بیماری های شایع گیاه بامیه در کشور
همانند هر گیاه دیگری، بیماری های بامیه تأثیرات مخربی در روند رشد و میزان محصولات تولیدی دارند. ازهمین‌رو نیاز به بررسی و مراقبت گیاهان عملاً کاری تمام‌نشدنی است. شدت حساسیت در مدیریت بیماری های بامیه باتوجه‌به شرایط محیطی و مدت‌زمان ایجاد آلودگی در مزرعه متغیر است.
به همین دلیل تقریباً می‌توان گفت که در مدیریت این مشکلات، شما کشاورزان عزیز بیشترین نقش را خواهید داشت. در ادامه لیستی از انواع بیماری های بامیه گزارش شده در منطقه ایران به همراه مواردی در مورد مدیریت کارآمد آن‌ها برای شما نوشته شده است.
بیماری سفیدک پودری بامیه
یکی از رایج‌ترین بیماری های بامیه، سفیدک پودری یا Okra Powdery Mildew است. این بیماری قارچی توسط گونه Erysiphe cichoracearum ایجاد می‌شود. اگر محیط بتواند شرایط مساعد رشد این قارچ را فراهم کند، بیشترین ریسک آلودگی در مرحله گلدهی خواهد بود.
شرایط مساعد رشد و انتقال سفیدک پودری بامیه
وجود بقایای گیاهان در سطح خاک، عاملی است برای زمستان‌گذرانی پاتوژن این دسته از بیماری های بامیه قارچ سفیدک پودری به‌محض یافتن گیاه بامیه که نقش میزبان را دارد، در روی آن می‌نشیند. سپس هر زمان که شرایط را برای رشد خود مهیا دید، آلودگی را آغاز می‌کند.
این شرایط محیطی شامل موارد زیر هستند:
- دمای بین 20 تا 24 درجه سانتی‌گراد
- وجود SO2 در هوای محیط (آلودگی هوا شامل میزان قابل‌توجهی از این ماده است)
- روزهای گرم و خشک و شب‌های خنک
- آب‌وهوای مرطوب و تشکیل شبنم
- وزش باد
علائم بیماری سفیدک پودری بامیه
برگ‌های بالغ بوته‌ها اولین جایی است که می‌توانید وجود این نوع از بیماری های بامیه را شناسایی کنید. روی سطح بالایی برگ‌ها، لکه‌های ریز و دایره‌ای شکلی به رنگ سفید یا خاکستری ایجاد می‌شوند. در طول زندگی قارچ، این لکه‌ها به زرد، قهوه‌ای و در نهایت به سیاه تغییر رنگ می‌دهند.
در مراحل توسعه این بیماری های بامیه، لایه‌ای پودری سفید یا خاکستری در زیر و روی برگ‌ها تشکیل می‌شود. به همین دلیل به‌راحتی می‌توانید وجود این بیماری را تشخیص دهید. برگ‌ها در این مرحله خشک می‌شوند و حاشیه آن‌ها به‌طرف بالا پیچ می‌خورد. در نهایت برگ‌ها حالتی سوخته پیدا می‌کنند و بافت آن‌ها می‌میرد و می‌ریزند.
اگر شرایط محیطی برای قارچ به‌صورت طولانی‌مدت مساعد باشد، کپک پودری روی جوانه، ساقه و میوه گیاه نیز ایجاد می‌شود. این تأثیرات به‌صورت باز نشدن جوانه‌ها، کوتاهی بوته، ریز بودن برگ‌های جوان و کاهش فتوسنتز خواهد بود. این موضوع باعث مرگ بوته‌ها و درنتیجه کاهش میزان محصولات می‌شود.
مدیریت بیماری سفیدک پودری بامیه
برای مدیریت بیماری های بامیه از نوع سفیدک پودری توصیه می‌شود که هر هفته، زمانی که گیاه هنوز جوان است و مراحل رشدش به پایان نرسیده است، محصولات بامیه را بررسی کنید. اقداماتی که در ادامه این بخش بیان شده است، مؤثرترین راهکارها برای کنترل این نوع از بیماری های بامیه است.
- ضدعفونیکردن بذرها قبل از کاشت
- کاشت بوته‌ها بافاصله متناسب از یکدیگر
- برداشت میوه‌ها پیش از زمان معمولی
- اسپری‌کردن آب، روی برگ‌ها به‌منظور ازبین‌رفتن کپک‌های پودری از روی آن‌ها
- جمع‌آوری و دفن کردن علف‌های هرز در مکانی دور از بستر کشت
- استفاده از آبیاری قطره‌ای به‌جای آبیاری بارانی
- رعایت تناوب کشت با گیاهان غیر میزبانی همانند غلات، سیر و پیاز
- ازبین‌بردن گیاهان باقی‌مانده پس از مرحله برداشت محصول
- استفاده از محلول‌های بی‌کربنات مس، گوگرد و پتاسیم روی برگ‌ها به‌صورت اسپری
راهکارهای شیمیایی مقابله با سفیدک پودری در بامیه
هنگامی که از هر 100 بوته بامیه کاشت شده، حدود 6 تا 10 بوته آن دارای لکه‌های پودری سفیدرنگ یا سبز باشند، وضعیت نگران‌کننده خواهد بود. در این زمان باید برگ‌ها و بوته‌هایی که به‌شدت آلوده شده‌اند را از زمین بیرون ببرید. سپس می‌توانید برای جلوگیری از انتقال عفونت به گیاهان دیگر، اقدامات زیر را انجام دهید.
- اسپری‌کردن ترکیب 10 قاشق غذاخوری سرکه با 16 لیتر آب، هر 14 روز یکبار
- ترکیب مواد بی‌کربنات پتاسیم و روغن نباتی به میزان 5.2 قاشق غذاخوری، به‌اضافه 5.2 قاشق چایخوری صابون نرم در 16 لیتر آب و اسپری‌کردن آن روی برگ‌ها هر 14 روز
- خیساندن 5.1 کیلو برگ چریش در 16 لیتر آب به مدت یک روز، ترکیب مخلوط با 50 گرم صابون نرم و اسپری‌کردن آن روی برگ‌ها هر 7 روز یکبار
نماتدهای ریشه گره‌ای بامیه
ازآنجایی‌که شرایط آب‌وهوایی گرم برای رشد بامیه مساعد است، احتمال وقوع نماتدهای ریشه گره‌ای نیز بسیار بالا است. به این دلیل که گرما اولین شرط ایجاد این بیماری است. نماتدهای ریشه گره‌ای در اصطلاح کرم‌های کوچک خاکی هستند که به‌محض کاشت بامیه، تغییر کاربری می‌دهند و به انگل بیماری‌زا تبدیل می‌شوند.
در جدول زیر، مشخصات و نکات کامل این گروه از بیماری های بامیه آورده شده است.
| نحوه آلوده‌شدن گیاه بامیه به نماتد ریشه‌ای | · زخم‌های کوچک روی ریشه گیاه، راه ورودی این بیماری است.
· جابه‌جایی خاک آلوده توسط افراد، کفش و وسایل زراعی |
| علائم نماتدهای ریشه گره‌ای در بامیه | · ازبین‌رفتن ریشه‌های تغذیه‌کننده گیاه
· ایجاد گال‌های کوچک و بزرگ در قسمت ریشه گیاه · اختلال در رشد · کوتولگی گیاهچه‌ها · متورم‌شدن ریشه |
| روش‌های درمان این بیماری | · بیرون آوردن گیاهان آسیب‌دیده
· جداسازی ریشه‌های آلوده و دورریختن آن‌ها · کمپوست کردن باقی‌مانده گیاه بیمار · استفاده‌نکردن دومرتبه از محل آلوده‌شده قبلی · استفاده از مالچ عمیق در گیاهانی با آلودگی اندک به‌منظور ادامه فرایند میوه دهی |
| راهکارهای کنترل نماتدهای ریشه گره‌ای بامیه | · خرید نشاهای سالم و عاری از هرگونه نشانه نماتد روی ریشه آن‌ها
· رعایت تناوب کشت با گل همیشه بهار یا گیاهان غیر میزبان همچون جو یا گندم · ضدعفونیکردن خاک قبل از انجام کشت · تقویت خاک با استفاده از پوست تخم‌مرغ یا غذاهای دریایی دیگر مانند پوست میگو |
بیماری سوختگی شکوفه بامیه
سوختگی شکوفه بامیه با نام علمی Okra Blossom Blight یکی از بیماری های بامیه است که قارچ Choanephora cucurbitarium عامل ایجادکننده این عارضه است. آب‌وهوای گرم و معتدل با بارش‌های فراوان در روزهای تابستان، بهترین شرایط را برای رشد این قارچ فراهم می‌کنند.
در لیست انواع بیماری های بامیه، این عارضه در صدر شایع‌ترین آن‌ها قرار دارد که در هر ناحیه‌ای می‌تواند گیاهان را آلوده کند. بااین‌حال رطوبت و گرمای برخی مناطق باعث می‌شود که به یکی از بیماری های بامیه مخرب تبدیل شود.
تأثیر بیماری سوختگی شکوفه بر گیاه بامیه
علائم سوختگی شکوفه و تأثیرات آن روی گل و میوه این گیاهان به طرز واضحی متمایز از هر نوع بیماری است. انتهای شکوفه یا تمام آن، اولین هدف حمله این قارچ است. اگر می‌خواهید این بیماری را در اولین روزهای آن شناسایی کنید، به شکوفه دست بزنید. در صورت نرم‌شدن بافت آن، به وجود این بیماری شک کنید.
با پیشرفت بیماری، رشته‌هایی به رنگ سفید یا خاکستری در انتهای شکوفه یا خود شکوفه ایجاد می‌شود. در انتهای شکوفه میوه‌ها، شما می‌توانید به‌راحتی هاگ‌های سیاه این پاتوژن را که در میوه فرورفته است، ببینید.
این‌گونه از بیماری های بامیه، در نهایت روی میوه نیز تأثیر می‌گذارند. میوه‌های مستقر در بخش انتهایی بوته، محتمل‌ترین میوه‌هایی هستند که در ابتدا آلوده می‌شوند. نرم‌شدن، تغییر رنگ به قهوه‌ای و تغییر شکل ظاهری بامیه ازجمله اثرات آلودگی خواهد بود. در نهایت هاگ‌ها تمام میوه را می‌پوشانند و آن را از بین می‌برند.
پیشگیری و کنترل بیماری سوختگی شکوفه بامیه
باتوجه‌به علائم بیان شده این نوع بیماری های بامیه در بخش قبلی، خسارت ناشی از ایجاد آن به ازبین‌رفتن محصولات منجر خواهد شد. درنتیجه بهتر است قبل از وقوع بیماری، اقدامات پیشگیرانه‌ای که در این زمینه به مزرعه شما کمک می‌کنند را به خاطر داشته باشید. اقداماتی شامل:
- انتخاب بسترهای مرتفع برای کاشت بذرها یا نشاها
- کاشت بوته‌‌های بامیه بافاصله زیاد از یکدیگر به‌منظور بهبود تهویه هوا بین گیاهان
- انجام آبیاری در ساعات اولیه صبح و از زیر بوته
- جمع‌آوری و حذف گیاهان آلوده
- رعایت نظافت بستر کشت در مراحل پایانی برداشت
- استفاده از مالچ پلاستیکی در زیر کاشت به جهت جلوگیری از رسیدن قارچ درون خاک به شکوفه و میوه‌ها
بیماری پژمردگی فوزاریومی بامیه
یکی از شایع‌ترین بیماری های بامیه، پژمردگی فوزاریومی یا Okra Fusarium Wilt است. این بیماری های قارچی بامیه، توسط گونه Fusarium Oxysporum گیاهان را آلوده می‌کنند. قارچ فوزاریومی می‌تواند مدت‌زمان زیادی را در خاک‌های آلوده و باقی‌مانده گیاهان پیشین به زمستان‌گذرانی ادامه دهد.
درنتیجه، به‌محض کاشت میزبان و ایجاد شرایط محیطی برای جوانه‌زنی، رشد و انتقال آلودگی به سایر گیاهان مزرعه را آغاز می‌کند. دمای بین 27 تا 31 درجه سانتی‌گراد و آب‌وهوای مرطوب ازجمله شرایط مطلوب برای شروع رشد قارچ است.
افزون بر آن بیماری به‌وسیله بذرهای آلوده، ابزارهای زراعی، بارش باران و خاک‌های آلوده به گیاهان دیگر منتقل خواهد شد.
نشانه‌های بیماری فوزاریومی در بامیه
برگ‌های پیشین و مسن‌تر بوته‌ها، اولین نقطه‌ای است که توسط این نوع قارچ بیماری های بامیه آلوده می‌شوند. زردشدن، رنگ‌پریدگی و سوخته شدن حاشیه برگ‌ها اولین مرحله آلودگی ناشی از قارچ فوزاریوم در بامیه است. همان‌طور که برگ‌ها در حال تغییر هستند، گیاهان آرام‌آرام پژمرده می‌شوند. به‌گونه‌ای که اگر جلوی بیماری را نگیرید، میرایی در گیاهچه رخ می‌دهد.
یکی دیگر از هدف‌های حمله این نوع از بیماری های بامیه، ساقه گیاه است. اگر به آوندهایی که در پایین گیاه وجود دارند، نگاه کنید؛ بافت آن‌ها را سیاه‌رنگ می‌بینید. در این حالت رشد گیاه دچار مشکل می‌شود.
برای اطمینان بیشتر نیز می‌توانید ساقه را به‌صورت عرضی برش دهد. در این صورت تغییر رنگ آن را به‌وضوح مشاهده خواهید کرد. این دسته از بیماری های بامیه در نهایت گیاه را به نابودی می‌کشانند.
شیوه‌های کنترل و پیشگیری از پژمردگی فوزاریومی در بامیه
اگر بتوانید بیماری های بامیه از گونه فوزاریومی را در مراحل اولیه تشخیص دهید، از نابودی محصولات خود می‌توانید جلوگیری کنید. در غیر این صورت گیاه بامیه در هر مرحله از رشد که باشد، از بین می‌رود. علاوه بر این موضوع، راهکارهای کنترل و پیشگیری از ایجاد این بیماری مؤثرترین قدم در مدیریت آن است. این موارد عبارت‌اند از:
- تهیه بذرهای باکیفیت، سالم و غیرحساس در مقابل با بیماری
- رعایت تناوب کشت حداقل به مدت 7 سال با استفاده از گیاهان غیر میزبان
- ازبین‌بردن علف‌های هرز به طور مدام
- تنظیم میزان PH خاک در حدود 7 (خاک‌های اسیدی شرایط را برای رشد این قارچ سخت می‌کنند)
- شناخت مشخصات بستر کاشت
- جمع‌آوری و ازبین‌بردن بقایای گیاهان بعد از انجام مرحله برداشت
مبارزه شیمیایی با پژمردگی فوزاریومی بامیه
در کنار کنترل شرایط محیطی، توصیه می‌شود که در مراحل مختلفی از روند رشد گیاه از بردوفیکس استفاده کنید. در این صورت خیالتان تا حد زیادی در پیشگیری موفق آمیز از ایجاد بیماری های بامیه راحت می‌شود. بردوفیکس را در مراحل زیر به نسبت‌های ذکر شده روی گیاه استفاده کنید.
- قبل از کاشت بذرها به‌منظور ضدعفونیکردن آن‌ها به میزان 10 در هزار
- پس از کاشت بذر یا نشا در خاک به میزان 10 در هزار
- مرحله جوانه‌زدن اولین برگ‌ها به نسبت 5 در هزار
- هنگام اولین میوه دهی به میزان 5 در هزار
- به‌محض شناسایی اولین نشانه‌های این بیماری های بامیه، با میزان 5 در هزار (تکرار سم‌پاشی هر 10 روز یکبار تا فرارسیدن زمان برداشت میوه)
گلخانه آوین
وجود یک مشاور متخصص و پشتیبان در مسیر کاشت تا برداشت بامیه و بیماری‌هایی که ممکن است به وجود بیایند، باعث دلگرمی می‌شود. زمانی که کنترل شرایط از اختیارتان خارج شود، امکان دارد شیوه مدیریتی اشتباهی را انتخاب کنید. درنتیجه در یک‌چشم به هم‌زدنی، ضرر مالی زیادی شامل حالتان خواهد شد.
مشاوران و متخصصان گلخانه آوین با ارائه کارآمدترین راهکارهای کنترل و درمان بیماری های بامیه به شما کمک می‌کنند تا بتوانید؛ مانند هر چالش دیگری در این مسیر، این موضوع را نیز پشت سر بگذارید.
سؤالات متداول
- حساس‌ترین مرحله آلوده‌شدن بامیه به بیماری سفیدک پودری چه زمانی است؟
با برقراری شرایط محیطی مساعد، مرحله گلدهی بیشترین ریسک آلوده‌شدن را دارد.
- بهترین میزان PH خاکی که قارچ فوزاریومی نمی‌تواند در آن رشد کند، چه‌قدر است؟
خاک‌های اسیدی با میزان 7= PH روند رشد این قارچ را سخت می‌کنند.
- راه ورودی بیماری نماتد ریشه گره‌ای به گیاه بامیه چیست؟
زخم‌های کوچک ایجاد شده روی ریشه گیاهان بامیه
- چه عواملی باعث می‌شوند که بیماری سوختگی شکوفه تبدیل به عارضه‌ای مخرب شود؟
شدت بالای رطوبت و گرمای محیط در دوره زندگی قارچ این بیماری
کلام پایانی
بیماری های بامیه در هر منطقه‌ای می‌تواند مزرعه این گیاه را آلوده کند. به همین دلیل بهترین و مؤثرترین راه برای جلوگیری از ضررهای اقتصادی ناشی از این عارضه‌ها، به‌کارگیری شیوه‌های کنترل و اقدامات پیشگیرانه است. شما باید به‌تناسب پاتوژن‌های بیماری و شرایط محیطی مساعد رشد هر عامل بیماری‌زا، از روش‌های مخصوص و ذکرشده بهره بگیرید.
بیماری ها:
| ✅بیماری های کاهو |
| ✅بیماری های توت فرنگی |
| ✅بیماری های گل کلم |
| ✅ بیماری های کرفس |
| ✅بیماری های کلم |
| ✅بیماری های گوجه فرنگی |
| ✅بیماری های هندوانه |
| ✅بیماری های فلفل دلمه ای |
| ✅بیماری های بادمجان |
مقالات کاربردی:
| مرگ بوته خیار |
| نرم شدن خیار |
| پوسیدگی بوته کاهو |
| لکه روی برگ کاهو |
| پژمردگی بوته کاهو |
| تغییر رنگ برگ کاهو |
| پوسیدگی ساقه کرفس |
| زرد شدن برگ کرفس |
| تلخ شدن کرفس |
نظری داده نشده