بیماری‌های تهدیدکننده سلامت کاهو و راه‌حل‌های برطرف کردن آنها
یکی از چالش‌های عمده‌ای که در فرایند پرورش و تولید کاهو با آن مواجه می‌شوید، انواع بیماری های کاهو است. این بیماری‌ها گاهاً به دلایل مختلفی می‌توانند محصولات شما را به طور کلی نابود کنند. درنتیجه مدیریت بیماری به جهت کنترل و جلوگیری از زیان‌های ویرانگر از مسائلی است که باید با آنها آشنا باشید.
منظور از مدیریت، مجموعه اقدامات پیشگیرانه‌ای است که در برابر این گونه بیماری‌ها باید در اولویت شما قرار گیرند. به همین منظور در ادامه این مقاله پیش‌رو از بیماری های کاهو، دلایل ایجاد، علائم و راه‌حل‌های آنها صحبت کرده‌ایم.
ویدیو: بیماری های کاهو
آشنایی با بیماری های کاهو
قبل از آنکه انواع بیماری های کاهو و اطلاعات دیگر آنها معرفی شود، در این بخش لازم است که درباره این موضوع، چندین نکته برای شما یادآوری شود.
ازآنجایی‌که در بازار بذرهای کاهو متنوعی وجود دارد؛ درنتیجه سطح تحمل و مقاومت آنها نسبت به بیماری نیز متفاوت است. ممکن است به همین دلیل به دنبال کاهویی باشید که به طور کامل در برابر بیماری مصون باشد. در همین راستا به عنوان اولین نکته باید بیان کرد که هیچ نوعی نسبت به همه بیماری‌ها مقاوم نیست. به این معنا که مقاوم‌ترین آنها نیز در ترکیب با متدهای مدیریتی شناخته شده‌اند.
افزون بر این موضوع، همه بیماری‌ها به یک میزان منجر به ایجاد تلفات محصولات نمی‌شود. این مقدار به نوع بیماری، شیوه پرورش کاهو، نوع بذر کاهو، شرایط محیطی کاشت و رشد آن و همچنین عوامل دیگری که در ادامه به هریک از آنها اشاره می‌شود، بستگی خواهد داشت.
معرفی انواع بیماری های کاهو
عوامل مستعد ایجاد و گستردگی انواع بیماری کاهو در هر باغ و گلخانهای در هنگام کاشت و رشد این گیاه، می‌تواند شامل حال محصولات نهایی شما شود. از‌این‌رو ضروری است لیست بیماری های کاهو زیر را بادقت مطالعه کنید تا از ایجاد ضررهای عظیم در محصولات خود جلوگیری کنید. بیماری‌های مهم کاهو را در ادامه بررسی کرده‌ایم.
بیماری سوختگی انتهایی کاهو
بیماری سوختگی انتهایی کاهو با نام علمی Tip burn شناخته می‌شود. سوختگی انتهای کاهو از رایج‌ترین آسیب‌های فیزیولوژیکی در کاهو است. این بیماری در محصولات کاشته‌شده در گلخانه به نسبت آن دسته از کاهوهایی که در فضای باز مانند زمین اصلی کاشته شده‌اند، بیشتر دیده می‌شود.
چگونگی تشخیص بیماری سوختگی انتهایی کاهو
علائم بیماری سوختگی انتهایی کاهو با چشم قابل مشاهده است. علائم ابتدایی این نوع از بیماری های کاهو بر روی برگ‌های جوان بیرونی که در حال رشد هستند، ایجاد می‌شوند. بدین صورت که لبه این دسته از برگ‌ها نکروزه می‌شوند. به همین دلیل خلاف نام آن که بیشتر خشکی و سوختگی برگ‌ها به ذهن می‌آید، بیماری برگ‌ها را خیس می‌کند!
سوختگی برگ در مراحل اولیه رشد کاهو از باز شدن برگ‌ها جلوگیری می‌کند. اگر این بیماری را در مدت‌زمانی کوتاه تشخیص ندهید، کم‌کم علائم از حاشیه به نوک برگ می‌رسد و بیشتر بخش‌های برگ درگیر می‌شوند.
تغییر رنگ برگ به قهوه‌ای یا حتی سیاه، سوخته شدن انتهای برگ و همچنین وجود شیرابه بر روی محل بیماری، حاوی خبرهای نگران‌کننده‌ای است که باید پیدا کردن راه‌حل را در اولویت کار خود قرار دهید.
علاوه بر آن ممکن است هنگامی که کاهوهای باغ خود را برداشت کرده‌اید، این علائم را مشاهده کنید. باید گفت که متأسفانه بیماری سوختگی انتهایی در محصولات برداشت شده نیز وجود دارد. اگر کاهوهای خود را در دماهای بسیار بالا برداشت کنید یا پس از برداشت آنها را خنک نکنید، این بیماری گریبان‌گیر محصولات کاهو شما خواهد شد.
“در مورد سینک روکار اخوان بیشتر بخوانید”
علت ایجاد بیماری سوختگی انتهایی کاهو
عمده‌ترین دلیل ایجاد این دسته از بیماری های کاهو، کمبود کلسیم است. به طور کلی می‌توان گفت که هر عامل بازدارنده‌ای که مانع رسیدن کلسیم به برگ‌های کاهو شود، در بروز این بیماری نقش خواهد داشت. دلایلی همانند ایجاد بستری برای رشد سریع کاهو که شامل: وجود فاصله زیاد بین گیاهان کاشته‌شده، افزایش دما، نور، نیتروژن، آب و همچنین کودهای دیگر است، باعث جذب محدود کلسیم خواهد شد.
همچنین هنگامی که میان میزان جذب آب دریافتی ریشه، فرایند تبخیر و تعریق تعادلی برقرار نباشد، میزان آب موجود در خاک پاسخگو انتقال و نگهداری مواد موردنیاز رشد گیاه را نخواهد داشت. به همین دلیل شاهد علائم سوختگی برگ کاهو خواهید بود.
افزون بر کمبود کلسیم و ناتوانی در جذب و انتقال آن به برگ‌ها، در برخی از کاهوها که کمبود ماده بر وجود داشته است نیز علائم بیماری های کاهو از نوع سوختگی انتهایی گزارش شده است.
مدت زمان بیماری سوختگی برگ کاهو
سوختگی ایجاد شده بر روی برگ‌ها دائمی است؛ اما به این دلیل که این گروه از انواع بیماری کاهو از برگ‌های جوان‌تر شروع به گسترش می‌کند؛ هنوز راهی برای نجات محصولات خود می‌توانید داشته باشید.
راه‌های جلوگیری از ایجاد سوختگی انتهایی در کاهو
بنا بر علل ایجاد این بیماری، برای جلوگیری از آن لازم است هر عاملی که باعث کاهش جذب کلسیم می‌شود را کنترل کرد. در زیر برخی از عوامل کنترل‌کننده بیماری‌های سوختگی کاهو انتهایی ذکر شده‌اند.
- پاشیدن محلول نمک‌های کلسیم به برگ‌های جوان‌تر کاهو طی دوره کاشت تا برداشت به میزان مطلوب
- با استفاده از فن‌ها می‌توان با ایجاد جریان هوا به برگ‌های در حال رشد جوان به بهبود تعرق گیاه کمک کرد. با این روش تعریق افزایش و درنتیجه کلسیم به راحتی جذب سایر قسمت‌های کاهو خواهد شد.
- اگر محصول در گلخانه کاشته شده، به دلیل قابل کنترل بودن شرایط محیطی می‌توان نور و دما را باتوجه به شرایط مطلوب رشد کاهو تنظیم کرد. بدین صورت تغییرات غیرقابل کنترل و ناگهانی در روند رشد به وجود نخواهد آمد.
- آبیاری بر اساس نیاز کاهو انجام شود. نه زیادتر و نه کمتر
- بهتر است رشد سریع و تولید محصولات زودرس را فدای وقوع این بیماری نکنید. به همین منظور توصیه می‌شود از موادی که به عنوان محرک‌های رشد وجود دارند، استفاده نکنید.
- نیتروژن مصرفی باید کنترل شده و بر طبق نیاز کاهو استفاده شود.
- در حین رشد می‌توان با رطوبت نسبی هوا را به مدت کوتاهی کاهش داد. در این صورت رطوبت در تمام دوران رشد کاهو بالا نخواهد بود و از ایجاد بیماری جلوگیری می‌شود.
- در صورت وجود مشکل کمبود بر باید میزان بر بر اساس نیاز کاهو اصلاح شود.
- استفاده نکردن از اکسالات. این ماده آلی در صورت اضافه شدن به گیاه کاهو به دلیل ترکیب با کلسیم از جذب و انتقال آن جلوگیری خواهد کرد.
- تا حد امکان بستر کاشت کاهو را خاک رسی انتخاب کنید. خاک‌های شنی و انواع دیگر مستعد ایجاد این نوع بیماری های کاهو هستند.
- استفاده از سایه‌بان‌هایی که از جنس پلی اتیلن هستند به تنظیم نور ورودی کمک می‌کند.
راه‌حل مقابله با سوختگی انتهایی کاهو
در صورت مشاهده علائم انواع بیماری کاهو بر روی برگ‌های بیرونی، باید به‌قدری به کندن آن برگ‌های آسیب‌دیده ادامه دهید تا بتوانید برگ‌های داخلی سالم را ببینید. در این صورت با رعایت و کنترل مواردی که در بالا گفته شد، خواهید دید که گیاه کاهو با همان برگ‌های داخلی به رشد خود ادامه می‌دهد.
با این روش می‌توانید با وجود بیماری در مراحل اولیه، محصول خود را از یک ضرر بزرگ در امان نگه دارید.
بیماری آنتراکنوز کاهو
این بیماری با نام‌های دیگری مانند لکه غربالی و لکه حلقوی نیز شناخته می‌شود. عامل ایجاد بیماری کاهو آنتراکنوز، نوعی قارچ است. درنتیجه در صورت مواجه با این عارضه، با درمان نکردن آن، امکان سرایت بیماری از طریق آبیاری، باران و … به تمام محصولات کاشته شده در آن منطقه وجود دارد.
دیگر اطلاعات تکمیلی درباره بیماری های کاهو از این نوع در جدول زیر برای آشنایی بهتر شما آورده شده است.
| عامل ایجادکننده بیماری آنتراکنوز کاهو | قارچ Microdochium Panattonianum |
|
علائم ابتدایی بیماری کاهو آنتراکنوز |
شامل ضایعات تیره رنگ و خیس ازجمله: لکه‌های نامنظم و سوخته به قطر ۲ تا ۳ میلی‌متر و مناطق مرده روی برگ‌های بیرونی است که اغلب به دنبال رگبرگ‌های برگ‌ها و برگ‌های پایینی می‌آیند. |
|
علائم بیماری در صورت گسترش آن |
با ادامه یافتن بیماری، بافت‌های مرده‌ای با قطر ۱تا ۲ میلی‌متر به وجود می‌آیند و روی برگ سوراخ می‌شود. لکه‌ها پهن‌تر، درازتر و رنگ آن قهوه‌ای یا کرم می‌شود. در انتها نیز برگ‌هایی که آسیب زیادی دیده‌اند، پیچ می‌خورند و از ساقه جدا می‌شوند. |
|
علت ایجاد این نوع از بیماری های کاهو |
به‌طور کلی غفلت از زمین یا بستری که کاهو را در آن کاشته‌اید، شرایط را برای رشد این قارچ و ایجاد این نوع از بیماری های کاهو مساعد می‌کند. عواملی مانند:
· خاک فشرده · زهکشی ضعیف خاک · مرطوب بودن برگ در دوره‌های طولانی · دمای گرم و رطوبت بالا در تابستان · کاشت بیش‌ازحد در یک منطقه · وجود علف هرز در اطراف کاهو |
| عوامل گسترش بیماری آنتراکنوز کاهو | مرطوب بودن آب‌وهوا و برقرار بودن دمای ۱۹ تا ۲۳ درجه سانتی‌گراد در محیط رشد، سرعت گسترش این بیماری را افزایش می‌دهد. |
| مدت‌زمان بیماری | این بیماری بر روی برگ‌های آسیب‌دیده همیشگی است. |
| درمان بیماری آنتراکنوز کاهو | کلید درمان آنتراکنوز اصلاح روال مراقبت است. در صورت ادامه بیماری استفاده از قارچ‌کش حاوی پروپیکونازول یا آزوکسی استروبین و پروپیکونازول |
|
راه‌های کنترل و جلوگیری از این بیماری |
· ازبین‌بردن برگ‌های مرطوب
· هواکش کردن خاک فشرده یا خاک دارای کمبود مواد مغذی · آبیاری نکردن به‌صورت آبپاشی · برقراری گردش هوا با حفظ فاصله‌ی بین گیاهان · هرس مداوم علف‌های هرز · آبیاری کاهوها در صبح. در غیر این صورت آب به چمن می‌چسبد و محیط مرطوبی برای رشد قارچ‌ها ایجاد می‌شود. |
شیشه‌ای شدن برگ کاهو
یکی دیگر از بیماری‌های رایج کاهو، شیشه‌ای شدن برگ‌های آن است. این عارضه همانند بیماری های کاهو دیگری که تاکنون معرفی شد، با چشم قابل مشاهده است. می‌توان گفت که شیشه‌ای شدن برگ‌ها و دیگر بیماری‌های ایجاد شده در کاهوها به دلیل فراهم نکردن شرایط محیطی مطلوب برای رشد آنها اتفاق می‌افتد.
چگونگی ایجاد بیماری شیشه‌ای شدن برگ کاهو
شیشه‌ای شدن یا به اصطلاح انگلیسی آن Glassiness برگ‌های کاهو نیز به دلیل برقراری رطوبت نسبی بیش‌از حد مطلوب برای کاهو، ایجاد می‌شود. بالا بودن دمای خاک نیز به اتفاق عامل قبلی می‌توانند فرایند تعریق را برای گیاه کاهش دهند.
به همین ترتیب امکان جذب و انتقال موادمغذی که گیاه برای رشد به آن نیاز دارد، برای کاهو فراهم نمی‌شود. به دلیل همین کمبود مواد موردنیاز، برگ‌های کاهو در طی فرایند رشد سبزرنگ، تازه، سالم و ترد نخواهند شد.
چگونه می‌توان از شیشه‌ای شدن برگ کاهو جلوگیری کرد؟
حذف عامل ایجاد این دسته از بیماری های کاهو، غنی‌سازی خاک و همچنین کنترل شرایط محیطی ثابت و مطلوب برای کاهو نقش مهمی در جلوگیری از بروز این نوع از بیماری های کاهو دارد.
استفاده از سایه‌بان، برقراری جریان هوا درون کاهوهای کاشته‌شده، آبیاری به اندازه و در زیر برگ‌های کاهو، استفاده از مواد آلی و نیتروژن به اندازه مناسب برای تغذیه خاک، تنظیم مدت‌زمان قرارگیری گیاهان در برابر نورخورشید ازجمله مواردی هستند که با کنترل مداوم، از ایجاد بیماری های کاهو از نوع شیشه‌ای شدن برگ‌ها جلوگیری می‌کنند.
عارضه بولتینگ کاهو
بولتینگ یکی از انواع بیماری های کاهو رایج است که ممکن است محصولات شما نیز آن را تجربه کرده باشند. باتوجه به معنای این واژه، علائم بیماری بولتینگ در ظاهر برگ‌های کاهو به راحتی قابل مشاهده است. عامل ایجاد بیماری های کاهو از نوع بولتینگ، منابع محیطی است که در آن در حال رشد هستند.
تأثیر بولتینگ بر روی برگ‌های کاهو
هنگامی که ظاهر برگ‌های کاهو به پیچ‌وخم دچار می‌شوند، در اصطلاح می‌گویند که کاهو بولت شده است. دچار شدن به این بیماری باعث می‌شود که برگ‌های کاهو رو به بالا رشد کنند و به‌جای تولید محصولی با برگ‌های زیادتر، کاهو گلدار و همچنین بسیار دراز خواهد شد.
این دسته از بیماری های کاهو تنها بر روی ظاهر برگ‌ها تأثیر نمی‌گذارد؛ بلکه طعم آنها را هم تلخ و جنس برگ‌های کاهو را نیز بسیار سفت‌تر از حالت معمولی می‌کند.
چگونگی ایجاد بیماری بولتینگ کاهو
نور و گرما دو عامل مهم در روند رشد کاهو هستند و وجود آنها ضروری است. با این حال همین دو عامل می‌توانند در تأثیر معکوسی بر روی رشد برگ‌های کاهو قرار دهند. در روزهای بهار و تابستان که طول روز بیشتر و شدت تابش نورخورشید نیز زیاد است، برگ‌های کاهو شروع به پیچش می‌کنند. همچنین روند تولید برگ جای خود را به گلدهی می‌دهد.
افزون بر این دو عامل، وجود فضای استرس‌گونه نیز می‌تواند بولتینگ را در برگ‌های کاهو نمایان سازد. منظور از این محیط استرسی، فضایی است که گیاهان در برابر گرمای زیاد، سرما یا خشکسالی بیش‌ازحد، کمبود آب قرار گیرند. در این صورت هم برگ‌های کاهو پیج می‌خورند.
مدت‌زمان ماندگاری بیماری بولتینگ کاهو
متأسفانه همانند سایر بیماری های کاهو دیگر پس از وقوع این نوع، اقدام نجات‌بخشی نمی‌توانید انجام دهید. تنها می‌توانید برگ‌های کاهوی پیچ‌شده را با قیچی کوتاه کنید تا به برگ‌های سالم برسید. در این حالت نیز ادامه رشد کاهو برای شما محصولات باکیفیتی را ایجاد نمی‌کند.
به این دلیل که امکان دارد تلخی به سایر برگ‌های دیگر نیز نفوذ کرده باشد. همچنین اگر بیماری تمام برگ‌ها را تحت‌تأثیر قرار داده باشد، بهترین راه این است که گیاه کاهو را از خاک بیرون بکشید.
راه‌های مبارزه با بیماری های کاهو از مدل بولتینگ
با رعایت چندین نکته در ابتدای مراحل کاشت کاهو، می‌توانید از وقوع بولتینگ برگ کاهو در حین رشد جلوگیری کنید.
- کاشت کاهو تنها در زمان مناسبی که برای نوع مخصوص آن در نظر گرفته شده است، انجام شود.
- ایجاد سایه در ساعاتی از روز برای محصولات
- در روزهایی که مدت تابش نور و روشنایی کوتاه‌تر است و هنگامی که خاک مرطوب و هوا سردتر است، کاشت کاهو انجام شود.
- جلوگیری از ایجاد فضای استرسی. به همین منظور آبیاری، تأمین مواد آلی خاک باید به‌صورت مداوم انجام شود. همچنین استفاده از خاک مناسب برای ایجاد بستر رشد مطمئن.
- کاهوها باید به به اندازه کافی از هم فاصله داشته باشند تا محیط رقابتی برای دریافت مواد موردنیاز آنها ایجاد نشود.
صورتی شدن رگبرگ کاهو
یکی از شایع‌ترین بیماری های کاهو، تغییر رنگ برگ‌های پیرتر به صورتی یا همان Pink rib است. خلاف اکثر آلودگی‌هایی که کاهو را به‌نوعی بیمار و غیرقابل مصرف می‌کنند، با تغییر رنگ برگ‌ها یا ساقه داخلی محصولات به صورتی نباید به فکر ازبین‌بردن آنها کنید.
|
علل صورتی شدن کاهو |
· قرار گرفتن کاهو در معرض گاز اتیلن به میزان زیاد یا مدت‌زمانی طولانی
· وجود دمای بالا · جریان یافتن هوا به میزان بالایی در میان کاهوها و کاهش غلظت اکسیژن |
|
استراتژی برخورد با این نوع بیماری های کاهو |
پس از وقوع این اتفاق نمی‌توانید دوباره برگ‌های کاهو خود را به رنگ اولیه برگردانید. به همین دلیل راهی برای حدف آنها جز دور ریختن برگ‌های صورتی وجود ندارد. |
| مدت زمان ماندگاری عارضه | همان‌طور که گفته شد، برگ‌ها صورتی رنگ باقی می‌مانند. |
|
راه‌های جلوگیری از صورتی شدن کاهو |
· نگهداری کاهو در محیط‌هایی با دمای پایین‌تر
· قرار ندادن کاهو در کنار گار اتیلن و مواد خوراکی دیگری مانند سیب که این گاز را تولید می‌کند. |
پژمردگی فوزاریومی
این عارضه نوعی از بیماری های کاهو است که عامل ایجادکننده آن قارچ است. نام علمی این بیماری Fusarium oxysporum است. این بیماری در هر مرحله‌ای از روند رشد گیاه می‌تواند ایجاد شود.
از عمده‌ترین عامل ایجاد بیماری فوزاریومی کاهو، دماهای بالا در خاک‌های گرم است. دمای بالاتر از 24 درجه در خاک می‌تواند باعث گستردگی بالای این بیماری شود.
تأثیر پژمردگی فوزاریومی بر کاهو
این قارچ با نفوذ به ریشه، آلودگی را گسترش می‌دهد. قارچ با ورود به گیاه در تمام سیستم آوندی می‌تواند رشد کند. به همین دلیل حرکت آب در گیاه محدود و باعث نکروز شدن بافت سیستم عروقی کاهو می‌شود. پس از انسداد این سیستم عروقی، توانایی تعرق از گیاه سلب می‌شود و گیاه به‌طور کامل می‌میرد.
همچنین این عامل بیماری به دلیل ایجاد هاگ در خاک می‌تواند برای مدت طولانی بدون داشتن حتی میزبانی زنده بماند. درنتیجه به‌وسیله بذر آلوده نیز می‌تواند مناطق دیگری از محیط کاشت شما را در آینده آلوده کند.
علائم تشخیص پژمردگی فوزاریومی کاهو
علائم این مدل از بیماری های کاهو در مراحل رشد به‌صورت‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد. اولین لحظه‌ای که باید نگران آلوده‌شدن یا نشدن بوته‌های کاهو به این بیماری شوید، مرحله‌ای است که چهار برگ گیاه به‌طور حقیقی رشد کرده‌اند. در این مرحله بوته‌هایی که بیمارند، رنگ روشن‌تری دارند. همچنین ریشه‌ها در حال تیرگی و خشکیدن هستند.
اگر در این مرحله به این علائم بی‌توجه باشید، به مرورزمان بوته کاهو در عین داشتن برگ‌های سبز و سالم، اندازه کوتاه‌تری نسبت به حالت نرمال خواهد داشت. این امر نشانه خفیفی از گسترش و رشد بیماری برای محصولات شما خواهد بود.
همچنین گستردگی وسیع‌تر بیماری های کاهو، موارد زیر را شامل می‌شوند:
- زرد شدن قسمتی از برگ‌های کاهو
- رنگ ساقه‌ها، پوست طوقه و همچنین ریشه‌های رویی قرمز و تیره یا قهوه‌ای می‌شوند.
- متوقف شدن رشد برگ‌ها
- پژمردگی در کل گیاه کاهو مشاهده می‌شود.
استراتژی‌های مختلف در برابر بیماری فوزاریومی کاهو
روشهای شیمیایی مبارزه با فوزاریومی کاهو شامل استفاده از قارچ‌کش‌ها است. قبل از کاشت کاهوها می‌توانید برای پیشگیری از قارچ‌کش‌هایی مانند متیل بروماید یا بنومیل استفاده کنید. این در حالی است در این روش درصد اجتناب از آلوده شدن به این نوع از بیماری های کاهو به صفر نمی‌رسد.
بااین‌حال می‌توانید از روشهای دیگر زیر استفاده کنید:
- انتخاب و استفاده از انواع مقاوم کاهو در برابر گرما. کاهوی رومی یکی از بهترین نوعی است که نسبت به گرما مقاومت بالایی دارد.
- ایجاد دمای مناسب، رطوبت کافی و استفاده از خاکی با زهکشی قوی
- ضدعفونی‌کردن تجهیزات و ابزارآلات کشاورزی
- کنترل حشرات
- ازبین‌بردن علف‌های هرز
- از کودهای شیمیایی بیشتر از نیاز گیاه استفاده نشود.
- در صورت نیاز گیاه به کود، بهتر است از کودهای حیوانی کهنه استفاده کنید.
در صورت آلوده شدن کاهو به بیماری فوزاریومی باید چه کار کرد؟
در صورت مشاهده هرگونه علائم این بیماری باید در اسرع وقت، بوته‌هایی که به این قارچ آلوده شده‌اند را ازبین ببرید. توجه کنید که هرگونه مواد اضافی مانند ریشه و برگ‌هایی که جدا کرده‌اید را به‌طور کامل از محیط کشت خارج کنید. همچنین شرایط محیطی که در بالا گفته شد را هم برای ادامه رشد سالم آنها ایجاد کنید.
بیماری های کاهو- نوع لکه زنگاری
نام علمی بیماری لکه زنگاری کاهوRusset spotting است. با دانستن موارد زیر می‌توانید در صورت مشاهده هرکدام از علائم این عارضه در جهت نجات محصولات و باغ خود اقدام کنید.
|
علائم فیزیولوژیکی لکه زنگاری |
وجود لکه‌های کوچک، قهوه‌ای و آبدار بر روی رگبرگ برگ‌های بیرونی. در صورت گستردگی این علائم به برگ‌های درونی و ریشه نیز سرایت می‌کنند. |
|
علت ایجاد بیماری لکه زنگاری بر روی برگ کاهو |
· قرارگرفتن در معرض میزان کم اتیلن(غلظت کمتر از ۱/۰ میلی‌گرم در لیتر)
· وجود رطوبت زیاد در طول نگهداری کاهو · توجه ناکافی به میزان دما، اکسیژن و دی‌اکسیدکربن مناسب |
|
روشهای کنترل بروز این نوع بیماری های کاهو |
· استفاده نکردن از دستگاه‌های خنک‌کننده تولیدکننده اتیلن
· استفاده از کلسیم و D-2,4 · قرار ندادن کاهو در سردخانه‌ها در کنار میوه‌های تولیدکننده اتیلن. · کنترل میزان رطوبت در زمان ذخیره‌سازی و رشد |
| مدت‌زمان ماندگاری این بیماری | در صورت ابتلا به این بیماری، برگ‌های کاهو همان‌گونه باقی خواهند ماند. |
|
اقدامات لازم در صورت آلوده شدن کاهو به این بیماری |
· اگر لکه‌ها به‌طور فراگیری در کاهو ایجاد نشده باشند، با جداکردن برگ‌های آسیب‌دیده کاهو قابل مصرف است. اما ارزش غذایی و طعم موردنظر را نخواهد داشت.
· کنترل فضای ذخیره‌سازی کاهو · کاهش رطوبت محل کاشت برای مدت‌زمانی محدود |
بیماری موزائیک کاهو
یکی از بیماری های کاهو محتمل دیگر، بیماری موزائیک است. این بیماری با نام علمی LMV شناخته می‌شود. این بیماری باتوجه به طرح‌های موزاییکی که بر روی برگ‌های کاهو آلوده‌شده ایجاد می‌کند، به این اسم معروف شده است.
عامل ایجادکننده بیماری موزائیک کاهو
عامل ایجاد این بیماری های کاهو، ویروس است. چندین نوع از شته‌ها باعث ایجاد ویروس موزائیک می‌شوند. به این صورت که این شته‌های آلوده به ویروس با نشستن بر روی برگ‌های کاهو، ویروس را به دیگر محصولات نیز با سرعت کمی؛ اما وسیعی منتقل می‌کنند.
بااین‌حال میزان قابل‌توجهی از عامل ایجادکننده این بیماری، بذرهای تولیدشده توسط گیاهان آلوده را تشکیل می‌دهند. به‌علاوه چند نوع علف هرز نیز وجود دارد که اغلب در باغ‌هایی که کاهو در آن کاشته شده‌اند، انتقال این ویروس را ممکن می‌سازند.
چگونگی تشخیص بیماری موزائیک کاهو
علائم این ویروس در کاهوهای جوان و بالغ، نوع کاهو و شرایط محیط کاشت متفاوت هستند. این نوع از بیماری های کاهو با علائم ظاهری زیر خود را به شما نشان می‌دهند.
- وجود نقص در سر
- رشد برگ‌ها به صورت اشکال نامنظم
- رشد کوتاه در کاهوهای جوان
- انحراف نوک برگ‌ها به سمت پایین
- زرد شدن برگ کاهوهای بالغ
- وجود نکروز بر روی ساقه کاهوها
- پاک شدن رگبرگ‌ها
درمان بیماری موزائیک کاهو
وقتی‌که کاهوها به این ویروس آلوده شوند، نمی‌توانید برای محصولات خود هیچ اقدامی به عنوان درمان انجام دهید؛ زیرا قدرت تخریب این ویروس دائمی است. درنتیجه بهتر است پیشگیری از وقوع این بیماری را پیش از گرفتار شدن به آن در نظر داشته باشید.
تنها کاری که در مواجه با این نوع از بیماری های کاهو می‌توانید انجام دهید آن است که با نظارت مداوم قبل از همه‌گیری، کاهوهای آلوده‌شده را از محل کاشت بردارید و آنها را به‌طور کامل ازبین ببرید.
راه‌های مبارزه با بیماری موزائیک کاهو
Lettuce Mosaic Virus یا همان بیماری موزائیک را می‌توانید با شیوه‌های شیمیایی و ارگانیک کنترل کنید. برای این کار باید کنترل و مدیریت ناقل این ویروس؛ یعنی شته‌ها را در نظر داشته باشید. توصیه می‌شود که شیوه‌های مبارزه شیمیایی با بیماری موزائیک را در آخرین گزینه این مبارزه در نظر بگیرید. چون امکان نتیجه عکس؛ یعنی افزایش مقاومت شته‌ها وجود خواهد داشت.
استفاده از محلول صابون با مقداری حشره‌کش رقیق یا محلول‌هایی با ترکیب‌هایی از روغن‌های گیاهی دی‌اتانول‌آمید، روغن نارگیل 65%، هماگروپراد 3 5.6% و اسیدچرب روغن نارگیل 40% از راه‌های مبارزه غیرشیمیایی با این ویروس محسوب می‌شوند.
افزون بر آن حشرات کوچکی وجود دارند که در کنترل و انتقال شته‌ها به محصولات کاهو مؤثر عمل می‌کنند. حشراتی ازجمله: کفشدوزک‌های شکارگر، بالتوری‌ها، سوسک‌های سرباز و زنبورهای پارازیتوئید.
اگر با استفاده از این ترکیبات نتوانستید شته‌های عامل ویروس موزائیک را ازبین ببرید؛ تنها انتخاب باقی‌مانده برای شما استفاده از حشره‌کش‌های شیمیایی است. آفت‌کش‌هایی که به کنترل شته‌ها کمک می‌کنند شامل: دیکلرووس 50%، پیریمیکارب 50%، هپتنفوس 50%، پی متروزین 50% و فلونیکامید 50% هستند.
همچنین با استفاده از سم‌هایی مانند: دیازینون، کنفیدور و مالاتیون می‌توانید از گسترش و انتشار این بیماری به سایر محصولات جلوگیری کنید.
چگونه ایجاد بیماری موزائیک کاهو را کنترل می‌کنند؟
ازآنجایی‌که اقدامات پیشگیرانه، بهترین روش برای در امان نگه‌داشتن محصولات در این دسته از بیماری های کاهو است؛ راه‌های زیر به شما پیشنهاد می‌شود:
- اطمینان از سلامت بذرهای اولیه برای کاشت
- استفاده از مالچ در هنگام پیوند نشاهای کاهو برای دفع شته‌ها
- کنترل رشد علف‌های هرز و ازبین بردن مداوم آنها
- نکاشتن کاهو در زمین‌هایی که قبلاً آلوده به ویروس بوده‌اند
پوسیدگی خاکستری کاهو
از عوامل ایجادکننده بیماری های کاهو در نوع پوسیدگی خاکستری، قارچ‌ها هستند. این قارچ معمولاً به دلیل وجود کاهوهای بیمار یا آلوده که از برداشت قبلی در زمین باقی مانده‌اند، گسترش می‌یابند. اگر محصولات کاهوی شما به این بیماری دچار شوند، تنها بعد از دو یا سه هفته می‌توانید علائم را بر روی نقاط این گیاه شناسایی کنید.
|
علائم بیماری کپک خاکستری در کاهو |
بیماری از پایین کاهو شروع به گسترش می‌کند و در طول زمان با لکه‌های بیضوی با حالتی مرطوب بر روی برگ‌های آسیب‌دیده خود را نشان می‌دهد. |
| دلیل ایجاد بیماری های کاهو از دسته کپک خاکستری | وجود رطوبت زیاد برای کاهو، باقی‌مانده گیاهان آلوده قبلی در زمین |
|
روشهای جلوگیری از ایجاد کپک خاکستری کاهو |
· کنترل آبیاری باتوجه به نوع کاهو و فصل کشت
· هوادهی مناسب گیاهان کاهو · استفاده از ترکیبات عصارههای گیاهی مانند: دانه‌ی مرکبات، پونه‌ی کوهی، نعناع و سیر |
|
راه‌های مبارزه با کپک خاکستری |
· به‌کارگیری قارچ گلیوکلادیوم رزئوم( به دلیل توانایی در سرکوب هاگ‌ها در تولید و انتقال بر روی کاهوها)
· استفاده از نوعی کرم‌های لوله‌ای در خاک |
بیماری های کاهو نوع لکه باکتریایی
یکی از بیماری های کاهو شایع در میان کاهوهای بالغ، لکه باکتریایی است. این بیماری بر روی سر یا برگ‌های کاهو علائم خود را نشان می‌دهد. در جدول زیر اطلاعات بیشتری از بیماری های کاهو از این نوع برای شناسایی راحت و مقابله با آن آورده شده است.
|
تأثیر اولیه بیماری لکه باکتریایی بر روی کاهو |
وجود لکه‌های آبسوخته، زاویه‌دار به اندازه 6 میلی‌متر
|
|
علائم بیماری در مرحله گسترش این بیماری های کاهو |
با رشد بیماری، ضایعات قبلی به یکدیگر می‌رسند. درنتیجه لکه‌ها بزرگتر و به رنگ قهوه‌ای تیره یا سیاه ظاهر می‌شوند. در ادامه نیز از نظر بافت خشک و کاغذی می‌شوند. |
|
عامل ایجاد بیماری های کاهو از دسته لکه باکتریایی |
باکتری Xanthomonas Campestris
این پاتوژن از طریق باران و آبیاری بارانی منتشر می‌شود. همچنین از طریق بذرهای آلوده باقی‌مانده نیز می‌توانند ایجاد شوند. |
|
مواردی که این بیماری را شدیدتر می‌کنند |
· دمای ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد
· میزان رطوبت بالا |
| دوره زندگی این بیماری | به دلیل تخریب ایجادکننده در برگ و سر کاهوها نمی‌توانید با هیچ ماده‌ای برگ‌های کاهو را دوباره سالم کنید. درنتیجه این بیماری دائمی است. |
|
روشهای کنترل بیماری لکه باکتریایی کاهو |
· استفاده از بذرهای تأیید شده و سالم
· استفاده از آبیاری قطره‌ای به‌جای آبیاری بارانی · کنترل علف‌های هرز که عامل بیماری‌زایی هستند. · جمع کردن و ازبین‌بردن بقایای گیاهان قبلی، آلوده و کاشت قبلی به‌طور کامل از روی زمین |
| روش شیمیایی مقابله با بیماری های کاهو از نوع لکه باکتریایی | سمپاشی با نسبت ۵ در 1000 و تکرار این عمل دو هفته در میان |
پوسیدگی طوقه کاهو
از مهم‌ترین بیماری‌هایی کاهو که ممکن است با آن مواجه شده باشید، پوسیدگی طوقه است. این بیماری در شرایطی که هوا مرطوب است، به دلیل داشتن هاگ‌های هوایی در نوع قارچی که منجر به این بیماری می‌شود، برگ‌های بالایی اولین هدف برای آلودگی خواهد بود.
پوسیدگی طوقه در کاهو چگونه تشخیص داده می‌شود؟
این قارچ بافت‌هایی که از قبل آسیب‌دیده‌اند یا پیر هستند را آلوده می‌کنند. پوسیدگی طوقه کاهو به‌صورت لکه‌های نرم و همچنین رشد میسلیوم سفید و تشکیل اسکلروتیوم بر روی برگ‌ها ایجاد می‌شود.
همچنین بر روی لکه‌های قهوه‌ای آلوده‌شده و خصوصاً در رگبرگ‌های اصلی، شیره‌های ترشح شده قابل‌مشاهده خواهد بود. با ادامه آلودگی و انتشار آن، گیاهچه از قسمت سر پژمرده می‌شود و ناگهان می‌ریزد.
مراقبت از محصولات کاهو در برابر پوسیدگی طوقه
همان‌طور که قبلاً نیز در این مقاله بارها به آن اشاره شد، انجام اقدامات پیشگیرانه می‌تواند محصولات زمین یا گلخانه شما را تا حد زیادی از ابتلا به این بیماری های کاهو مصون نگه دارد. به همین منظور در این نوع از بیماری های کاهو که در این بخش معرفی شد، می‌توانید به این صورت عمل کنید:
خاک را با محلول فرمالدئید که به عنوان یک کنترل‌کننده برای نواحی کوچک شناخته می‌شود، ضدعفونی کنید. برای این کار باید برای هر متر مربع، حدوداً از 40 لیتر محلول فرمالدئید استفاده کنید. همچنین با استرلیزه کردن خاک با بخار آب هم قبل از کاشت می‌توانید امکان ابتلا به این قارچ را کاهش دهید.
روشهای مبارزه با پوسیدگی طوقه کاهو
هنگامی که کاهوی مزرعه شما با این نوع بیماری آلوده شد، می‌توانید اقدامات زیر را برای جلوگیری از آسیب بیشتر انجام دهید؛ اما نمی‌توانید کاری برای کاهوهایی که اثرات بیماری بر روی آنان مشاهده شده‌اند، انجام دهید.
- حذف و ازبین‌بردن کاهوهای بیمار شده؛ زیرا آنها در طول فرایند رشد به عنوان منبع بیماری شناخته می‌شوند و امکان سرایت وجود دارد.
- شخم‌زدن عمیق خاک
- استفاده از پنتو کلرونیتروبنزن برای ضدعفونی کردن خاک
قهوه‌ای شدن برگ کاهو
این مدل از بیماری های کاهو همان‌طور که از نامش پیداست(Brown stain)، با تغییر رنگ برگ‌های کاهو به قهوه‌ای قابل تشخیص است. عامل ایجادکننده این بیماری قارچ Dematiaceae است که می‌تواند تکثیر شود و دیگر محصولات مجاور کاهوها را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد.
درنتیجه در دسته نوعی از بیماری های کاهو قرار دارد که در صورت کوچیکترین علائم اولیه در آن باید راه‌های مبارزه با آن را در محصولات خود اعمال کنید.
علائم لکه‌های قهوه‌ای برگ کاهو
این بیماری علائم خود را به صورت‌های مختلفی در طول دوره زنده ماندن خود نشان می‌دهد. در ابتدا بر روی رگبرگ‌های میانی برگ‌های بهم پیوسته، لکه‌های سبز رنگی ایجاد می‌شود. سپس لکه‌ها به صورت چندین دایره درون هم با رنگ قهوه‌ای تیره تا سیاه با هاله‌هایی روشن در اطراف آنها هم گسترش می‌یابد.
اگر بیماری به همان شیوه در حال توسعه باشد، برگ‌هایی که دارای لکه هستند، جمع و خشک می‌شوند. اولین برگ‌هایی که این بیماری در آنها اثر می‌کند، برگ‌های خارجی است. این بیماری در ادامه خود را به برگ‌های مرکزی می‌رساند و در انتها تمام برگ را ازبین می‌برد.
چه عواملی باعث ایجاد بیماری قهوه‌ای شدن برگ‌های کاهو می‌شود؟
برگ‌های کاهو به دلیل کاهش غلظت اکسیژن، میزان بالای مونوکسیدکربن و همچنین غلظت زیاد دی‌اکسیدکربن در انبارها و مکان‌هایی که هوا به‌خوبی نمی‌تواند درون آنها عبور کند، قهوه‌ای می‌شوند.
راه‌های پیشگیری از بیماری های کاهو از نوع لکه‌های قهوه‌ای
برای این که کاهوها در برابر قهوه‌ای شدن در امان بمانند، می‌توانید با برقراری جریان هوا و اکسیژن کافی، کاهش میزان موادی همانند دی‌اکسیدکربن و منواکسیدکربن و همچنین استفاده از انبارهای کنترل اتمسفر، از وقوع این بیماری جلوگیری کنید.
به عنوان یک نکته باید بیان کرد که در صورت برداشت کاهوها می‌توانید کاهوها را در سدیم دهیدرواستات فرو ببرید تا لکه‌های قهوه‌ای در زمان کوتاهی ایجاد نشوند.
در صورت ایجاد لکه‌های قهوه‌ای بر روی کاهو چه کاری باید انجام داد؟
اگر علائم اولیه این نوع از بیماری های کاهو را بر روی آنها مشاهده کردید، می‌توانید موارد زیر را برای جلوگیری از گسترش و تخریب بیشتر انجام دهید.
- حذف و ازبین‌بردن باقی‌مانده‌های گیاهان و سپس شخم زدن عمیق خاک. در این صورت قارچ‌های زنده در این بستر نابود می‌شوند.
- به دلیل رطوبت‌دوستی عامل ایجاد این نوع از بیماری های کاهو، کم کردن مقدار آبیاری می‌تواند از ایجاد لکه‌های بزرگتر و تیره‌تر جلوگیری کند.
- بهتر است پس از مشاهده اولین علائم بیماری از سم زینب یا لوف‌اکول به نسبت 1.5 تا 2 در هزار به فاصله هر 15 روز یک بار استفاده کنید تا قارچ ایجادکننده بیماری های کاهو ازبین‌برود.
سوختگی حاشیه برگ کاهو
در مواردی که بر روی حاشیه برگ‌های کاهو آثار سوختگی یا خشکیدگی به رنگ‌های زرد تیره یا قهوه‌ای ایجاد شود، معمولاً حدس اولیه در میان بیماری های کاهو، سوختگی حاشیه برگ است. شما می‌توانید با مشاهده دقیق‌تر علائم آنها از درستی حدس اولیه خود مطمئن شوید.
علائم سوختگی حاشیه برگ کاهو
همان‌طور که گفته شده، تغییر رنگ برگ کاهو در ابتدا از حاشیه شروع می‌شود و رفته‌رفته رنگ این نواحی قهوه‌ای، برگ‌ها حالتی خشکیده و موج‌دار می‌شوند. با ادامه گسترش این بیماری، موج‌ها و سوختگی به سمت مرکز کاهو کشانده می‌شود.
دلیل سوختگی حاشیه برگ‌های کاهو چیست؟
هوای گرم و شوری زمین کشت دو عامل مهم در ایجاد این نوع از بیماری های کاهو است. همچنین نرسیدن کلسیم کافی به لبه‌های برگ‌ها نیز می‌تواند عامل ایجاد این بیماری شود. رشد سریع و کمبود آب در انواع کاهوهایی که به سرعت رشد می‌کنند، باعث می‌شوند که برگ‌ها نتوانند میزان کلسیم مطلوب خود را برای دیواره‌های سلولی خود به‌خوبی دریافت کنند.
راهکارهایی در برابر سوختگی حاشیه برگ کاهو
در صورت مشاهده آثار اولیه این بیماری های کاهو مانند موج‌دار شدن اطراف برگ‌ها و زرد شدن آنها می‌توانید دمای محیط کاشت را کنترل کنید. ازآنجایی‌که کاهو گیاه فصل سرد است؛ بنابراین باید دمای بالایی را برای آن ایجاد نکنید. این عامل را در گلخانه به دلیل امکان کنترل شرایط، می‌توانید به‌راحتی تغییر دهید.
همچنین می‌توانید قبل از کاشت کاهوهای خود در زمین انتخابی، با انجام آزمایش خاک، از میزان شوری خاک و همچنین کلسیم آن مطمئن شوید. در صورت کمبود می‌توانید با استفاده از مواد آلی و کمپوست‌ها آنها را رفع کنید.
دوره بیماری سوختگی حاشیه برگ کاهو
این عارضه هنگامی که بر روی برگ‌ها ایجاد شود به‌ندرت می‌توانید آن را به حالت قبلی بازگردانید. شاید اگر این‌گونه بیان شود بهتر باشد که با شناسایی سریع و مدیریت آنها می‌توانید از گسترش این بیماری های کاهو جلوگیری کنید. به‌طوریکه چند علائم کوچک بر روی کاهوها به محصولات و فروش شما ضرر چندانی وارد نکند.
مشخصات بیماری پوسیدگی پایه کاهو
از دیگر بیماری های کاهو، پوسیده شدن پایه این محصول است. این بیماری به دلیل آنکه تخریب را از پایه کاهو شروع می‌کند؛ باید در مراحل اولیه به سرعت تشخیص داده شود. در غیر این صورت احتمال دارد کاهوها غیرقابل استفاده شوند. در برخی موارد این بیماری را با نام مرگ گیاهچه نیز می‌شناسند؛ زیرا هدف نهایی این قارچ ازبین‌بردن گیاهچه کاهو است.
| عامل ایجاد بیماری های کاهو از نوع پوسیدگی پایه آن | قارچ Rhizoctonia solani |
| نتایج آلوده شدن کاهو به این بیماری | گیاهچه کاهو در صورت فراگیرشدن بیماری، می‌میرد. |
| راه‌های مبارزه با این بیماری | استفاده از سم اختصاصی PCNB و آغشته کردن خاک محل کشت با آن |
|
کنترل بیماری سوختگی حاشیه برگ کاهو |
از آنجایی‌که قارچ بیماری های کاهو از دسته پوسیدگی پایه در هوای مرطوب بسیار رشد می‌کند؛ با کنترل دما و میزان آبیاری می‌توانید از ایجاد این بیماری جلوگیری کنید. |
بیماری واریس در کاهو چیست؟
در صورت تغییر رگبرگ‌های موجود روی برگ‌های کاهو به رنگ زرد و خشک شدن آنها، می‌توانید بگویید که محصولات شما به بیماری های کاهو از نوع واریس دچار شده است. همچنین از دیگر علائم واریس کاهو، دیر رسیدن محصول کاهو و کوتوله‌شدن گیاه کاهو بیش‌از حد معمول است.
چگونه از ایجاد واریس در کاهو جلوگیری کنید؟
همان‌طور که تاکنون متوجه شده‌اید، عامل اکثر بیماری های کاهو معرفی شده، رطوبت بالای خاک است. در این نوع بیماری های کاهو نیز عامل رطوبت بالای خاک، ایجادکننده واریس کاهو است. افزون بر این اگر در هنگام کشت به گرم بودن زمین که یک عامل مهم برای کاشتن کاهو است، توجه نکنید، به دلیل سردی خاک واریس کاهو رخ می‌دهد.
راه‌های مبارزه با واریس کاهو
اگر بیماری های کاهو از این نوع، محصولات شما را درگیر کند، می‌توانید با کنترل کردن رطوبتی که برقرار است، تاحدی از گسترش و ادامه آلوده شدن بقیه برگ‌های کاهو جلوگیری کنید.
زردی میکوپلاسمایی در کاهو
یکی دیگر از بیماری های کاهو، زردی میکوپلاسمایی است. عامل ایجاد این بیماری نوعی باکتری است که کاهوهای جوانی که در مراحل اولیه رشد هستند را بیشتر هدف قرار می‌دهند. این باکتری به دلیل ساختاری که دارد، بسیار به آفت‌کش‌ها مقاوم است.
با نگاه کردن به محصولات کاهو خود می‌توانید به‌راحتی این نوع بیماری های کاهو را تشخیص دهید. ازجمله علائم بیماری زردی میکوپلاسمایی در کاهو: سفید شدن، خمیده شدن و همچنین پیج‌خوردن برگ‌های وسط کاهو است. اگر کاهوهای شما به این بیماری مبتلا شوند، سر کاهو در هنگام رشد، تشکیل نخواهد شد.
اگر کاهوهای باغ شما به زردی میکوپلاسمایی دچار شوند دیگر کاهو قابل استفاده نخواهد بود. به همین دلیل باید تمام گیاهچه را از زمین خود حذف کنید. این به معنای ضرر ویرانگری است که می‌تواند زحمت شما را بر باد دهد.
بیماری پوسیدگی نرم کاهو
پوسیدگی نرم کاهو به عنوان مخرب‌ترین بیماری های کاهو شناخته می‌شود. این بیماری گاهاً پوسیدگی سفید نیز نامیده می‌شود. قارچ Sclerotinia sclerotiorum و S. minor عامل ایجاد این بیماری های کاهو است.
تأثیر بیماری پوسیدگی نرم بر روی کاهو
هرکدام از قارچ‌هایی که نام برده شد، علائمی را بر روی کاهو اعمال می‌کند. در ابتدا اسکلروتیای که همان زائده‌های کوچک و سیاهی است که به‌طور نامنظم ایجاد می‌شوند، وجود خود را به شما نشان می‌دهند. در ادامه برگ‌های بیرونی خمیده و پژمرده خواهند شد.
عامل S.sclerotiorum با ایجاد اسکلروتیای بزرگتر،کشیده و دوکی شکلی بر روی برگ‌ها خود را نشان می‌دهند. در صورت پیشرفت بیماری، تاج کاهو را نرم، آبکی و قهوه‌ای رنگ می‌کند. همچنان در ادامه مراحل بیماری توده‌های سفید و پنبه‌ای نرمی را مشاهده می‌کنید. در موارد شدیدتر هم بوی پوسیدگی را به‌طور واضح حس خواهید کرد.
در صورتی که از درمان و جلوگیری این بیماری غافل شوید، بافت ازبین می‌رود و کل گیاه پژمرده می‌شود. با ایجاد اختلال در سیستم آوندی نیز گیاه فرو می‌ریزد و برداشت برای شما امکان‌پذیر نخواهد بود.
خسارت بیماری پوسیدگی نرم
بیماری های کاهو از نوع پوسیدگی نرم خسارت جبران‌ناپذیری را برای شما ایجاد می‌کند. کاهوهایی که در مرحله آخر آسیب هستند، غیرقابل برداشت و خوردن هستند. به این دلیل که قارچ‌ها از دورن باعث پوسیدگی آنها می‌شوند، دیگر کاهوها را باید مرده فرض کنید.
راه‌های جلوگیری از پوسیدگی نرم
برای آنکه محصولات خود را از نوع این بیماری های کاهو در امان نگه دارید، لازم است موارد زیر را انجام دهید.
- کنترل علف‌های هرز به صورت مداوم
- زهکشی کافی و مناسب خاک
- برقراری گردش هوای مناسب برای کاهوها
- کاهوهایی که رشد کندی دارند را با فاصله بکارید و افزودن مالچ را فراموش نکنید.
- آبیاری کاهو از زیر به صورت قطره‌ای
نحوه مدیریت شیوع بیماری پوسیدگی نرم
اگر بیماری های کاهو از این نوع محصولات شما را درگیر خود کرد باید کاهوهای آلوده را از خاک بیرون بکشید. سپس خاک را کمپوست کنید. توجه داشته باشید که به صورت کامل و محتاطانه این کار را انجام دهید تا بقایای آلودگی درون خاک باقی نمانند. همچنین در محلی که کاهوهای آسیب‌دیده در آن قرار داشتند، زهکشی را انجام دهید.
در ادامه باید توجه داشته باشید که جریان آب از محل آلوده به دیگر نقاط کشت نفوذ نکند. برای ضدعفونی کردن خاک آلوده هم می‌توانید از محلول فرمالدهید و واپام استفاده کنید.
سفیدک پودری یا حقیقی در کاهو
یکی از شایع‌ترین بیماری های کاهو گلخانهای به سبب قارچ‌ها، بیماری سفیدک پودری است. این بیماری اغلب با نام سفیدک حقیقی کاهو نیز شناخته می‌شود. عاملی که این بیماری را در کاهو ایجاد می‌کند، قارچی به نام Erysiphe cichoracearum است.
نحوه تشخیص سفیدک حقیقی در کاهو
برای تشخیص این بیماری ابتدا باید سراغ برگ‌های بالغ بروید. این بیماری در وهله اول علائم خود را بر روی این برگ‌ها نشان می‌دهد. توده‌های کوچک قارچ به رنگ سفید یا خاکستری بر روی سطح داخلی و خارجی برگ‌ها شروع به رشد می‌کنند.
در مراحل بعدی بیماری، برگ‌ها حالت طبیعی خود را از دست می‌دهند. ضایعات پرزمانند سفیدی همانند کپک روی رگبرگ‌ها را می‌پوشاند. زرد و خشک شدن برگ‌ها و حتی تیره‌تر شدن لکه‌هایی که به صورت گردوغبار در مراحل اولیه بر روی برگ‌ها تشکیل شده‌اند، در مراحل آخر رشد بیماری مشاهده خواهد شد.
چه عواملی سفیدک حقیقی روی کاهو را گسترش می‌دهند؟
برخی شرایط می‌تواند محیط مطلوبی برای رشد سریع این نوع از بیماری های کاهو قارچی را فراهم کنند. عواملی همانند:
- وجود دمای 18 تا 25 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 85% و بیشتر
- وجود رطوبت بر روی برگ‌ها به دلیل آبیاری به صورت آبپاشی
- وزش باد و جابه‌جایی هاگ‌ها روی برگ‌ها یا خاک آلوده
- اعمال مقدار زیادی کودهای ازت
چرخه بیماری سفیدک پودری از زمان اولیه ایجاد آلودگی چیزی حدود 4 تا 10 روز است. این مدت‌زمانی است که قارچ به آن نیاز دارد تا اولین نشانه‌های بیماری را بر روی برگ‌ها از خود نشان دهد. در نظر داشته باشید که این میزان بدون در نظر گرفتن هیچ‌کدام از عوامل گسترش این دسته از بیماری های کاهو، محاسبه شده است.
راه‌های پیشگیری از ایجاد سفیدک حقیقی کاهو
همان‌طور که می‌دانید بهتر است عمل کردن به برخی اقدامات پیشگیرانه را در ابتدای مسیر کاشت کاهو در نظر بگیرید. بدین صورت تا جایی‌که شرایط اجازه می‌دهند، محصولات کاهو شما از ابتلا به این گروه از بیماری های کاهو در امان خواهند ماند. راه‌های کنترل سفیدک حقیقی شامل موارد زیر است:
- برقراری تهویه مناسب در گلخانه
- به‌کارگیری آبیاری قطره‌ای
- قراردادن نشاها یا بذرهای کاهو با فاصله مناسب از یکدیگر و همچنین قراردادن آنها به موازات جهت وزیدن باد در هنگام کاشت
- کنترل رشد علف‌های هرز
- جمع‌آوری بقایای محصولات به‌طور کامل پس از برداشت کاهو
- در آخر نیز اگر از مطلوب بودن شرایط گلخانه خود اطمینان ندارید، می‌توانید از انواع مقاوم بذرهای کاهو به رطوبت و دمای بالا استفاده کنید.
راه‌های مبارزه با سفیدک حقیقی کاهو
اگر در مراحل ابتدایی این بیماری های کاهو، آن را تشخیص دهید، مبارزه با آن بسیار راحت‌تر می‌شود. به همین منظور باید به‌طور مداوم برگ‌های کاهو به‌خصوص برگ‌های پشتی و زیری کاهو که دسترسی به آنها سخت است را کنترل کنید. در این نوع بیماری های کاهو با استفاده از گوگرد بر روی سطوح برگ می‌توانید از گسترش بیماری به‌طرز قابل‌توجهی جلوگیری کنید.
روش مبارزه شیمیایی با بیماری های کاهو که همیشه توصیه می‌شود به عنوان گزینه دوم به آن نگاه کنید در این سفیدک حقیقی، استفاده از قارچ‌کش توپاس است. به عنوان یک نکته باید بدانید که اگر از توپاس استفاده می‌کنید باید دوره کارنس 20 روزه را حتماً اعمال کنید.
بیماری سفیدک دروغی کاهو
این دسته از بیماری های کاهو با نام‌های سفیدک داخلی یا کرکی کاهو نیز نامیده می‌شوند. نام علمی این بیماری قارچی کاهو Lettuce Downy Mildew است. عامل ایجاد سفیدک دروغی قارچ انگلی اجباری Bremia lactucae است.
عامل این بیماری در صورت فراهم شدن شرایط رشد ازجمله رطوبت، آبیاری زیاد و خفگی گیاه در عرض 2 هفته می‌تواند تمام برگ‌های کاهو را ازبین ببرد.
نشانه‌های سفیدک دروغی کاهو
اولین علائم سفیدک کرکی داخلی کاهو، نواحی زرد کم‌رنگ و زاویه‌داری است که بیشتر بر روی سطح بالای برگ‌ها و رگبرگ‌های اصلی برگ‌های بالغ‌تر و پیرتر ایجاد می‌شوند. با ادامه بیماری، این ضایعات همانند کپک به سطح پایینی برگ‌ها نیز می‌رسند و در نهایت رنگ برگ‌ها به‌صورت ترکیبی از لکه‌های قهوه‌ای و زرد خواهد شد.
شیوه‌های مبارزه با سفیدک داخلی یا دروغی کاهو
برای مدیریت موفقیت‌آمیز این بیماری های کاهو، می‌توانید از انواع کاهو با تحمل یا مقاومت در برابر عوامل ایجادکننده بیماری،استفاده کنید. همچنین با کنترل آبیاری و رعایت فاصله کاهوها در هنگام کشت می‌توانید رطوبت که یکی از عوامل محیطی برای ایجاد این بیماری است را کاهش دهید.
برای سرکوب گسترش بیماری می‌توانید با استفاده به‌موقع از قارچ‌کش‌ها محصولات مزرعه خود را نجات دهید. این زمان هنگامی است که شرایط محیطی برای بیماری مهیا است. قارچ‌کش‌هایی که برای کنترل کپک دروغی کاهو مؤثر هستند؛ عبارتنداز:
- مانب
- فوستیل آل
- متالاکسیل
- سموم زینب
- مانکوزب- در هنگام مشاهده اولین نشانه‌های بیماری باید با نسبت 2 در هزار از آن استفاده کنید.
- سم شمیایی توپاس
مزایای کشت کاهو به روش نشاکاری
در دوره رشد کاهو به روش نشاکاری، مدت‌زمان زیادی باید کاهوی رسمی در خزانه نگهداری شود؛ بنابراین دوره رشد محصول در مزرعه کاهش یافته و کاهوهای کشت شده زودتر برداشت می‌شوند. در هنگام آماده‌سازی زمین برای نشاکاری کاهوی رسمی، کشاورزان می‌توانند از زمین خود استفاده‌های مفید دیگری را نیز داشته باشند.
کشت نشا مزایای بسیاری دارد که بیماری های کاهو را هم کاهش می‌دهند. علت ترجیح کاشت نشا به‌جای کشت مستقیم در مزرعه شامل موارد زیر هستند:
- نشا کاهو در محیط مناسب رشد می‌کند؛ پس شما نگرانی بابت اینکه تمام محصول شما رشد خواهد کرد یا دچار بیماری های کاهو می‌شود یا خیر، نخواهید داشت؛ چراکه همه محصولات در شرایط یکسان خواهند بود.
- کشاورزان می‌توانند نشاهایی را که به‌خوبی رشد کرده‌اند، گلچین کنند و مطمئن باشند که محصولشان بدون کاهوهای بیمار و کاملاً سالم هستند.
- از لحاظ اقتصادی نشا مقرون‌به‌صرفه‌تر است؛ زیرا به تهیه بذر کمتری نیاز دارد.
- با زود برداشت‌کردن محصول، کشاورزان می‌توانند کاهویی نوبرانه و بدون بیماری های کاهو به بازار عرضه کنند.
- نیازی به تنک کردن زمین مرحله جوانه‌زدن محصول خود ندارید.
- در زمان نشاکاری شما می‌توانید از مزرعه خود استفاده بهینه داشته باشید.
کاهش مدت‌زمان پرورش گیاه
مهم‌ترین مزیت نشا این است که زمان پرورش اولیه گیاهان به‌شدت کاهش می‌یابد. بیشتر کشاورزان از نشاکاری برای صرفه‌جویی در زمان و پرورش گیاهان بیشتر استفاده می‌کنند. ازآنجایی‌که زمان موضوعی مهم برای تولیدکنندگان در کسب‌وکار است، نشاکاری برای کاهش زمان مزیتی بزرگ است.
مدیریت آفات و بیماری‌ها
حتماً می‌دانید که آفات و بیماری های کاهو اصلی‌ترین دلیل توقف رشد گیاه در مراحل رشد اولیه هستند. با کمک نشاکاری می‌توانید کنترل بهتری بر روی آفات و بیماری‌ها داشته باشید و آنها را مهار کنید.
نکات مهم در کاشت کاهو به روش نشاکاری
اگر مکانی سرپوشیده دارید که دما و نور مناسب دارد، می‌توانید خودتان، نشاهای لازم را برای مزرعه بدون بیماری های کاهو را تولید کنید. قطعاً این کار باعث سود اقتصادی می‌شود و هم از سالم‌بودن نشاهای کاشت شده اطمینان کامل را دارید.
کشاورز برای تهیه نشا کاهو باید به نکات زیر توجه کند:
- برای بذر کاهو باید از محل مورداعتماد خرید کنید یا اگر در سال‌های گذشته کاهو کاشت کرده‌اید و بذر آن را دارید بهتر است از آن بذر استفاده کنید. برای زمینی به مساحت یک هکتار، حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ گرم بذر کاهو نیاز دارید.
- اگر مزرعه شما به مساحت یک هکتار می‌باشد. به خزانه‌ای به‌اندازه ۳۰ تا ۴۰ مترمربع نیاز دارید؛ اما اگر مقدار کمتری نشا نیاز دارید، حتی در اتاق منزلتان هم می‌توانید آن را پرورش دهید.
- زمان استفاده از سینی‌های نشا باید، سینی را با خاک مناسب پرکنید و حفره‌های به‌اندازه یک و نیم تا دوسانتی متری ایجاد کرده و در هر سلول سه عدد بذر بکارید.
- پس از کاشتن بذر بلافاصله باید آن را آبیاری کرد. تا زمانی که محصول جوانه می‌زند باید خاک آن همیشه مرطوب باشد.
- شش تا هشت هفته زمان نیاز است تا نشاهای کاهو رسمی، ۳ یا ۴ برگ را داشته باشند. در این صورت آماده انتقال به زمین زراعی هستند؛ اما در روش دیگر کشاورز صبر می‌کند تا برگ‌های کاهو به ۶ تا ۸ برگ در خزانه دوم برسد و بعد آنها را به زمین زراعی منتقل می‌کنند.
- هنگامی که نشا شما به‌اندازه کافی رشد کرده و آماده انتقال به زمین است، باید آنکارا کم‌کم در معرض نور و هوای آزاد قرار دهید.
- نشاهای کاهو را به مزرعه منتقل کنید. باید آنها را به‌صورت خطی و بافاصله حدود نیم متر از همدیگر باید بکارید. تا کاهوها از بیماری های کاهو در امان باشند.
گلخانه آوین
شما کشاورزان و باغداران عزیز در مراحل مختلف کاشت کاهو ممکن است هریک از نشانه‌های بیماری های کاهو که در این مقاله به آنها پرداخته شد را میان محصولات کاهو خود مشاهده کنید. در این صورت بهتر است قبل از گسترش بیماری، از افراد متخصص در این حوزه کمک بگیرد.
گلخانه آوین در حوزه مشاوره بیماری های کاهو در انواع مختلف، این فرصت را برای شما فراهم کرده است که میزان خسارات را به کمترین حدممکن برسانید. تنها کافی است با کارشناسان گلخانه آوین تماس بگیرید و پیشنهادات آنها را در هر نوع از بیماری های کاهو اعمال کنید.
سؤالات متداول
- دوره زندگی بیماری سوختگی انتهایی کاهو چند روزه است؟
متأسفانه این بیماری دائمی است و برگ‌ها تا آخر برداشت کاهو یا ازبین‌بردن آن، آسیب‌دیده باقی می‌مانند.
- برای درمان بیماری پوسیدگی پایه کاهو از چه آفت‌کشی باید استفاده کرد؟
استفاده از سم اختصاصی این بیماری به نام PCNB
- چرخه بیماری سفیدک پودری چند روزه است؟
از زمان اولیه ایجاد آلودگی چرخه بیماری سفیدک پودری حدود 4 تا 10 روز است.
سخن پایانی
کاهو به عنوان یک سبزی پرمصرف در مناطق مختلف کشور بسیار کاشت می‌شود. این در حالی است که برخی شرایط محیطی برای رشد و پرورش آنها مطلوب نخواهد بود. درنتیجه بیماری‌های متعددی می‌تواند شامل حال این محصول شود. آگاهی از روشهای پیشگیری و در صورت ابتلا به آنها، روشهای مبارزه با بیماری های کاهو می‌تواند از خسارت‌های مالی زیادی جلوگیری کند.
انواع بیماری :
| ✅بیماری های کاهو |
| ✅بیماری های توت فرنگی |
| ✅بیماری های گل کلم |
| ✅ بیماری های کرفس |
| ✅بیماری های کلم |
| ✅بیماری های گوجه فرنگی |
| ✅بیماری های هندوانه |
| ✅بیماری های فلفل دلمه ای |
| ✅بیماری های بادمجان |
سایر مقالات:
عالی بود واقعا. برگ کاهوهای گلخانه ما صورتی میشدن و مشتری نمی بردشون. با خوندن این مقاله تون تونستم این بیماری رو تو کاهوها ریشه کن کنم. از گلخانه آوین ممنونم
ممنون از مطالبتون. بیماری لکه قهوه ای راه درمانش چیه ؟