نمونه برداری از خاک کشاورزی یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر کنترل سلامت باغ، مزرعه و گلخانه است که در تشخیص مشکلات خاک به ما کمک می‌کند. برای انجام یک آزمایش با یک نتیجه دقیق، باید نمونه‌برداری از خاک به شیوه صحیح انجام شود.
شما پس از مطالعه این مقاله، با نحوه نمونه برداری از خاک باغات و مزارع به طور کامل آشنا خواهید شد و همچنین تمامی نکات مربوط به این کار را یاد خواهید گرفت تا بتوانید به مناسب‌ترین نحو، از خاک گلخانه یا باغ خود نمونه‌برداری کنید؛ پس با ما همراه باشید.
دلایل نمونه برداری از خاک
نمونه برداری از خاک کشاورزی، هر چند وقت یک‌بار برای سلامت خاک و همچنین کیفیت محصولات کشاورزی و گلخانه‌ای بسیار ضروری است. کشاورزان به دلایل مختلفی، اقدام به انجام نمونه‌برداری و آزمایش خاک زمین یا گلخانه خود می‌کنند.
کسب اطلاع در مورد وضعیت خاک
یکی از دلایلی که آزمایش‌های مربوط به خاک‌های کشاورزی انجام می‌شود، این است که کشاورز جنس خاک و همچنین درصد املاح و مواد مغذی موجود در خاک را دریابد.
بر اساس این اطلاعات می‌توان بهترین و مناسب‌ترین محصول متناسب برای آن خاک را انتخاب و کاشت کرد؛ پس شما با انجام نمونه برداری از خاک کشاورزی، باعث بهبود کیفیت خاک خواهید شد.
کاهش هزینه‌های کود
اگر نوع و مقدار مواد معدنی موجود در خاک مشخص باشد، از اضافه کردن کودهای اضافه و غیرضروری جلوگیری خواهد شد و نیازی به استفاده از آن نخواهید داشت.
به‌طورکلی کودهایی که حاوی موادی همچون: فسفر و پتاسیم هستند، قیمت بالایی دارند. خاکی که خودش دارای این مواد است، نیازی به پرداخت هزینه‌ای برای خرید کود آن ندارد و همین باعث کاهش خرج هزینه‌های اضافی نیز خواهد شد.
حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش
مدیریت صحیح خاک با انجام آزمایش‌های لازم موجب استفاده از کودهای مناسب خواهد شد. این امر نیز موجب جلوگیری از فرسایش و از بین رفتن خاک به‌وسیله کودهای نامناسب می‌شود.
روش های نمونه برداری از خاک کشاورزی در مکان‌های مختلف
نمونه‌گیری از خاک در مکان‌های مختلف برای هر خاکی متفاوت است. به عنوان مثال نحوه گرفتن نمونه از خاک زمین‌های زراعی با گلخانه و باغ متفاوت است و نمی‌توان همه را با یک روش انجام داد.
نحوه نمونه برداری از خاک زراعی
برای نمونه گرفتن از مزارع از روش مرسومی به اسم زیگزاگی استفاده می‌شود. برای این کار ابتدا زمین را به قطعات ۵۰۰۰ مترمربعی تقسیم می‌کنند؛ سپس به‌صورت زیگزاگی حداقل از ۱۵ تا ۲۰ نقطه از هر قطعه، نمونه برداری از عمق ۳۰ سانتی‌متری انجام می‌شود.
در مرحله بعد نوبت به جمع‌آوری و مخلوط کردن نمونه‌ها جهت انجام نمونه برداری از خاک کشاورزی است؛ پس از آن نمونه گرفته شده که وزن آن حدوداً یک الی دو کیلوگرم است را در کیسه‌ای تمیز ریخته و به آزمایشگاه ارسال خواهند کرد.
نحوه نمونه برداری از خاک باغ
به طور کلی بهتر است نمونه برداری خاک باغ و مزارع را قبل از احداث آن انجام داد؛ اما اگر نمونه برداری بر روی خاک باغی باشد که احداث شده باشد، بهترین زمان انجام این کار بسته به منطقه، اواخر فصل تابستان تا اوایل پاییز یا اواخر فصل زمستان تا اوایل بهار است.
نمونه برداری از خاک کشاورزی در باغات، با توجه به نوع و سن درخت، از سه عمق ۰ تا ۳۰، ۳۰ تا ۶۰ و ۶۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متری به‌صورت جداگانه صورت می‌گیرد. دلیل نمونه‌گیری از این عمق‌ها، این است که محل تجمع ریشه‌های جذب‌کننده املاح مغذی درخت در این اعماق وجود دارد.
برای تهیه یک نمونه نهایی (مرکب) باید ۲۰ الی ۳۰ نمونه فرعی بگیرید و آنها را باهم مخلوط کنید تا در نهایت یک نمونه تقریباً ۲ کیلوگرمی به دست آورید. توجه داشته باشید که هنگام نمونه برداری باید دقت کنید ریشه‌های فعال درختان باغ، در چه عمقی قرار دارند.
بهترین مساحت برای انجام نمونه برداری از خاک کشاورزی، یک هکتار است که در مساحت‌های بیشتر، باغ به قسمت‌های یک هکتاری تقسیم می‌شوند و از هر قسمت، یک نمونه تهیه می‌شود.
نکاتی که باید در رابطه با نمونه‌گیری از خاک باغ در نظر داشته باشید، به شرح زیر هستند:
- نمونه باید در منطقه زیر سایه‌انداز درخت گرفته شود.
- نباید نمونه برداری را از محل‌های کوددهی شده یا سم‌پاشی شده انجام دهید.
- سعی کنید نمونه برداری سطحی را زمانی انجام دهید که هنوز ریشه‌های درخت بیدار نشده باشند.
- بهتر است نمونه‌ها را از نیمه بیرونی سایه‌انداز درخت بگیرید.
- توجه داشته باشید که حتماً باید وسایل نمونه برداری از خاک ازجمله: بیل، بیلچه، دستکش و… تمیز و سالم باشند و هیچ‌گونه زنگ‌زدگی روی آنها نباشد.
نحوه نمونه برداری از خاک گلخانه
انجام روش‌های نمونه برداری از خاک کشاورزی مربوط به خاک‌های گلخانه‌ای، باید قبل از احداث گلخانه صورت گیرند. برای این کار از هر ۵۰۰۰ مترمربع، یک نمونه از عمق ۰ الی ۳۰ سانتی‌متری گرفته می‌شود و به‌صورت نمونه مرکب در می‌آید. نمونه‌گیری باید از ۸ تا ۱۰ نقطه مختلف و به‌صورت تصادفی انجام شود.
نمونه برداری از خاک گلخانه‌هایی که قبلاً در آن کشت صورت‌گرفته است نیز امکان‌پذیر است؛ اما هنگام انجام این کار باید به یک سری نکات دقت کنید تا جواب آزمایش‌ها هم دقیق باشد.
برخی نکات مهم جهت نمونه‌برداری از خاک گلخانه عبارت‌اند از:
- باید نمونه‌برداری را بعد از شخم‌زدن خاک آن انجام دهید.
- سعی کنید نمونه‌ها را از زیر قطره‌چکان‌های گلخانه بگیرید.
- باید به طور جداگانه در سالن‌های مشابه از نظر عملکرد و مشکلات نمونه‌گیری انجام شود.
چگونگی تعیین محل نمونه‌گیری فرعی
آزمایش خاک کشاورزی برای مساحت‌های زیاد، باید با روش مرکب انجام شود. برای این کار شما نیاز به نمونه برداری از خاک کشاورزی در محل‌های مختلف خاک و گرفتن نمونه فرعی خواهید داشت. برای تعیین این محیط، لازم است که هر قطعه، دارای حداقل ۶ درخت در ۶ نقطه باغ باشد.
کارشناسان توصیه کرده‌اند که برای مشخص کردن درختان جهت انجام آزمایش، به‌گونه‌ای آنها را انتخاب کنید که هر درخت، نماینده حدود ۸۰ درخت در باغ شما باشند.
آوین؛ مشاور شما در احداث گلخانه و کشت نشا!
گلخانه آوین گرین با بهره‌گیری از به‌روزترین تکنولوژی‌های روز دنیا در زمینه کشت نشا انواع محصولات کشاورزی، مشاور شما در این زمینه خواهد بود؛ همچنین افراد علاقه‌مند به احداث گلخانه، می‌توانند جهت کسب مشاوره‌های لازم در این خصوص، با شماره ۰۹۱۸۲۱۱۵۵۲۲ تماس حاصل فرمایند.
سخن پایانی
نمونه برداری از خاک کشاورزی، یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین مراحل آنالیز خاک کشاورزی به شمار می‌رود. آشنایی با این آزمایش و انجام نمونه برداری صحیح از خاک، یکی از مهم‌ترین مواردی است که هر کشاورزی باید با آن آشنایی داشته باشد.
ما در این مقاله تمامی مواردی که در رابطه با نمونه گیری انواع زمین‌های کشاورزی لازم است بدانید را برایتان توضیح دادیم تا بتوانید خودتان بدون نیاز به کمک گرفتن از کسی، تمامی مراحل آن را به روش درست انجام دهید.
سؤالات متداول
۱. نمونه برداری از خاک هر چند وقت یک بار باید انجام شود؟
هر ۳ تا ۵ سال یک بار
۲. بهترین زمان برای انجام آزمایش خاک چه وقتی است؟
اواخر تابستان تا اوایل پاییز و یا اواخر زمستان تا اوایل بهار
۳. هزینه انجام آزمایش‌های خاک چقدر است؟
این هزینه به عواملی همچون: نوع آزمایش، تعداد نمونه‌ها، و محل آزمایشگاه بستگی دارد؛ اما به طور کلی ممکن است از صد هزار تومان تا چند میلیون تومان متفاوت باشد.
نظری داده نشده