دلایل بد شکل بودن خیار
آیا تابه‌حال به بد شکل بودن خیار تولیدی مزرعه‌تان فکر کرده‌اید؟ چرا تمام تلاش‌های پرورش شما در این راستا به خیارهای بدفرم منتهی شده است. این عارضه نه‌تنها شما را برای تجارب آینده دلسرد می‌کند؛ بلکه امتیاز بازارپسندی را نیز از شما می‌گیرد.
در این حالت شما تنها به دنبال عواملی هستید که در بد شکل شدن خیار مقصر هستند. چه چیزی در این مراحل اشتباه پیش رفته است؟ چگونه می‌توانید از تکرار شدن این پدیده جلوگیری کنید؟ برای پاسخ به این سؤال‌ها با این مقاله همراه ما باشید.
شرایط آب‌وهوایی
گیاهان خیار در دسته سبزی‌های تابستانی قرار دارند. از همین رو گرما دوست هستند. البته هوای بسیار گرم یا حتی هوای بسیار سرد یکی از متداول‌ترین دلیل بد شکل بودن خیار است. با گرم شدن هوا، فشار مضاعفی به گیاه وارد می‌شود. این فشار به معنای از بین رفتن گرده‌های زنده می‌شود. از همین رو عملکرد باروری به درستی انجام نمی‌شود.
درنتیجه، در مرحله رشد و میوه دهی، دفرمه شدن میوه خیار در مزرعه به صورت واضح دیده می‌شود. دمای خاک نیز در ایجاد این عارضه تأثیر دارد. خاکی که دارای رطوبت یکنواخت و همچنین بیشتر از 16 درجه سانتی گراد باشد، بهترین دما برای رشد مؤثر میوه‌های خیار به حالت طبیعی است.
شروع سرمای هوا در اواخر فصل نیز همچنان می‌تواند در روند تولید گرده و انتقال آن‌ها توسط حشرات انتقال‌دهنده آن مختل شود. از همین رو بد شکلی خیار تولیدی در مزرعه یا گلخانه در این بازه زمانی بسیار شایع می‌شود.
گرده افشانی ضعیف
حتماً پیش آمده است که هنگام برداشت محصولات خیار با اشکال عجیب یا گاه خنده‌داری روبرو می‌شوید. این تغییر شکل خیار می‌تواند به دلیل گرده افشانی ناقص اتفاق بیفتد. گرده افشانی ناکافی به دلایل زیادی ممکن است رخ دهد. عواملی مانند:
- نبود حشرات کافی مانند زنبور عسل در اطراف گیاهان یا فعالیت نداشتن آن‌ها
- ناکافی بودن گرده‌ها
- شرایط آب‌وهوایی و دمایی نامساعد
بدیهی است که نتیجه گرده افشانی، تولید میوه است. در صورتی که فعالیت حشرات ناقل گرده‌ها کم باشند، روند گرده افشانی مختل می‌شود. این موضوع ممکن است در شرایط آب‌وهوایی نامساعد نیز رخ دهد. در صورت برقراری آب‌وهوای خیلی خشک یا خیلی مرطوب، گرده‌ها با موفقیت روند باروری را روی اندام ماده گیاه به پایان نمی‌رسانند. درنتیجه بد شکل بودن خیار در صورت تولید میوه رخ می‌دهد.
برای کمک به گرده افشانی می‌توانید گرده‌ها را با استفاده از یک قلم‌مو کوچک به دقت بردارید. در مرحله بعدی گرده‌های جمع‌آوری شده را به داخل گل ماده منتقل کنید. ممکن است این کار برایتان حوصله سر بر باشد. با این حال ارزشش را خواهد داشت؛ زیرا دیگر مشکلی برای گرده افشانی رخ نمی‌دهد.
تغذیه ضعیف
یکی از دلایل رایج بد شکل بودن خیار، کمبود عناصر ضروری گیاه است. این عارضه بیشتر در خیارهای گلخانه‌ای رخ می‌دهد. عناصری ازجمله پتاسیم، روی، بور و کلسیم باید در ابتدای کشت به میزان کافی در خاک وجود داشته باشد. در غیر این صورت بد شکل شدن خیار گلخانه‌تان امری حتمی خواهد بود.
از طرفی دیگر اگر کودهای افزودنی را بیش از نیاز گیاه اعمال کنید نیز با بد شکلی میوه خیار مواجه می‌شوید. برای مثال اضافه کردن بیش از حد ازت، باعث مسمومیت گیاه و کاهش گلدهی و تولید میوه می‌شود. به همین منظور باید قبل از اضافه کردن هر ماده از میزان موجود آن در خاک مطمئن شوید. این کار با انجام آزمایش خاک امکان‌پذیر است.
در جدول زیر برخی از نشانه‌های بد شکل بودن خیار که در پی کمبود مواد مغذی خاک ایجاد می‌شوند، معرفی شده است.
| نوع ماده غذایی | تغییرات ایجاد شده |
| کمبود پتاسیم | چماقی یا لامپی شدن خیار |
| کمبود بور | تشکیل ضایعات زیپی روی خیار و کوتاه شدن آن |
| کمبود کلسیم | دوکی شدن شکل خیار |
| کمبود ازت | کوتاه شدن و چاقی میوه خیار |
آبیاری نامناسب
گاهی اوقات بد شکل بودن خیار می‌تواند از استرس رطوبت؛ یعنی همان آبیاری نامناسب ناشی شود. این میوه حدود 95 درصد محتوای آبی دارد. از همین رو در طول فصل رشدش به آب نسبتاً زیادی نیاز دارد.
این گیاه برای انتقال مواد غذایی به آب نیاز دارد. گیاهانی که در طول مراحل میوه دهی نتوانند آب کافی را دریافت کنند، در رشد میوه دچار اختلال یا همان بد شکل بودن خیار می‌شوند.
افزون بر آن در صورت ایجاد ناهماهنگی در دریافت آب، نه‌تنها دفرمه شدن خیار؛ بلکه انتهای آن‌ها به رنگ تیره تغییر رنگ می‌دهد. به عنوان یک نکته به یاد داشته باشید که اگر گیاهانتان را در گلدان کاشته‌اید، آبیاری منظم را فراموش نکنید. به این علت که زمان خشک شدن این دسته از گیاهان کوتاه است.
آفات و حشرات مخرب
آفاتی همانند: شته، مگس‌های سفید، کنه‌ها، تریپس‌ها هنگامی که در روزهای اولیه تشکیل میوه به گیاه حمله کنند، باعث بد شکل بودن خیار می‌شوند. این آفات با حمله به بافت برگ، از شیره آن تغذیه می‌کنند. آسیب‌دیدن این بافت‌ها منجر به تخریب بافت سلولی میوه می‌شود. از همین رو شکل خیارها در ادامه مراحل رشد تغییر می‌کنند.
در اغلب موارد برای کنترل این آفات می‌توانید از صابون‌های حشره‌کش یا روغن چریش استفاده کنید. در صورتی که حشره‌کش‌های شیمیایی را در رأس کار خود قرار دهید، ممکن است اثرات منفی را دو چندان کند.
به این علت که این مواد باعث دفع زنبورهای عسل یا همان عاملان اصلی گرده افشانی گیاهان خیار می‌شوند. درنتیجه نه‌تنها حمله آفات؛ بلکه گرده افشانی ناقص منجر به بد شکل بودن خیار می‌شوند.
بیماری های ویروسی خیار
گونه‌ای از بیماری های ویروسی خیار یکی از عوامل بد شکل بودن خیار است. ویروس موزائیک خیار با قدرت تخریب بالایی که دارد، در فرایند رشد و شکل‌گیری خیار اختلال ایجاد می‌کند. نشاهای آلوده یکی از منابع ورود این ویروس به مزرعه‌تان است. علاوه بر آن آفاتی که در بخش بالا توضیح داده شد نیز می‌توانند این ویروس را از مکان‌های دیگر منتقل کنند.
ویروس موزائیک با حمله به سیستم آوندی گیاه، آلوده کردن خیار را آغاز می‌کند. این پاتوژن در ابتدا به برگ و ساقه حمله می‌کند. تأثیرات منفی که این بخش‌های گیاه از این ویروس می‌گیرند، باعث غیرعادی شدن شکل خیار تولیدی خواهند شد.
گلخانه آوین
به منظور جلوگیری از ورود این ویروس و اطمینان از کاشت نشاهای سالم، بهتر است مرکز معتبری را برای تهیه آن‌ها انتخاب کنید. گلخانه آوین چندین سال سابقه درخشان در تولید و پرورش نشاهای خیار دارد. از همین رو این اطمینان را به شما می‌دهد که تمام نشاهای تولیدی خود را مقاوم و در سلامت کامل به شما ارائه می‌دهد.
سؤالات متداول
- مؤثرترین راهکار مقابله با آفات حمله کننده به میوه‌های خیار چیست؟
استفاده از صابون حشره‌کش و روغن چریش
- کمبود چه عناصری باعث بد شکل بودن خیار می‌شوند؟
کمبود مواد مغذی ازجمله: کلسیم، پتاسیم، بور و ازت درون خاک
- چه عواملی در گرده افشانی ناقص گیاهان خیار تأثیر دارند؟
گرده‌های ناکافی به دلیل نبود میزان تعداد کافی از زنبورها یا کمبود فعالیت آن‌ها و همچنین شرایط آب‌وهوایی نامطلوب محیط
- تغییر شکل میوه خیار از علائم کدام نوع از بیماری‌های خیار است؟
بیماری ویروس موزائیک خیار
سخن پایانی
تصور آنکه که زحمت و صبوری که در مزرعه برای بالغ شدن خیارهای مزرعه‌تان صرف کرده‌اید، به بد شکل بودن خیار منتهی شود بسیار ناراحت‌کننده است. به این علت که تمام هدف شما از پرورش آن‌ها، داشتن محصولی باکیفیت و بازارپسند است.
این موضوع دلیلی است برای آنکه بخشی از توجه خود را به عوامل ایجادکننده این عارضه و همچنین درمان و کنترل آن معطوف کنید.
سایر مقالات:
نظری داده نشده