3 دلیل اصلی قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی
آیا تابه‌حال با قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی مواجه شده‌اید؟ بخش مهم گیاه که به جای داشتن رنگ سفید یا شیری، قهوه‌ای شده‌اند. این یعنی آغاز فرایند مرگ کل بوته؛ زیرا ریشه وظیفه دارد که کل گیاه را سر پا نگه دارد. عادات مراقبت، آفات و پاتوژن‌های مختلف ازجمله دلایل قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی هستند.
اگر درباره این عوامل اطلاعات داشته باشید، می‌توانید گیاهانتان را در امان نگه دارید. همچنین در صورت ایجاد آن، بهترین اقدامات کنترلی را انجام دهید. در ادامه این مقاله علل قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی را برایتان بررسی کرده‌ایم.
دریافت آب زیاد توسط گیاه
اگر گیاهان برای مدت طولانی در معرض حجم زیادی از آب قرار گیرند، کم رنگی ریشه‌ها به رنگ قهوه‌ای و تیره تغییر می‌کنند. مثلاً در شرایطی مانند آن که میزان مورد نیاز آب هفتگی نوع واریته گوجه‌فرنگی را ندانید یا نتوانید بارش باران را کنترل کنید. در این شرایط ریشه هر چقدر هم که سعی کند آب موجود را دریافت کند، باز هم در نقطه‌ای کم می‌آورد.
در این حالت آب مانده درون خاک، اجازه عبور اکسیژن را نمی‌دهد. این رطوبت و کاهش تهویه هوا درون خاک، بهترین وضعیت را برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌کند. قارچ‌هایی که با نفوذ به ریشه و آلوده ساختن آن، ریشه را از حالت نرمال و سالم خود خارج می‌کنند.
به همین دلیل بهتر است بدانید که هر هفته باید یک اینچ به گیاهان گوجه‌فرنگی به طور میانگین آب بدهید. در این صورت، فرصت خشک شدن خاک به طور کامل برای آن فراهم می‌شود. اگر گیاهان را در گلخانه بکارید، باران برای شما مسئله نگران کننده نخواهد بود. در غیر این صورت وقوع باران‌های فصلی می‌توانند قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی را ممکن سازد.
زهکشی نامناسب خاک بستر کاشت
انتخاب گونه خاک فشرده و سفت محل کاشت از علت‌های قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی است. اغلب خاک‌هایی که میزان رس زیادی دارند، سنگین محسوب می‌شوند. به همین خاطر با نفوذ آب به داخل خاک، برای مدت طولانی آن را درون خود نگه می‌دارد.
این موضوع زمانی بیشتر اهمیت خود را نشان می‌دهد که گیاهانتان را در بیرون از گلخانه کاشته باشید و باران‌های شدید اتفاق بیفتد. در این حالت خاک توانایی جاری کردن آب اضافی را به دلیل سبک نبودن ندارد. این مسئله تنها در هنگام باران نیست. اگر آبیاری را نیز بیش از حد انجام دهید، همین اتفاق رخ خواهد داد.
بدین ترتیب آب درون خاک باقی می‌ماند. حتی ممکن است این فشردگی را نیز بیشتر کند. در این وضعیت، ریشه از رطوبت زیاد ناشی از خاک، خفه می‌شود. با ماندن رطوبت روی ریشه و هوا نخوردن آن، ریشه حالت سفت و سفید خود را از دست می‌دهد. در انتها شما با ریشه های گوجه فرنگی قهوه ای، نرم با بافت لزج و پوسیده مانندی روبرو خواهید شد.
قارچ‌های بیماری‌زا
دو علت قبلی؛ یعنی رطوبت زیاد خاک در کنار زهکشی نامناسب آن، بستر مطلوب رشد قارچ‌ها را فراهم می‌کنند. در این وضعیت هاگ‌ها در نوک ریشه‌ها شروع به رشد و پس از آن انتشار می‌کنند. با گسترش قارچ، ریشه‌های اصلی و فرعی کم‌کم نرم می‌شوند. در حین نرم شدن، قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی نیز نمایان می‌شود.
در ادامه بیماری‌های شایع گوجه‌فرنگی ناشی از انواع قارچ‌ها که منجر به ریشه‌های قهوه‌ای گوجه‌فرنگی می‌شوند، معرفی شده‌اند.
قارچ رایزوکتونیایی
این قارچ در خاک و بقایای گیاهان قبلی تا فراهم شدن شرایط رشد، زندگی می‌کند. با دیدن ریشه گوجه‌فرنگی، خود را به آن می‌رساند. همچنین با دیدن رطوبت، گرمای بالا و خاک فشرده با زهکشی نامناسب، به ریشه حمله می‌کند. این حمله با ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی ریشه گوجه‌فرنگی آغاز می‌شود. این لکه‌ها در آینده راه ورود عفونت ناشی از این قارچ به داخل ریشه هستند.
در کنار قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی، ریشه نرم می‌شود و می‌پوسد. درنهایت کل گیاه در عرض 10 تا 14 روز از بین می‌رود و می‌میرد. به همین دلیل است که این پاتوژن در دسته بیماری‌های ویرانگر گوجه‌فرنگی قرار می‌گیرد.
قارچ فیتوفترا
بیماری پوسیدگی ریشه گوجه‌فرنگی از همین قارچ ناشی می‌شود. زمانی که در روزهای گرم و مرطوب سال، نشاهای آلوده را وارد مزرعه خود کنید، این قارچ سلامت ریشه را تهدید می‌کند. این قارچ نیز با ایجاد زخم‌های قهوه‌ای روی سطح ریشه، آلوده ساختن را شروع می‌کند.
در حالی که قارچ به درون ریشه نفوذ کرده و مشغول گسترش آلودگی است، ریشه مقاومت خود را به دلیل افزایش عفونت اولیه از دست می‌دهد. حال اگر رطوبت محیط و خاک را به این شرایط اضافه کنید، قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی فراگیر می‌شود. به‌طوری‌که ریشه‌های نازک، نرم و قهوه‌ای بوته‌ها از خاک بیرون میفتند.
گلخانه آوین
اگر قصد دارید تولیدات خود را از نشاهای آماده شروع کنید، باید نشاهای سالم، مقاوم و غیرحساس را خریداری کنید. در این صورت آینده گیاهانتان تا حد زیادی تضمین می‌شود. گلخانه آوین نشاهای انواع واریته‌های گوجه‌فرنگی را با کیفیت بالایی پرورش می‌دهد. شما می‌توانید این مجموعه را به عنوان مرکز معتبر خرید نشا در نظر داشته باشید.
انواع قارچ‌های دیگر
قارچ‌های دیگری نیز وجود دارند که علاوه بر تحت تأثیر قراردادن سایر بخش‌های گیاه، در قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی دخیل هستند. گونه Colletotrichum spp و قارچ Fusarium Oxysporum به ریشه گیاه حمله می‌کنند. با ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی ریشه، جریان تغذیه و جذب آب توسط آن‌ها مختل می‌شود. به همین سبب ریشه در ادامه بیماری، کاملاً به قهوه‌ای تغییر رنگ می‌دهد.
راهکار مؤثر مقابله با قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی
حال که با عوامل ایجاد ریشه‌های قهوه‌ای گوجه فرنگی آشنا شدید، باید نحوه مقابله با آن را نیز بدانید. هنگامی که ریشه کاملاً قهوه‌ای، نرم، آبکی و پوسیده شده باشد، راهی برای درمان و کنترل این عارضه وجود ندارد. زیرا در طی چند روز آینده گیاه می‌میرد.
با این حال اگر خیلی سریع متوجه ایجاد این مشکل شوید، می‌توانید تا حد زیادی بوته‌های خود را نجات دهید. در جدول زیر برخی از اقدامات مؤثر در این مسیر برای شما آورده شده است.
| عامل ایجادکننده | راهکار مقابله |
| آبیاری زیاد | · قراردادن ورقه پلاستیکی یا برزنتی در مقابل باران
· اضافه کردن کمپوست به خاک · هوادهی ریشه در صورت امکان · قطع آبیاری تا زمان خشک شدن خاک |
| زهکشی نامناسب خاک | · استفاده از خاک شنی سبک
· به‌کارگیری هواکش مکانیکی |
| قارچ فیتوفترا | · کاشت در زمین‌هایی مرتفع
· تهویه هوا · استفاده از پوشش پلاستیکی روی خاک · استفاده نکردن بیش از حد از کودهای ازته |
| قارچ رایزوکتونیایی | · استفاده از مالچ کاغذی
· تنظیم رطوبت خاک و محیط |
| بیماری آنتراکنوز | · استفاده از قارچ‌کش‌های مانب، زینب
· تهویه هوا · حذف علف‌های هرز |
| قارچ فوزاریوم | · ضدعفونی کردن خاک قبل از کاشت
· اضافه کردن گوگرد گرانول به کودهای پوسیده دامی |
به منظور مقابله با قارچ‌ها، استفاده از قارچ‌کش‌ها در زمان مناسب توصیه می‌شود. اگر به هر دلیلی از نوع و نحوه استفاده از این مواد اطلاعات کافی ندارید، بهتر است از کارشناسان گلخانه آوین راهنمایی بگیرید. این افراد در زمینه کنترل مشکلات گوجه‌فرنگی بهترین راهکارها را به شما ارائه می‌کنند.
سؤالات متداول
- چه نوع قارچ‌هایی منجر به قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی می‌شوند؟
قارچ فوزاریوم، آنتراکنوز، فیتوفترا و رایزوکتونیایی
- چه خاکی در تغییر رنگ ریشه‌ها به قهوه‌ای نقش دارد؟
خاک‌های سنگین و فشرده‌ای که مقدار زیادی رس دارند.
- راهکار مؤثر برای جلوگیری از رطوبت زیاد ناشی از باران چیست؟
به‌کارگیری ورقه‌های پلاستیکی یا برزنتی روی گیاهان
- بهترین خاک برای کاشت گوجه‌فرنگی کدام نوع است؟
خاک‌های شنی سبک
سخن پایانی
قهوه ای شدن ریشه گوجه فرنگی، از مشکلاتی است که ممکن است در بررسی‌های سطحی به آن توجه لازم نکنید. از همین رو گیاه از زیر در حال مرگ است، بی‌آنکه شما متوجه باشید. در ارزیابی عملکرد بوته‌ها، بهتر است به دقت ریشه‌ها را در سطح خاک بررسی کنید. در این صورت می‌توانید اقدامات کنترلی را در زمانی سریع برای نجات گیاهان انجام دهید.
سایر مقالات:
| تغییر رنگ گوجه فرنگی |
نظری داده نشده