشود، میتوانید ابتلای گیاهان مزرعه خود به این بیماری را تا حد زیادی جلوگیری کنید:
- انواع قارچکشهای حفاظتی بین مرحله گلدهی تا برداشت توتفرنگی
- دو بار استفاده از قارچکش کاپتان به میزان 2.5 در هزار به فاصله هر 10 روز یکبار پس از مشاهده اولین علائم بیماری در هر مرحلهای از رشد گیاه
- قارچکش کوادریس به میزان 400 میلیلیتر در 1000 لیتر آب
بیماری لکه برگی در توتفرنگی
لکه برگی با نام علمی leaf spot از انواع دیگر بیماری های توت فرنگی محتمل در گلخانه یا مزرعه است. این بیماری که با نام لکه برگی معمولی نیز شناخته میشود، از طریق نوعی قارچ منتشر میشود. خوشبختانه میوه توتفرنگی در این بیماری زیاد درگیر نمیشود و میتوانید آن را بهعنوان محصولات درجه دومی بفروشید.
عامل ایجادکننده لکه برگی در توتفرنگی | قارچ Mycosphaerella fragariae |
تأثیر لکه برگی بر روی گیاه توتفرنگی | · لکههایی با قطر ۵/۳ تا 3 سانتیمتر به رنگ قرمز و بنفش و نکروزه بر روی سطح بالایی برگها
· لکههای کوچکتر، کمتر و روشنتر در سطح زیر برگها · جمعشدن لکهها با یکدیگر، تغییر رنگ آنها به خاکستری یا سفید که دور آنها به رنگ قرمز است. · مرگ برگها با ادامهدار شدن بیماری |
نحوه انتقال بیماری | عامل اصلی ورود بیماری همان قارچ است. علاوهبرآن بارش باران، مرطوب ماندن برگها، رطوبت نسبی بالا و محدوده دمایی 27 تا 33 درجه سانتیگراد منجر به انتشار آن میشود. |
شیوههای کنترل لکه برگی در توتفرنگی | · استفاده از انواع مقاوم و سالم بذر یا نشا توتفرنگی
· استفاده از مالچ پلاستیکی میان ردیفهای کاشته شده · کاشتن بوتهها بافاصله زیاد از همدیگر · انتخاب خاکی با زهکشی مناسب و منطقهای دارای آفتاب
|
شیوه درمان بیماری لکه برگی توتفرنگی | راه درمانی برای برگهای آسیبدیده وجود ندارد. اما میتوانید از قارچکشهایی که دارای کاپتان، مایکلوبوتانیل یا مس هستند بهمنظور کنترل شرایط محیطی برای انتشار بیماری استفاده کنید. |
بیماری پژمردگی فوزاریومی توتفرنگی
یکی از سرسختترین عوامل بیماریزا در میان بیماری های توت فرنگی، قارچ Fusarium oxysporum است که منجر به ایجاد بیماری پژمردگی فوزاریومی میشود. این بیماری باتوجهبه میزبان خود؛ یعنی توتفرنگی، علائم مختلفی را از خود در مراحل بیماری نشان میدهد.
اگر مزرعه یا گلخانه شما در معرض هوای گرم و دوره خشکسالی قرار بگیرد، این قارچ شرایط را برای ازبینبردن کامل محصولات توتفرنگی مهیا میبیند. در این حالت است که ضرر اقتصادی قابلتوجهی شامل حال شما میشود.
چگونگی تأثیر پژمردگی فوزاریومی بر بوته توتفرنگی
این نوع پاتوژن خاکی بهراحتی از طریق خاک آلوده، ابزارهای زراعتی استفاده شده آلوده، بقایای برگها، ریشههای بوتههای آلوده قبلی بهراحتی جابهجا میشوند. از آلودگی خاک بوتهها گرفته تا پوسیده کردن آوندها، همگی درنتیجه وجود این پاتوژن در خاک و انتقال آن به خاک مناطق دیگر است.
درنتیجه یک غفلت کوچک در حین کار در مزرعه یا گلخانه، میتواند توتفرنگیهای نوبت کاشت بعدی شما را به طور کامل از بین ببرد.
علائم پژمردگی فوزاریومی توتفرنگی
بنا بر شرایط محیطی و نوع انتخابی بذر یا نشا، علائم بر روی محصولات توتفرنگی ممکن است متفاوت ظاهر شود. اتفاقات زیر همان علائم بیماری های توت فرنگی است:
- زردشدن و پژمردگی برگهای پایینی در یک قسمت از گیاه
- تبدیل رنگ طوقهها به زرد یا قهوهای روشن
- پژمرده شدن گیاهچهها
- وجود بافتهای قرمز تیره یا قهوهای در برشهای طولی ساقه توتفرنگی
- کوتاهی دوره رشد و اختلال در مراحل طبیعی رشد بوته
- کاهش بازدهی و عملکرد کیفیت توتفرنگی
اقدامات پیشگیرانه در برابر بیماری فوزاریومی در توتفرنگی
مواردی که در ادامه این بخش بیان میشوند، مواردی هستند که محصولات شما را از پژمردگی فوزاریومی در امان نگه میدارند.
- انتخاب انواع مقاوم بذرهای توتفرنگی در برابر این بیماری مانند: سان آندریاس و ونتانا
- استفاده از نشاهای سالم و باکیفیت توتفرنگی
- ضدعفونیکردن ابزارهای استفاده شده زراعی
- کنترل خشکسالی، گرمای بالا و آبیاری
- ضدعفونیکردن خاک کاشت با استفاده از پوشش پلاستیکی در مقابل نور خورشید
- پرهیز از آسیبدیدن ساقهها و ریشههای بوتهها
- استفاده از کودهای پتاسیم و ازت به میزان متعادل
بیماری بلایت برگی توتفرنگی
یکی از بیماری های توت فرنگی که عمده درگیری آن برگ است، بلایت برگی یا Leaf blight است. عامل ایجادکننده این بیماری Phomopsis obscurans است. این پاتوژن در بقایای گیاهان آلوده دوره زمستانگذرانی خود را بهمحض فراهمشدن شرایط رشد، به پایان میرساند.
شرایط مساعد رشد عامل بیماریزای بلایت برگی در توتفرنگی
این قارچ همواره به دنبال محیطی میگردد که بتواند بلافاصله آلودگی خود را گسترش دهد. بلایت برگی توت فرنگی در شرایط زیر به هدف دوره زندگی خود میرسند:
- آبوهوای مرطوب اواخر تابستان یا پاییز
- بارانهایی که منجر به پخششدن اسپورهای قارچ در هوا و نشستن آنها بر روی گیاهان میشود.
نشانه بیماری لایت برگی در گیاه توتفرنگی
برگهای جوانتر بیشتر در معرض این بیماری های توت فرنگی قرار میگیرند. اما همچنان برگهای بالغ نیز در درگیری با این بیماری، ضعیف میشوند و بر روی عملکرد محصول تأثیر میگذارند. در ابتدای بیماری، لکههایی به رنگ قرمز یا نارنجی و به شکل دایره تا بیضی به قطر 5.2 تا 3 سانتیمتر بر روی برگها ایجاد میشود.
با گسترش بیماری و افزایش تعداد لکه، این لکهها شکل V مانندی را در کنار رگبرگها به خود میگیرند. همچنین رنگ آنها نیز رفتهرفته به قهوهای تغییر مییابد. اگر بیماری کنترل نشود، علائم آلودگی بر روی میوه توتفرنگی بهصورت لکههای آبسوخته به رنگ صورتی تا قهوهای روشن ظاهر میشود.
شیوههای مقابله با بلایت برگی توتفرنگی
متأسفانه نمیتوانید اقدام خاصی در جهت مقابله با آلودهشدن بوتههای خود به بیماری های توت فرنگی از نوع سوختگی برگ انجام دهید. اما جای نگرانی نیست؛ زیرا همیشه با پایش مداوم بوتهها میتوانید بهمنظور کنترل و جلوگیری از انتشار بیماری بلایت برگی توت فرنگی اعمالی انجام دهید؛ ازجمله:
- استفاده از نشاهای سالم
- انتخاب بستری مناسب همراه با زهکشی مناسب خاک
- ازبینبردن علفهای هرز در نقش میزبان بیماری
- اطمینان از برقراری نور خورشید و تهویه مناسب در گلخانه و مزرعه
- بهکارگیری قار چکشهایی مانند: ایپرودیون و کاپیتان در مراحل اولیه بیماری بهمنظور کنترل انتشار آن
بیماری لکه تاولی توتفرنگی
در میان لیست بیماری های توت فرنگی قارچی، بیماری لکه تاولی با نام علمی Leaf blotch را نیز نباید از یاد ببرید.
عامل بیماری لکه تاولی | Gnomonia fructicola |
علائم لکه تاولی در گیاه توتفرنگی | · لکههای ارغوانی و قهوهای همراه با نکروزه و بزرگشدن آنها در انتهای دمبرگها
· پژمردگی و مرگ نشاهای آلوده شده · ایجاد ضایعات بر روی طوقه گیاه و پوسیدگی ریشه · تغییر رنگ ابتدای میوههای پایه به صورتی یا قهوهای روشن |
شرایط مساعد برای رشد قارچ لکه تاولی | برقراری آبوهوای ابری و مرطوب |
شیوههای کنترل این نوع بیماری های توت فرنگی قارچی | · هرسکردن شاخ و برگهایی در نقش سایبان بهمنظور کاهش سایه و افزایش نفوذ نور خورشید
· استفادهنکردن بیش از اندازه از کودهای نیتروژنی · جمعآوری و ازبینبردن برگهای ریخته شده قبلی · کاشتن نشا یا بذر در خاکهایی با زهکشی مناسب · جلوگیری از مرطوب ماندن خاک به مدت طولانی · افزایش امکان تهویه هوا در گلخانه |
بیماری لکه برگی زاویهدار در توتفرنگی
لکه برگی زاویهدار از گونه بیماری های توت فرنگی باکتریایی است. قدرت این بیماری به حدی بالا است که در صورت آلودهکردن، عملکرد بوتهها را به میزان 75% کاهش میدهد. عامل ایجادکننده این بیماری های توت فرنگی باکتری Xanthamonas fragariae است.
رطوبت، باران و بقایای گیاهان آلوده، همگی ازجمله عواملی هستند که انتشار این باکتری را در باغ ممکن میسازند.
علائم لکه برگی زاویهدار
لکه برگی زاویهدار توت فرنگی در ابتدا خود را در سطح پایینی برگها و کاسبرگها بهصورت لکههایی زاویه داری نشان میدهد که حالتی آبکی دارند. اگر شرایط محیطی برای رشد این باکتری مساعد باشد، بر روی لکهها مواد زرد یا سفیدرنگ نرم و آبکی ایجاد میشود.
اگر بیماری به رشد خود ادامه دهد، لکهها کمکم بزرگ میشوند؛ بهطوریکه تمامی سطح برگ را میپوشانند. در نهایت سطح رویی برگها به رنگ قرمز یا قهوهای تغییر رنگ میدهند. مراحل آخر فراگیری بیماری به این صورت است که بر اثر خشکشدن بیش از حد برگها، بافت برگ پاره میشود.
اگر بیماری در مراحل اولیه کنترل نشود به دلیل تغییر رنگ و طعم میوه، خسارت ناشی از این بیماری های توت فرنگی برای شما میزان قابلتوجهی خواهد بود.
درمان لکه برگی زاویهدار در توتفرنگی
اگر گیاه متأثر از این بیماری های توت فرنگی شود، نمیتوانید راه درمانی برای بوتههای آلوده توت فرنگی پیدا کنید. درصورتیکه بیماری را زود تشخیص دهید، ممکن است بتوانید با استفاده از ترکیبات مس دار این بیماری را کنترل کنید.
افزون بر آن میتوانید از اقدامات زیر جهت جلوگیری از ایجاد این بیماری های توت فرنگی بهره ببرید:
- خریداری نشاهای سالم و عاری از هرگونه بیماری
- استفاده از شیلنگ قطرهای برای آبیاری
- ضدعفونیکردن وسایل کشاورزی استفاده شده با استفاده از محلول الکل
- ازبینبردن برگهای آلوده و سوزاندن یا دفن کردن آنها در مکانی دور از مزرعه
- برداشتنکردن میوه در صورت وجود رطوبت بر روی آن؛ جهت جلوگیری از انتشار باکتری عارضه اینگونه از بیماری های توت فرنگی
بیماری قرمز شدگی استوانه مرکزی در توتفرنگی
در عین آنکه این نوع از بیماری های توت فرنگی قارچی نادر است؛ اما مخربترین نوع بیماری های توت فرنگی محسوب میشود. بیماری Red stele در توتفرنگی توسط قارچ Phytophthora fragariae ایجاد میشود.
دوره زندگی بیماری قرمز شدگی استوانه مرکزی در توتفرنگی
پاتوژن این گروه از بیماری های توت فرنگی در حالت عادی در خاک کشاورزی وجود ندارند. بیشتر از طریق نشاهای آلوده، انتقال خاک و آب آلوده شده به این قارچ، وارد محصولات شما میشوند. میزان بالای تخریبی که به آن اشاره شد، به این دلیل است که اگر این قارچ بتواند خود را وارد خاک کند، چیزی حدود 13 سال بدون وجود میزبان؛ یعنی توتفرنگی زنده میماند.
عوامل زیر باعث شروعشدن جوانهزنی قارچ توت فرنگی میشوند:
- خاکهای سنگین رسی با زهکشی ضعیف
- اشباع شدن خاک
- آبوهوای خنک همانند آبوهوای بهار و پاییز
- وجود رطوبت زیاد خاک در نزدیکی ریشه بوته
- محدوده دمایی بین 7 تا 15 درجه سانتیگراد
علائم قرمز شدگی استوانه مرکزی توتفرنگی
یکی از بارزترین نشانههای این بیماری های توت فرنگی، سفید ماندن مرکز و قرمزشدن استوانه مرکزی ریشه است. درست مطابق نامی که به آن داده شده است. اگر پژمردگی و مرگ از قسمتهای پایین گیاه توتفرنگی شروع شود، باید به وقوع این بیماری شک کنید.
این قارچ رنگ برگهای بالغ را به قرمز و زرد تغییر میدهند. برگهای جوانتر نیز حالتی سبز آبی به خود میگیرند. با گسترش بیماری، رشد مختل میشود و کوتولگی در بوتههای توتفرنگی بهوضوح احساس خواهد شد.
اگر با این علائم نتوانستید از وجود این بیماری های توت فرنگی اطمینان پیدا کنید، به ریشه بوتهها نگاه کنید. ریشه سالم باید رنگ زرد رو به سفید داشته باشد. قرمز شدن استوانه مرکزی توتفرنگی، حجم ریشهها را کاهش میدهد و رنگ آنها را خاکستری میکند.
مدیریت بیماری قرمز شدگی استوانه مرکزی توتفرنگی
ازآنجاییکه این یک نوع از بیماری های توت فرنگی ریشهای است؛ بنابراین درمان بوتههای آلوده موفقیتآمیز نخواهد بود. به همین دلیل بهتر است پیشنهادهای زیر را بهمنظور جلوگیری از احتمال ورود این بیماری به مزرعه سالم خود اعمال کنید:
- کنترل زهکشی خاک (اصلیترین عامل کلیدی در کنترل بیماری قرمز شدگی استوانه مرکزی)
- کنترل نقلوانتقالات خاک و آب
- کاشت در ارتفاع 10 اینچی از سطح خاک جهت فاصلهگرفتن ریشه از منطقه زندگی عامل بیماریزا
- تهیه نشای سالم از مراکز مطمئن
- کنترل تمیز بودن ابزارآلات زراعی
- ضدعفونیکردن خاک با متیل بروماید قبل از شروع کاشت
پوسیدگی آبکی توتفرنگی
گمان نکنید که بیماری های توت فرنگی فقط در طول فرایند کاشت تا به بار نشستن میوهها، آنها را تهدید میکنند. میوههای توتفرنگی پس از برداشت و ذخیره تا هنگام عرضه به بازار نیز در معرض بیماری قرار میگیرند. یکی از انواع بیماری های توت فرنگی در این دسته، پوسیدگی آبکی توتفرنگی است.
نشانههای بیماری پوسیدگی آبکی
قارچ Rhizopus stolonifer بهمحض دیدن آسیب و زخم روی بافت میوه، به آن حمله میکند. بر روی توتفرنگیهای آلوده، لکههای آبسوختهای به وجود میآیند. این لکهها رنگ میوه را تغییر میدهند. با گذشت زمان کوتاهی، میوههای آلوده نرم میشوند. همچنین بافت رویی میوه آبکی شده و از داخل میوه حالت لهشدن به خود میگیرد.
شیوههای مقابله با پوسیدگی میوه توتفرنگی
همانطور که متوجه شدید، برای میوههایی که به این گروه از بیماری های توت فرنگی دچار شدهاند، نمیتوانید کاری کنید. تنها میتوانید هنگام چیدن و ذخیره در انبار مراقب بافت آنها باشید. همچنین برداشت را به تعویق نیندازید و در هنگام صبح این کار را انجام دهید.
بیماری ماکروفومینا توتفرنگی
یکی دیگر از بیماری های توت فرنگی قارچی، عارضه ماکروفومینا یا همان پوسیدگی زغال چوب است. ممکن است به دلیل تشابه در علائم این بیماری با پژمردگی فوزاریومی، آن را بهاشتباه تشخیص دهید.
عامل ایجادکننده بیماری | قارچ Macrophomina phaesolina |
علائم بیماری ماکروفومینا توتفرنگی | · آلودهشدن تاج گیاه
· ریختن تمام برگهای بوته جز برگهای تاج · توقف رشد گیاه · پژمردگی و خشکشدن تاج گیاه و تغییر رنگ به قهوهای یا نارنجی |
شرایط مساعد رشد این قارچ | · رطوبت فراوان در خاک
· جریاننداشتن هوا در ریشههای گیاه · وجود آبوهوای گرم و خشک · حمله حشرات ناقل مانند کنهها |
راههای پیشگیری و کنترل بیماری | · آبیاری متوسط گیاه
· اطمینان از امکان تهویه هوا · کنترل دمای گلخانه و مزرعه · ضدعفونیکردن وسایل کشاورزی |
ویروس پیسک توتفرنگی
همانطور که از نام این بیماری مشخص است، این عارضه در دسته بیماری های توت فرنگی ویروسی قرار دارد. این بیماری ابتدا از برگها شروع میشود؛ سپس آوند، مزوفیل، اپیدرم و … درنهایت سراسر اجزای گیاه را آلوده میکند.
علائم بیماری ویروسی پیسک توتفرنگی
درصورتیکه رگبرگهای گیاهان توتفرنگی حالت شفافی پیدا کنند، خود را برای مواجه با این بیماری آماده کنید. بهعلاوه بر روی برگها نیز لکههایی ایجاد خواهد شد. با آلودهشدن بوتهها، اختلال در رشد و کوتوله ماندن آنها را نیز کاملاً احساس خواهید کرد.
کنترل ویروس پیسک و راههای جلوگیری از انتشار
همانطور که میدانید بیماریهای ویروسی راه درمانی ندارند. به این معنا که در صورت آلودهشدن مزرعه، قید محصولات خود را باید بزنید. اما نکتهای که بارها در این مقاله به آن اشاره شد، بهکارگیری اقدامات پیشگیرانه در برابر انواع بیماری های توت فرنگی است.
درنتیجه بهترین راه مقابله با بیماری پیسک توتفرنگی درنظرداشتن موارد زیر خواهد بود:
- تهیه نشاهای سالم
- استفاده از بذرها یا نشاهای مقاوم
- ضدعفونیکردن ابزار کشاورزی، دست و لباسها قبل از کارکردن در مزرعه
اگر بیماری را در بعضی از بوتههای خود مشاهده کردید، بهتر است هرچه زودتر بوتههای آلودهشده را بهطورکلی از مزرعه خارج کنید. با افزایش دمای محیط نیز میتوانید شرایط محیطی مساعد برای رشد ویروس را از بین ببرید. اما توجه کنید که دمای بالا به محصولاتتان آسیب نرساند.
بیماری نماتدهای ریشه در توتفرنگی
از مخربترین بیماری های توت فرنگی، بیماری نماتدهای ریشه است. اینگونه از بیماری های توت فرنگی، عارضههای متفاوتی نظیر: نماتد مولد زخم ریشه، نماتد خنجری و ریشه گرهی در توتفرنگی ایجاد میکنند. در بخش پایانی این مقاله این بیماری های توت فرنگی ریشه ای معرفی شدهاند.
نماتد ریشه گرهی در توتفرنگی
عامل بیماریزای نماتد ریشه گرهی Meloidogyne spp است. خسارت ناشی از وقوع این بیماری اصلاً با دیگر بیماری های توت فرنگی قابل قیاس نیست. بهطوریکه امکان مرگ بوتههای مبتلا به این بیماری بسیار بالا است.
اختلال در رشد و کوتولگی بوتهها از اصلیترین تأثیرات این بیماری هستند. ازآنجاکه در سایر بیماریهای دیگر توتفرنگی نیز امکان مختلشدن رشد وجود دارد؛ بهتر است برای اطمینان از وجود نماتد ریشه گرهی، به آزمایشگاه بروید.
با استفاده از دستگاههای مخصوص میتوانید تخمهای نماتدهای ماده ایجاد شده بر روی ریشهها را واضح ببینید.
راههای مقابله با نماتد ریشه گرهی در توتفرنگی
بهمنظور کاهش میزان خسارت این بیماری های توت فرنگی، بهتر است نکات زیر را در پس ذهن خود داشته باشید. در این صورت میتوانید محصولات خود را در برابر این بیماری مصون نگه دارید.
- آزمایشکردن خاک قبل از کاشت برای اطمینان از سلامت آن
- استفاده از انواع بذرها و نشاهای مقاوم
- ضدعفونیکردن خاک با استفاده از مواد ضدعفونی با دوز کم یا نور آفتاب قبل از انجام کاشت
- بهکارگیری سیستم کشت هیدروپونیک
- ازبینبردن گیاهانی که نماتدهای ریشه گرهی به آن حمله کردهاند.
نماتد خنجری در توتفرنگی
انگلی به نام Xiphinema spp در سطح ریشه عملیات بیمار ساختن بوته را شروع میکند. نماتد خنجری با درگیرکردن ریشه رشد گیاه را تا حدی کاهش میدهد که گیاه کاملاً توانایی کامل مردن مراحل رشد خود را از دست میدهد.
تأثیر نماتد خنجری بر روی بوته توتفرنگی
این بیماری های توت فرنگی به صورت ریشهای بر قسمتهای مختلف گیاه تأثیر میگذارد. علائم نماتد خنجری در گیاه توتفرنگی شامل:
- بهوجودآمدن زخمهایی بر روی ریشهها به رنگ قهوهای یا قرمز
- وجود گال در نوک ریشههای توتفرنگی
- کمحجم شدن ریشهها و ساقههای رونده
- زرد و کوچکشدن برگها
- کوتوله ماندن بوتهها
روش مدیریت نماتد خنجری در توتفرنگی
بهمنظور تقویت گیاه و مقاومت در برابر این عامل بیماریزای انگلی، باید گیاه را با استفاده از مواد غذایی متناسبی تقویت کنید. همچنین در صورت مشاهده علائم بیماری باید بوته آلوده شده را به طور کامل از خاک جدا کنید.
سپس در صورت امکان خاک را با استفاده از حرارت یا قراردادن در برابر نور شدید آفتاب ضدعفونی کنید. افزون بر آن قبل از کاشت گیاهان نیز بهمنظور اطمینان بیشتر میتوانید این کار را انجام دهید.
نماتد مولد زخم ریشه
زخم ریشه از انواع دیگر بیماری های توت فرنگی ریشه ای است. عامل ایجادکننده این بیماری P.pratensis و P.penetrans هستند. این بیماری ریشه نیز همانند دو گونه دیگر در کوتوله ماندن بوته، زردشدن برگها و مختلشدن رشد ریشه به دلیل تخریب کورتکس آن، نقش قابلتوجهی دارند.
این در حالی است که با دیدن زخمهای نکروز شده و لکههای قهوهای و کوچک روی سطح ریشه متوجه میشوید که از بیماری های توت فرنگی نوع نماتد مولد زخم است.
راه مقابله با نماتد مولد زخم ریشه توتفرنگی
ایجاد شرایط متعادل محیطی برای رشد و دورنگه داشتن هر عاملی که میتواند گیاهان را در دورهای استرسزا قرار دهد، از عمدهترین شیوههایی است که میتوانید در مقابل با این بیماری به کار ببرید. علاوهبرآن میتوانید به مدت نیم ساعت، ریشه گیاهان را با استفاده از آب گرم بهنوعی استریل کنید.
گلخانه آوین
ممکن است تنها آگاهی از نوع بیماری های توت فرنگی و شیوههای مقابله با آنها گاهی به طور 100 درصدی برای محصولات شما کارساز نباشد. درنتیجه بهتر آن است که از افراد متخصص در این زمینه کمک بگیرید.
به همین منظور در صورت مشاهده هر نوع از بیماری های توت فرنگی معرفی شده، میتوانید با تماس با کارشناسان مجرب گلخانه آوین و بهرمندی از تجریبات و مشاورههای کارآمد آنان، محصولات خود را در سریعترین زمان ممکن نجات دهید.
سؤالات متداول
- مبارزه شیمیایی در برابر بیماری پوسیدگی چرمی با استفاده از چه مادهای انجام میشود؟
با استفاده از قارچکش ریدومیل به میزان 2 دهم در هزار
- مؤثرترین قارچکشی که برای مبارزه با بیماری های توت فرنگی آنتراکنوز استفاده میشود، چیست؟
قارچکش کاپتان یا کوادریس در صورت مشاهده اولین نشانههای بیماری در مراحل اولیه آن
- مهمترین اقدام پیشگیرانه در مقابل بیماری قرمز شدگی استوانه مرکزی توتفرنگی چیست؟
جلوگیری از اشباع شدن خاک با کنترل میزان زهکشی خاک
- چگونه میتوان نماتد خنجری را از نماتد مولد زخم ریشه در توتفرنگی تشخیص داد؟
در نماتد مولد زخم ریشه، لکههای کوچک و زخمهای نکروز شده قهوهای بر روی ریشه دیده میشود.
کلام پایانی
محبوبیت و صرفه اقتصادی توتفرنگی، دلیلی شده است که بسیاری از شما کشاورزان محترم، آن را میان محصولات تولیدی خود قرار دهید. این در حالی است که شرایط محیطی و عوامل بیماریزای زنده مانند ویروس و باکتری میتوانند بیماری های توت فرنگی متعددی را در مزرعه شما ایجاد کنند. درنتیجه بهتر است همانند آنچه که در این مقاله بیان شد، با شیوههای کنترل و مقابله با آنها آشنا باشید.
انواع بیماری :
✅بیماری های کاهو |
✅بیماری های توت فرنگی |
✅بیماری های گل کلم |
✅ بیماری های کرفس |
✅بیماری های کلم |
✅بیماری های گوجه فرنگی |
✅بیماری های هندوانه |
✅بیماری های فلفل دلمه ای |
✅بیماری های بادمجان |
مقالات کاربردی:
با آزمایش خاک میشه بیماری توت فرنگی رو تشخیص داد؟