چرا خشک شدن ساقه گوجه فرنگی رخ می‌دهد؟
آیا تابه‌حال با پدیده خشک شدن ساقه گوجه فرنگی روبرو شده‌اید؟ همان طور که می‌دانید، ساقه‌ها به دلیل داشتن سیستم آوندی درون خود، وظیفه رساندن آب و مواد غذایی را به گیاه برعهده دارند. حال تصور کنید که با خشک شدن این بخش گیاهان، چه تأثیرات مخربی روی رشد و میوه دهی می‌گذارد.
عوامل مختلفی سلامت ساقه گوجه‌فرنگی را تهدید می‌کند. اگر از آن‌ها اطلاع داشته باشید، می‌توانید در پیشگیری یا در مرحله بدتر؛ یعنی درمان نقش مؤثری را اجرا کنید. در این مقاله با ما باشید تا عوامل خشک شدن ساقه گوجه فرنگی را با یکدیگر بررسی کنیم.
دلایل اصلی خشک شدن ساقه گوجه فرنگی
پاتوژن‌های مختلفی دلیل خشک شدن ساقه گوجه فرنگی هستند. تمام این عوامل بیماری‌زا را می‌توان در دسته بیماری‌های آوندی گیاه گوجه‌فرنگی در نظر گرفت. فعالیت این دسته از قارچ‌ها، ویروس یا باکتری‌ها از آوندهای چوبی داخل ساقه شروع می‌شوند.
ساقه‌های خشک گوجه فرنگی ناشی از اختلال در عملکرد ساقه به دلیل شرایط محیطی کنترل نشده است. درصد زیادی از دلایل ایجاد این مشکل برعهده شما است. به همین دلیل وظیفه شما این است که بستر مناسب و مطلوبی را برای رشد هر چه بهتر گیاهان خود فراهم کنید.
در صورت بی‌توجهی به آن‌ها باید انتظار عواقب مخرب آن را نیز داشته باشید. افزون بر آن با شناخت این بیماری‌ها، از سایر تأثیرات مخرب دیگر آن‌ها نیز می‌توانید جلوگیری کنید. در ادامه هر یک از این عوامل با جزئیات بیشتری در اختیار شما قرار می‌گیرد.
پژمردگی فوزاریومی
قارچ Fusarium Oxysporum یکی از دلایل رایج خشک شدن ساقه گوجه فرنگی است. این پاتوژن به قدری قوی است که در خاک، آب یا هوا می‌تواند وجود داشته باشد. به همین دلیل با پیدا کردن میزبان و فراهم بودن شرایط محیطی، می‌تواند به تمام قسمت‌های گیاه حمله کند.
این قارچ به ساقه گیاه طوری حمله می‌کند که بافت آن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به‌طوری‌که در ابتدا عمل تبخیر درون آوندهای داخلی مختل می‌شود. به همین دلیل آن‌ها به مرور حالت طبیعی خود را از دست می‌دهند و قهوه‌ای می‌شوند.
در صورتی که در جهت عرضی، ساقه را برش دهید، رگه‌های قهوه‌ای ایجاد شده درون آن را به وضوح مشاهده می‌کنید. اگر این قارچ بتواند تمام گیاه را آلوده سازد، به دلیل اختلال در عملکرد آب‌رسانی و مواد غذایی به ساقه، ساقه از درون و همچنین در ادامه از بیرون خشک خواهد شد.
پوسیدگی الوار
خوشبختانه این عارضه رایج نیست؛ اما اگر بتواند ساقه را آلوده سازد، گیاه در یک چشم به هم‌زدنی از بین خواهد رفت. قارچ این بیماری در هنگام گلدهی به ساقه حمله می‌کند. روی ساقه در ابتدا ضایعات آبکی ایجاد می‌شود که ناشی از ساختارهای استراحتی است که توسط قارچ ایجاد شده است.
در ادامه این لکه‌ها بزرگ و بزرگ‌تر می‌شوند. تا حدی که درون آن‌ها به صورت کپک‌های سفید رنگ تغییر شکل می‌یابند. هنگامی که لایه‌های پودری توانست ساقه را بپوشانند، بافت ساقه از زیر شروع به خشک شدن می‌کند. به‌طوری‌که اگر در همان قسمت‌ها به ساقه دست بزنید، کاملاً این خشک شدن ساقه گوجه فرنگی را با وجود این کپک‌ها نیز احساس می‌کنید.
توصیه می‌شود که حتماً شیوه آبیاری مزرعه را کنترل شده انجام دهید. اگر شما آبیاری را بیش از اندازه و همچنین از بالای گیاه انجام دهید، در واقع مسیر را برای جوانه‌زدن قارچ پوسیدگی سفید هموار کرده‌اید.
پوسیدگی نرم ناشی از نوعی باکتری
یک نوع باکتری که هدف زندگی آن تماماً در مختل کردن سیستم آوندی ساقه‌ها خلاصه می‌شود، باکتری Erwinia Carotovora است که در آب و هوای گرم و مرطوب، توسط حشرات خاک و لاروها به گیاه حمله می‌کند.
مراحل آلوده‌سازی باکتری به این صورت است که این باکتری از طریق ریشه به داخل ساقه نفوذ می‌کند. با ایجاد عفونت درون ساقه باعث ایجاد زخم‌های آبکی و لزجی در سراسر آن می‌شود. این روند آن‌قدر ادامه پیدا می‌کند که عملاً داخل ساقه قهوه‌ای می‌شود.
قهوه‌ای شدن ساقه نشان از مسدود شدن جریان مواد غذایی و آب داخل ساقه است. همچنین اگر این مواد نیز بیشتر از ریشه به ساقه برسد، باز هم ساقه نمی‌تواند آن را به بخش‌های مختلف گیاه برساند. به همین دلیل ساقه مانند شرایط بی آبی و بدون مواد مغذی از درون خالی می‌شود.
به این معنا که آوندهای داخلی کاملاً خشک می‌شوند و به کلی از بین خواهند رفت. این روند تا زمانی ادامه می‌یابد که بیرون ساقه نیز علائم خشک شدن را از خود نشان می‌دهند. اگر در این مرحله به ساقه دست بزنید، ساقه فوراً به دو تکه می‌شکند.
سوختگی جنوبی
پاتوژن Sclerotium rolfsi یکی از پایدارترین قارچ‌هایی است که درون خاک وجود دارد. اگر آبیاری زیادی انجام دهید یا دمای خاک و محیط را نتوانید کنترل کنید، این ساختارها شروع به نفوذ به ساقه می‌کنند. خوشبختانه با انجام رصد دوره‌ای گیاهان خود می‌توانید در همان روزهای ابتدایی آلودگی این بیماری را تشخیص دهید.
برای تشخیص باید به خط خاک تا امتداد ساقه نگاه کنید. اگر ضایعات قهوه‌ای یا زردی را در این مسیر مشاهده کردید، باید به وجود این قارچ شک کنید. برای اطمینان بیشتر روی سطح ساقه را نیز نگاه کنید؛ زیرا این ضایعات تیره می‌توانند در عرض چند روز باعث خشک شدن ساقه گوجه فرنگی شوند.
کمبود ماده کلسیم درون گیاه
کلسیم نقش حیاتی را در ایجاد جریان‌های داخل آوندها و به طور کلی گیاه، ایفا می‌کند. اگر مواد غذایی و آبی که توسط ریشه جذب شده است، می‌تواند به درون ساقه و از آن جا به برگ‌ها منتقل شود، تنها به خاطر وجود کلسیم است.
اگر خاک گیاهان شما کلسیم کافی نداشته باشند، این جریان عملاً اتفاق نمی‌افتد. به این منظور که مواد مغذی و آب نمی‌تواند از طریق ساقه عبور کنند. افزون بر آن وجود آب درون بخش‌های مختلف گیاه یک مسئله ضروری است. در غیر این صورت بوته به طور کلی خشک خواهد شد.
در این مسئله نیز کلسیم نقش بسزایی دارد؛ زیرا این ماده از تبخیر آب درون آوندها جلوگیری می‌کند. به همین دلیل جریان انتقال مسدود نخواهد شد. همچنین ساقه از درون خشک نمی‌شود.
درمان خشک شدن ساقه گوجه فرنگی
نجات گیاهان از عارضه خشک شدن ساقه گوجه فرنگی به درصد پیشروی روند آلوده شدن بستگی دارد. به این منظور که اگر نتوانسته باشید این عارضه را در روزهای ابتدایی تشخیص دهید، دیگر نمی‌توانید ساقه خشک شده را به حالت اولیه خود برگردانید. درنتیجه در این موضوع نیز پیشگیری بهترین درمان مؤثر است.
در جدول زیر راه‌های درمان خشک شدن ساقه گوجه فرنگی بر اساس دلایل ایجاد آن که در مطالب بالا به آن اشاره شد، آورده شده است.
| علت ایجاد خشکی ساقه | نحوه پیشگیری |
| پژمردگی فوزاریومی | · استفاده از واریته مقاوم
· استفاده از گوگرد گرانول در کودهای دامی پوسیده · ضدعفونی کردن بذر و خاک با بردوفیکس 10 در هزار |
| پوسیدگی الوار | استفاده از آبیاری قطره‌ای و از زیر |
| پوسیدگی نرم باکتریایی | · شخم زدن عمیق
· رعایت فاصله بوته‌ها · استفاده از بردوفیکس |
| بلایت جنوبی | · شخم زدن خاک
· کنترل رطوبت خاک |
| کمبود کلسیم | اضافه کردن آهک، آرد استخوان و پوست تخم مرغ به خاک |
علاوه بر راهکارهایی که در این جدول گفته شد، برای اطمینان بیشتر بهتر است از افراد متخصص در این زمینه کمک بگیرید. زیرا ممکن است بنا بر شرایط مزرعه و کشت شما، این راه‌حل‌ها تأثیر مثبتی نداشته باشند. از همین رو پیشنهاد می‌شود با کارشناسان گلخانه آوین تماس بگیرید.
این مجموعه با دارا بودن چندین سال سابقه و ارائه خدمات در حوزه مشکلات و بیماری‌های گوجه‌فرنگی به کشاورزان، فعالیت دارد. از همین رو می‌توانند برای مشکلات گیاهان شما به ویژه گوجه‌فرنگی، بهترین راهنمایی‌ها را داشته باشند.
سؤالات متداول
- کلسیم چگونه از خشک شدن ساقه گوجه فرنگی جلوگیری می‌کند؟
مانع از تبخیر آب درون آوندها و مسدود شدن جریان مواد غذایی و آب در گیاه می‌شود.
- مؤثرترین روش برای جلوگیری از ایجاد ساقه‌های خشک ناشی از قارچ پوسیدگی الوار چیست؟
انجام آبیاری از زیر و استفاده از آبیاری قطره‌ای
- آیا درمانی برای خشک شدن ساقه گوجه فرنگی وجود دارد؟
بهترین درمان جلوگیری از عوامل ایجادکننده این عارضه است.
سخن پایانی
خشک شدن ساقه گوجه فرنگی یکی از مشکلات جدی در این گیاهان است. زیرا انتقال مواد غذایی و آب مورد نیاز رشد برگ‌ها و میوه دهی بر عهده این بخش از گیاه است. حال اگر این مسیر بیمار و خشک شود، دیگر میوه‌ای رشد نخواهد کرد. به همین دلیل پایش گیاهان به صورت منظم یکی از بهترین اقداماتی است که در جلوگیری از آن می‌توانید انجام دهید.
سایر مقالات:
| علت ترکیدگی سطح گوجه فرنگی |
| ورم ریشه گوجه فرنگی |
| خشک شدن برگ گوجه فرنگی |
نظری داده نشده