میدونین خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان گلخانه میتونه ریسک‌های زیادی رو به همراه داشته باشه؟ این هم می‌دونستین که دما یکی از عوامل کلیدی در رشد و توسعه گیاهان هست و حرف اول رو میزنه؟ دمای بالا و پایین برای گیاهان باعث ایجاد خطرات جبران‌ناپذیری میشه؛ چون دمای گلخانه یکی از عوامل کلیدی در رشد و توسعه گیاهانه و روی فرایندهای فیزیولوژیکی اون‌ها تأثیر مستقیمی داره.
آوین گرین با ارائه یکی از مقاله‌های مفید و کاربردی در ارتباط با خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان گلخانه میخواد بهتون بگه که بالا یا پایین بودن دما میتونه چه تأثیر مثبت یا مخربی روی محیط داخلی گلخونه‌تون داشته باشه و همچنین به بررسی راهکارهای جلوگیری از خطرات دمایی و نکات تنظیم دما بپردازه؛ پس جایی نرید و همراه ما این مطالب آموزنده رو دنبال کنین.
تأثیر دمای مختلف روی گیاهان در محیط گلخانه
در همین ابتدا از مبحث مربوط به خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان گلخانه لازم است بدانید که دماهای مختلف تا چه حد می‌توانند روی گیاهان گلخانه تأثیر داشته باشند. با توجه به اهمیت دمای هوا بر گیاهان گلخانه ای و نقش آن در رشد و افزایش عملکرد گیاه، همچنین استفاده از مهم ترین تجهیزات گلخانه ای مانند مه‌پاش، دریچه و… برای کنترل دمای این محیط نیز ضروری است.
1. دمای بالا
- افزایش سرعت رشد: سرعت فرایندهای فیزیولوژیکی مانند فتوسنتز و تنفس در دماهای بالا افزایش پیدا می‌کند. این موضوع باعث رشد سریع گیاهان شده؛ اما اگر دما بیش از حد معمولی باشد، آسیب جدی به گیاهان وارد می‌شود.
- تنش گرمایی: در صورت بالا بودن دما، گیاهان منجر به تنش گرمایی می‌شوند. این تنش ممکن است آسیب دیدگی پروتئین‌ها و آنزیم‌های گیاهی، توقف فتوسنتز و مرگ گیاه را به همراه داشته باشد.
- افزایش تبخیر: بالا بودن بخار تأثیر زیادی روی افزایش تبخیر آب از سطح برگ‌ها دارد که در واقع منجر به کم‌آبی گیاهان بخصوص اگر رطوبت هوایی پایین باشد، می‌شود.
- کاهش کیفیت محصول: دمای بالا در برخی گیاهان کیفیت محصول را پایین می‌آورد. به طور مثال دمای بالا در گوجه‌فرنگی باعث نرم شدن میوه و کاهش رنگ آن می‌شود.
2. دمای پایین
- کاهش سرعت رشد: سرعت فرایندهای فیزیولوژیکی مانند فتوسنتز و تنفس در دماهای پایین کاهش پیدا می‌کند و در نهایت باعث کاهش سرعت رشد گیاهان می‌شود.
- تنش سرمایی: دمای بیش از حد پایین منجر به تنش سرمایی گیاهان می‌شود و این امر می‌تواند به سلول‌های گیاهی آسیب بزند، رشد آن‌ها را متوقف کند و در آخر موجب مرگ گیاه شود.
- افزایش خطر بیماری‌ها: دمای پایین خطر بیماری‌های قارچی و باکتریایی در گیاهان را به‌مراتب افزایش می‌دهد.
- تغییر در ترکیب شیمیایی: پایین بودن دما در محیط داخلی گلخانه باعث تغییر در ترکیب شیمیایی گیاهان می‌شود. به طور مثال دمای پایین در برخی از گیاهان تا حدودی باعث افزایش قند شده و مهم‌تر از همه کاهش اسید را نیز رقم می‌زند.
بسیاری از گلخانه‌داران در زمینه مراقبت از گیاهان خود بخصوص در فصل زمستان منجر به اشتباهاتی می‌شوند که در واقع ضرر زیادی را به آن‌ها وارد می‌کند.
از جمله اشتباهات رایج گلخانه داران در فصل زمستان می‌توان به عدم توجه به اختلاف دمای شب و روز، عدم تهویه مناسب، مسمومیت گازی گیاهان در گلخانه و… که همگی این‌ها می‌توانند تأثیر زیادی بر محیط داخلی گلخانه بر جای بگذارند، اشاره کرد. به طور کلی دمای مناسب گلخانه در زمستان و تابستان که دو فصل سرد و گرم به‌حساب می‌آیند، باید 7 تا 18 درجه سانتی‌گراد و در تابستان 23 تا 27 درجه سانتی‌گراد باشد.
مقایسه کلی خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان گلخانه
کلید موفقیت در مدیریت محیط گلخانه مواردی از جمله نظارت مداوم بر دما، تنظیمات دوره‌ای بر اساس نوع گیاه، مرحله رشد و شرایط محیطی است. ما اینجا برای درک بهتر خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان گلخانه به مقایسه کلی این دو دما پرداخته‌ایم.
| خطر | پایین بودن دما | بالا بودن دما |
| تأثیر بر فتوسنتز | کاهش سرعت فتوسنتز و کاهش رشد | در ابتدا باعث افزایش سرعت فتوسنتز؛ ولی در دماهای بالا موجب آسیب به کلروپلاست و کاهش فتوسنتز |
| تأثیر بر تنفس | کاهش سرعت تنفس | افزایش سرعت تنفس باعث مصرف انرژی بیشتر و آسیب به گیاه |
| آسیب سلولی | تشکیل کریستال‌ها یخ در سلول‌ها، صدمه به غشا سلولی و مرگ سلول‌ها | دناتوره شدن پروتئین‌ها و آنزیم‌ها، صدمه به غشا سلولی و مرگ سلول‌ها |
| کم‌آبی | جذب آب توسط ریشه‌ها کاهش و افزایش از دست دادن آب از برگ‌ها | افزایش تعریق و از دست دادن آب از برگ و در نهایت پژمردگی و کم‌آبی |
| بیماری‌ها | افزایش حساسیت به بیماری‌های باکتریایی و قارچی | افزایش حساسیت به بیماری‌های ویروسی و آفات |
| گلدهی و میوه‌دهی | تأخیر در گلدهی و کاهش تشکیل میوه | کاهش کیفیت میوه‌ها و تغییر رنگ و طعم نامطلوب آن‌ها |
| نشانه‌های ظاهری | لکه‌های قهوه‌ای روی محصولات کشت شده، پژمردگی و رنگ‌پریدگی | تغییر رنگ و افتادن برگ‌های محصول، پژمردگی و سوختگی برگ‌ها |
راهکار جلوگیری از خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان گلخانه
چه راهکارهایی برای جلوگیری از خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان گلخانه وجود دارد؟ محافظت از گیاهان گلخانه‌ای در برابر دمای نامناسب آن چنان که فکرش را می‌کنید، کار سختی نیست! برای اینکه از آسیب‌های ناشی از دمای پایین جلوگیری کنید، باید موارد گفته شده زیر را به‌درستی رعایت کنید:
- از سیستم‌های گرمایشی مناسب مانند گرما تابشی، هیترهای گرمایش تابشی گلخانه یا کوره هوای گرم گلخانه بهره ببرید.
- در مواقع قطعی برق برای جلوگیری از آسیب به محصول خود همیشه یک سیستم پشتیبان داشته باشید.
- عایق‌بندی گلخانه را خیلی جدی بگیرید و برای پیشگیری از اتلاف گرما از پنجره‌های دوجداره یا پوشش‌های عایق استفاده کنید.
- از طرفی دیگر به‌منظور جلوگیری از آسیب دمای بالا راهکارهای ساده دیگری همچون استفاده از انواع سیستم خنک کننده گلخانه مانند فن، کولر صنعتی یا سیستم‌های خنک کننده تبخیری که راه‌حل بسیار مناسبی برای روزهای گرم است، نیز وجود دارد.
- برای کاهش شدت نور خورشید و کاهش دما استفاده از سایه‌بان یا پوشش‌های سایه‌دار بسیار مؤثر است.
- موضوع مهم دیگری که باید آن را در نظر داشته باشید، تهویه مناسب گلخانه است. برای این منظور پنجره‌ها را باز کرده یا با استفاده از فن، هوای داخل گلخانه را به بیرون هدایت و از جمع شدن گرمای بیش از حد جلوگیری کنید.
- میزان رطوبت گلخانه را هم همیشه در نظر بگیرید؛ چون رطوبت بالا و گرما برای گیاهان ترکیب بسیار خطرناکی هستند؛ پس با مدیریت درست این عوامل گیاهان گلخانه شما در برابر گرمازدگی در امان می‌مانند. به علاوه استفاده از انواع فن تهویه گلخانه می‌تواند دما و رطوبت مورد نیاز گیاه را تنظیم کرده تا از آسیب‌های ناشی جلوگیری کند.
مهم‌ترین نکات در تنظیم دمای گلخانه
پس از اینکه به مقایسه و راهکارهای خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان گلخانه پی بردید، باید بدانید که برای تنظیم دمای گلخانه رعایت کردن چندین نکات مهم در این خصوص الزامی است که هم اکنون به شرح آن‌ها می‌پردازیم:
- استفاده از سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی: با استفاده از سیستم‌های گرمایشی که شامل بخاری، هیتر برقی، سیستم‌های گرمایش از کف و سیستم‌های سرمایشی شامل کولر، فن، مه‌پاش گلخانه و سیستم خنک کننده تبخیری هستند، می‌توانید دمای گلخانه را تنظیم کنید.
- تهویه مناسب: تهویه مناسب می‌تواند در طول روز به کاهش دمای گلخانه و جلوگیری از تجمع رطوبت کمک کند.
- استفاده از سایبان: سایبان نقش مؤثری در کاهش تابش نور خورشید و همچنین کاهش دمای گلخانه ایفا می‌کند.
- انتخاب گیاهان مناسب: گیاهانی که سازگار با شرایط آب و هوایی منطقه شما هستند، نیاز به تنظیم دما را کاهش می‌دهند.
به احتمال زیاد این پرسش که تنظیم حرارت در گلخانه چگونه است، بارها برایتان پیش‌آمده باشد. باید گفت که تنظیم حرارت در گلخانه برای جلوگیری از رشد نامناسب و نابودی گیاهان انجام می‌شود. از آن جایی که فضای گلخانه یک بخش سرپوشیده است؛ لذا در این فضا باید درجه حرارت و دما را به شکل مؤثر و به‌صورت کنترل شده‌ای در نظر گرفت.
ارگانیک‌ترین اقلام کشاورزی رو از آوین گرین بخواین!
بعد از درک خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان گلخانه، رسیدیم به بخش جذاب و در عین حال حساس مقاله! شما هم تو سال‌های گذشته از محصولات کشاورزی بی‌کیفیت خسارت زیادی دیدین؟ میگن جلوی ضرر رو هر وقت بگیری منفعته! آوین گرین میتونه بهترین بذر، نشا، کود، سم و… رو با تضمین اصل بودن در اختیار شما قرار بده.
ما مفتخریم با تیمی مجرب از زمان خرید هر نوع اقلام کشاورزی تا رسیدن به محصول نهایی شما رو همراهی کنیم و تمام تلاشمون رو برای تهیه و ارسال بهترین کیفیت محصول و همچنین ارسال سریع انجام میدیم. نکته قابل توجه دیگه اینه که آوین گرین همواره انواع مقالات و اطلاعات سودمند در رابطه با مشاوره خرید بذر، مشاوره خرید کود و سم، مشاوره بیماری‌ها و حتی مشاوره ساخت گلخانه رو منتشر میکنه.
نتیجه‌گیری
در پایان مطلب خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان گلخانه دریافتید که دما یکی از ضروری‌ترین عوامل برای رشد و سلامت گیاهان در محیط گلخانه است و تحت هیچ شرایطی نباید از خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان این محیط غافل شد.
اگر با نیازهای دمایی گیاهان شناخت دقیقی داشته باشید، می‌توانید تا حدودی از آسیب‌های ناشی از دماهای نامناسب جلوگیری کرده و به تولید محصولات مرغوب و عملکرد بالا دست پیدا کنید. چنانچه هر سؤال یا ابهامی در خصوص خطرات دمای پایین و بالا برای گیاهان گلخانه، روش‌های جلوگیری از این خطرات و…داشتید، در بخش دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید تا در سریع‌ترین زمان ممکن به آن‌ها پاسخ دهیم.
سؤالات متداول
- دمای مناسب گلخانه گوجه فرنگی چقدر است؟
مطلوب‌ترین دما برای رشد گوجه‌فرنگی بین 20 تا 25 درجه سانتی گراد است.
- دمای گلخانه را چگونه می‌توان به طور دقیق اندازه‌گیری کرد؟
برای اندازه‌گیری دقیق دمای گلخانه می‌توانید از دماسنج‌های دیجیتال یا سنسورهای دما استفاده کنید.
- اصلی‌ترین عوامل تغییر دمای داخل گلخانه چیست؟
عوامل متعددی مانند تهویه مناسب، سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، شدت نور خورشید، نوع پوشش گلخانه و…می‌توانند روی دمای آن تأثیرگذار باشد.
نظری داده نشده