3 دلیل شانکر ساقه گوجه فرنگی
آیا با شانکر ساقه گوجه فرنگی و مسبب آن اطلاعاتی دارید؟ یک عارضه مخرب که در ساختار گیاه دست برده و آن را ضعیف می‌کند. اگر از همان ابتدا شروع کنیم باید بدانید که چه نشانه‌هایی به نام شانکر شناخته می‌شوند؟
این عارضه آسیب‌هایی هستند که معمولاً با یک زخم باز که توسط یک پاتوژن قارچی یا باکتریایی عفونی ایجاد شده‌اند، همراه هستند. اگر تجربه این مشکل را در میان گیاهان گوجه‌فرنگی خود دارید، این مقاله دقیقاً دلیل شانکر ساقه گوجه فرنگی و نحوه مقابله با این مشکل را به شما می‌گوید.
عوامل محیطی
گیاهانی که توسط عوامل محیطی نامساعد از چرخه رشد طبیعی خود خارج شده‌اند، می‌توانند شروع‌کننده شانکر ساقه گوجه فرنگی باشند. در این حالت گیاهان توسط شرایط محیطی مختلفی ضعیف می‌شوند. عوامل محیطی مانند:
- تنش‌های دمایی مانند سرما یا خشکی
- نشاهای آلوده
- آسیب حشرات و آفات
- برقرار نبودن تعادل میزان مواد غذایی درون گیاه
- نماتد یا زخم و پوسیدگی ریشه
با رخ‌دادن هر کدام از این شرایط بالا و به دنبال آن اختلال در عملکرد گیاه، آوند چوبی، آبکش و خود ساقه درگیر می‌شوند. گیاه گوجه‌فرنگی این اختلال را به صورت زخم‌های فرورفته و تیره روی ساقه که همان شانکر است، به شما نشان می‌دهد.
تغییرات دمایی
اگر دوره خشکی در منطقه‌ای طولانی شود یا سرما زودتر از زمان موعد در محیط کاشت مستقر شود، گیاه به طوری کلی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. به این معنا که محیط، مناسب رشد مطلوب یک گیاه گوجه‌فرنگی نخواهد بود.
هر گونه تغییرات در دمای متعادل فصلی باعث ایجاد استرس در گیاه گوجه‌فرنگی می‌شود. این حالت استرسی نیز روی عملکرد تمام بخش‌های گیاه، به‌ویژه ساقه تأثیرات منفی دارد. به این دلیل که ساقه نقش حیاتی در رساندن مواد ضروری مورد نیاز گیاه دارد.
نشاهای آلوده
بعضی اوقات شانکر ساقه گوجه فرنگی از همان ابتدایی که از نشاهای آماده استفاده می‌کنید، رخ می‌دهد. در صورتی که نشاهای آلوده به بیماری‌های قارچی یا باکتریایی باشند، عملاً راه را برای ایجاد زخم‌های بزرگ‌تر روی ساقه‌ها آسان کرده‌اید.
از همین رو بهتر است در انتخاب نشاهای آماده نهایت دقت را انجام دهید. تنها شانکر ساقه گوجه فرنگی نیست که از این منبع ایجاد می‌شود؛ بلکه رشد کل گیاه را با مشکل مواجه می‌کند. گلخانه آوین با پرورش نشاهای گوجه‌فرنگی سالم، مقاوم و باکیفیت در گلخانه خود، این مشکل را برای شما حل کرده است. برای تهیه آن‌ها تنها کافی است با این مرکز در ارتباط باشید.
حشرات و آفات
آسیب‌های ناشی از آفات یا دیگر حشرات یکی دیگر از علت‌های شانکر ساقه گوجه فرنگی هستند. این حشرات با حمله به ساقه، از همان ابتدا روی بافت آن، زخم‌ها و لکه‌های سطحی ایجاد می‌کنند. با پیدا کردن راه عبور خود به درون گیاه و پس از آن آلوده ساختن سیستم ساقه، این زخم‌ها بزرگ‌تر، عمیق‌تر و تیره‌تر می‌شوند.
میزان نامناسب مواد غذایی
شریان‌های عبوری از ساقه، نه‌تنها در تغذیه شاخه و برگ گیاهان؛ بلکه در مقاومت و زنده نگه‌داشتن خود ساقه نیز تأثیر می‌گذارد. در صورتی که ریشه به هر دلیلی نتواند میزان مورد نیاز گیاه از مواد غذایی را به ساقه برساند، ساقه به‌مرورزمان ضعیف می‌شود.
این ضعیف شدن می‌تواند آسیب‌پذیری آن را توسط بیماری یا آفات گوناگون بالا ببرد. بدین ترتیب ممکن است تنها با کمبود مواد غذایی درون خاک مزرعه‌تان، شاهد ایجاد شانکر ساقه گوجه فرنگی شوید.
زخم‌های ریشه
نماتدهای ریشه یکی از بهترین راه‌ها برای نفوذ هر پاتوژن یا حشره‌ای به درون گیاه است. همچنین این زخم‌ها گیاه را تضعیف می‌کنند. با ضعیف شدن ریشه نیز مواد غذایی و آب نمی‌تواند به درستی به ساقه برسند. از همین رو تمام مواردی که در میزان نامناسب بودن مواد غذایی رخ می‌دهد نیز در ادامه این مشکل اتفاق می‌افتد.
بیماری‌های باکتریایی گوجه فرنگی
یکی از متداول‌ترین انواع باکتریایی بیماری های گوجه فرنگی، شانکر باکتریایی است. این بیماری از اصلی‌ترین دلایل تشکیل شانکر ساقه گوجه فرنگی است. این باکتری در مراحل ابتدایی آلودگی خود، خطوطی را در امتداد ساقه ایجاد می‌کند.
هنگامی که شرایط محیط برای رشد باکتری ماندگار و طولانی شود، بافت ساقه روی خطوط تشکیل شده ترک می‌خورد. در همین هنگام اگر به ساقه نگاه کنید، زخم یا همان شانکرهای مورد بحث را روی آنان به وضوح می‌توانید ببینید.
بیماری‌های قارچی گوجه‌فرنگی
گونه‌های مختلفی از قارچ‌ها می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم دلیلی برای ایجاد شانکر ساقه گوجه فرنگی شوند. این بیماری گیاهی خود را با فرورفتگی‌های دایره‌ای یا نامنظم، لکه‌های تودرتو و تغییر رنگ بافت ساقه آسیب‌دیده به شما نشان می‌دهند. در ادامه انواع بیماری های گوجه فرنگی از نوع قارچی که سبب این عارضه می‌شوند، معرفی شده است.
شانکر ساقه آلترناریا
یکی از مخرب‌‌ترین بیماری‌‌ها که عامل اصلی شانکر ساقه گوجه فرنگی است، قارچ آلترناریا است. خوشبختانه، این پاتوژن بسیار شایع نیست؛ اما درصد تخریب آن بسیار بالا است. نشاهای آلوده، هوا و خاک ازجمله مکان‌هایی است که این قارچ در آن زندگی می‌کند.
ماندگاری رطوبت روی سطوح برگ و ساقه، وجود دمای بالاتر از 25 درجه سانتی گراد و آب‌های جاری این قارچ را فعال می‌کنند. به این صورت که به اولین هدف خود؛ یعنی ساقه نزدیک سطح خاک حمله می‌کند. در ادامه با ایجاد زخم‌های تودرتو و فرورفته به درون گیاه نفوذ می‌کند.
با پخش عفونت ناشی از این قارچ درون ساقه، جریان‌های آب و مواد غذایی در این بخش از گیاه مسدود می‌شوند. درنهایت با وجود شانکر ساقه گوجه فرنگی، خشک شدن و مرگ گیاه را نیز در روزهای بعدی خواهید دید.
کپک خاکستری
از دیگر بیماری های گوجه فرنگی رایج، کپک خاکستری است. قارچ این بیماری مانند سایر قارچ‌های دیگر با دمای گرم و رطوبت نسبی بالا، رشد و انتشار خود را شروع می‌کند. اگر گیاهانتان به این قارچ آلوده شوند، باید در بخش‌های طوقه و نزدیک به سطح زمین، شانکرهای ساقه گوجه فرنگی را بتوانید ببینید.
در ابتدا این زخم‌ها به رنگ شیری یا کرم است. هر چه شرایط مطلوب قارچ طولانی‌تر شود، این زخم‌ها به رنگ خاکستری تبدیل می‌شوند. اگر به این زخم‌ها دست بزنید، دستتان در مایعی آبکی و لزج فرو می‌رود. شانکر ساقه گوجه فرنگی ناشی از این قارچ می‌تواند باعث افتادن و مرگ کل گیاهچه‌های جوان مزرعه شما شود.
بلایت دیررس
در صورتی که نتوانید این بیماری قارچی را کنترل کنید، ساقه درگیر می‌شود. به‌طوری‌که روی سطح آن، ضایعاتی آبکی در اشکال مختلف، همراه با حالت سوخته و به رنگ تیره در سرتاسر ساقه ایجاد می‌شوند. معمولاً برای آنکه متوجه شوید که این زخم‌ها ناشی از بلایت دیررس هستند یا خیر، ساقه را بو کنید. ساقه با بوی زننده عفونت این قارچ، وجود بلایت دیررس را به شما اطلاع می‌دهد.
بلایت زودرس
بذرهای آلوده، نماتدهای ریشه، رطوبت و آب‌وهوای گرم، راه را برای حمله قارچی که سبب بیماری بلایت زودرس می‌شود، باز می‌کند. هنگامی که گیاهان در معرض آفتاب سوختگی قرار گیرند، درگیرشدن ساقه بسیار محتمل خواهد بود.
از همین رو با گسترش آلودگی، قارچ از بیرون روی ساقه گوجه فرنگی، شانکرهای فرورفته، بزرگ و تیره رنگی ایجاد می‌کند. از این طریق می‌تواند به بخش‌های ساقه و طوقه به طور مستقیم دسترسی داشته باشد تا گیاه را در نهایت بکشد.
پوسیدگی گیاهی
قارچ فیتوفترا با هدف تخریب ریشه به گیاه حمله می‌کند. با این حال قدرت گسترش عفونت آن به حدی بالا است که شانکر ساقه گوجه فرنگی یکی از علائم این عارضه است. این قارچ در بذر و نشاهای آلوده، رطوبت، دوره خشکی یا گرمای بسیار طولانی به گیاه حمله می‌کند.
این بیماری با ایجاد لکه‌های فرورفته، آبکی و خاکستری رنگ در ابتدا طوقه را آلوده می‌کند. در صورتی که روند آلوده‌سازی این بخش را با موفقیت به انجام رساند، به راحتی شانکرهایی با ابعاد متفاوتی را در سرتاسر سطح ساقه ایجاد می‌کند.
نحوه مقابله و درمان شانکر ساقه گوجه فرنگی
در صورتی که شانکر ساقه گوجه فرنگی کنترل نشود، در بیشتر مواقع مرگ گیاه را به دنبال دارد. به همین دلیل بهترین راه مقابله با آن، پیشگیری از عواملی است که باعث تشکیل آن می‌شود. در صورت مشاهده هرگونه زخم روی ساقه باید حدود 10 تا 15 سانتی‌متری از ساقه بیمار را برش دهید.
اگر این کار را در هوای خشک انجام دهید تا حد زیادی می‌توانید آلودگی را به طور کامل از بوته خود حذف کنید. در غیر این صورت به دلیل رطوبت، گرما، باران و باد، ممکن است قارچ و باکتری‌های بیماری‌زا دوباره به گیاه آسیب‌دیده حمله کنند.
در جدول زیر برخی از اقدامات مؤثر در مقابل با بیماری‌های ذکر شده در این مقاله، ذکر شده است. با این حال اگر سرعت گسترش بالا است و عملاً در حال ازدست‌دادن مزرعه هستید، با کارشناسان گلخانه آوین تماس بگیرید.
این مجموعه راهکارهای مؤثری را برای نجات گیاهانتان به شما پیشنهاد می‌دهند.
| نام بیماری | راهکارهای مقابله با بیماری |
| شانکر باکتریایی | · استفاده از باکتری‌کش‌های مسی
· انجام هرس شاخ و برگ‌ها با دقت · استفاده از آفت‌کش‌های فسگارد، مانکوزب · رعایت بهداشت درون مزرعه |
| شانکر ساقه آلترناریا | · استفاده از واریته مقاوم مانند فینیکس و ماریانا
· انجام آبیاری قطره‌ای در اوایل صبح |
| کپک خاکستری | · رعایت بهداشت مزرعه و ابزارها
· استفاده از کودهای کلسیمی |
| بلایت دیررس | · استفاده از قارچ‌کش‌های کلرهتلینیل، مانکوزب
· استفاده نکردن زیاد از کودهای نیتروژنی |
| بلایت زودرس | · ازبین‌بردن علف‌های هرز
· شخم‌زدن عمیق |
| پوسیدگی گیاهی | · استفاده از پوشش‌های پلاستیکی روی خاک
· کاشت گیاهان در ارتفاع بالا |
سؤالات متداول
- شانکر ساقه گوجه فرنگی به چه صورتی دیده می‌شوند؟
ضایعات و زخم‌هایی با فرورفتگی‌های نامنظم، تودرتو و به رنگ قهوه‌ای یا سیاه
- چه واریته‌هایی در برابر بیماری شانکر ساقه آلترناریایی مقاومت کافی دارند؟
ارقام مقاوم فینیکس و ماریانا
- از چه طریقی می‌توان متوجه شد که زخم‌های ساقه ناشی از بلایت دیررس هستند؟
با بوکردن بخش آسیب‌دیده ساقه که بویی زننده و پوسیدگی را به وضوح آشکار می‌کند.
سخن پایانی
با دیدن شانکر ساقه گوجه فرنگی در گیاهان، طبیعی است که نگرانی شما درباره روند رشد آن‌ها بیش از پیش شود. به این دلیل که اختلال در رشد، کم محصول بودن و درنهایت مرگ گیاه می‌تواند از همین عارضه اتفاق بیفتند. از همین رو بهتر است با عوامل و همچنین روش‌های مقابله با آن آشنا باشید تا بتوانید گیاهان خود را در امان نگه دارید.
سایر مقالات:
| پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی |
Ta hala nmidonstm enqadr mive hm bimari darnd
ممنون از اطلاعات خوبتون، آوین بهترین گزینه برای کشاورزان
با کود و سم مناسب میشه این بیماری رو کامل کنترل کرد؟
خیلی عالی و کامل
کلا برای این نوع بیماری ها حتما مشاوره لازمه وگرنه کسی که شناخت نداشته باشه کلی ضرر میکنه
چقدر اطلاعات مفید و کاملی رو در اختیار ما قرار دادید سپاس.
ممنون از مطالب عالی تون
سلام ایا این شانکر قابل درمان هستش؟ نیاز به مشاورتون در این زمینه دارم
مطالب کامل و مفید باتشکر
با سم پاشی نمیشه برطرفش کرد؟
ممنون از شما! بسیار عالی
کاربردی بود👌👌
مرسی از اطلاعات کاربردی تون
چه اسم عجیبی داشت این بیماری
اگر سر خود برای درمان این شانکرها اقدام کنید ضرر میکنین باید اطلاعات داشته باشین
با سم پاشی هم رفع میشه؟