چرا بوته گوجه فرنگی میوه نمی‌دهد؟
آیا یکی از مشکلات این دوره از برداشت، کم محصول بودن گوجه فرنگی مزرعه شما بوده است؟ این یکی از مشکلاتی است که ممکن است شما در اولین تجربیات کشت گوجه‌فرنگی با آن مواجه شده باشید. نگرانی و ناراحتی شما در این وضعیت کاملاً درک کردنی است.
به این دلیل که زحمت کاشت و مراقبتی که در یک دوره انجام داده‌اید، به هدر رفته است؛ اما بدانید که فقط شما نیستید که این مسئله را تجربه می‌کنید. از آنجایی که به عمل رسیدن میوه‌ها مرحله بسیار مهمی است؛ با ما تا انتهای این مقاله باشید تا دلایل کم محصول بودن گوجه فرنگی را برایتان توضیح دهیم.
دمای بالا محیط
بهترین دمایی که می‌توانید برای گیاه گوجه فرنگی فراهم کنید تا بتواند میوه بدهد، محدوده بین 18 تا 21 درجه سانتی گراد است. این بازه برای این گیاهان، دمای گرم محسوب می‌شود. دقیقاً همان چیزی که گوجه‌فرنگی برای رشد نیاز دارد.
در صورتی که دما در روز بالاتر از این محدوده برود، زنگ خطر برای فرایند میوه دهی فعال می‌شود. همچنین در شب نیز در دماهای پایین‌تر از 24 درجه سانتی گراد، همین وضعیت را در پی خواهد داشت.
این دما تنها در زمان میوه دهی تأثیرات منفی ندارد؛ بلکه در زمان گلدهی نیز باعث مشکل می‌شوند. با بالا رفتن دمای محیط، عملکرد اندام‌های باروری گیاه یا گرده افشانی با اختلال روبرو می‌شوند.
مشکلات گرده افشانی
اگر تنها به ویژگی خود باروری گیاه گوجه فرنگی تکیه کنید، رخ‌دادن کم محصول بودن گوجه فرنگی حتماً 100 درصدی است. این گیاهان به دلیل داشتن هر دو اندام باروری نر و ماده می‌توانند تا حدی مراحل اولیه فرایند میوه دهی را انجام دهند. با این تفاوت که در نهایت شما با محصولات کمی روبرو خواهید شد.
در این حالت، حشراتی مانند زنبور، پروانه و سایر حشرات گرده افشان دیگر به شما کمک می‌کنند. این حشرات در واقع جریان باز شدن گرده‌ها و قرارگیری آن‌ها را روی اندام مادگی را همراه با لرزشی که ایجاد می‌کنند، آسان‌تر می‌کنند. درنتیجه دسترسی نداشتن این حشرات به گیاهان یکی از دلایل محصول کم گوجه فرنگی است.
جریان نداشتن هوا در میان گیاهان
امکان گرده افشانی رابطه مستقیمی با وجود هوا در میان گیاهان دارد. اگر هوا یا بادهای ملایم در مزرعه‌تان جریان نداشته باشد، این گرده‌ها چگونه منتقل شوند؟ این موضوع زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانید بخشی از میوه دهی و مسائل باروری گیاه گوجه‌فرنگی، توسط خود او (خاصیت خود باروری) انجام می‌شود.
اگر بوته‌های گوجه‌فرنگی را در ردیف‌های نزدیک به یکدیگر بکارید، هوا نمی‌تواند به خوبی از میان آن‌ها عبور کند. همچنین با کاشت گیاهان در جهت مخالف باد در مزرعه نیز یکی دیگر از دلایلی است که باعث کم محصول بودن گوجه فرنگی می‌شود.
استفاده نامناسب از کودها
زمانی که گیاهان در مرحله گلدهی هستند، شما باید کودهای متنوعی را به اندازه متناسب به خاک اضافه کنید. درا ین حالت روند میوه دهی جان دیگری می‌گیرد. یکی از مواردی که روی کم محصول بودن گوجه فرنگی تأثیر می‌گذارد، کمبود ماده پتاسیم درون خاک است. این ماده نه تنها در باروری؛ بلکه روند گلدهی را نیز تقویت می‌کند.
بد نیست که در این جا به این موضوع اشاره شود که شور بودن خاک کشت یا آبی که برای آبیاری گیاهان استفاده می‌کنید نیز روی قدرت باروری؛ به عبارتی در کم محصول بودن گوجه فرنگی تأثیر دارد.
در این مسئله نیز وجود پتاسیم در خاک می‌تواند این محدودیت ناشی از شور بودن را تا حدی خنثی کند. هر قدر که میزان شوری خاک افزایش یابد، میزان توانایی تولید کلروفیل برای رشد برگ‌ها و همچنین باروری کم‌تر می‌شود.
میزان رطوبت نامناسب
تمام شرایط محیطی به نحوی با کیفیت و میزان گرده افشانی ارتباط مستقیم دارد. اگر در مزرعه شما رطوبت کم‌تر یا بیش‌تر از حد نیاز گیاه باشد؛ آن چیزی که در انتها با آن باید روبرو شوید، کم محصول بودن گوجه فرنگی است.
میزان رطوبت محیطی که گیاهان بتوانند در آن به خوبی میوه دهی را آغاز کنند و ادامه دهند، رطوبت نسبی حدود 70 درصد است. اگر رطوبت محیط کم‌تر از این میزان باشد، اندام‌های نر یا مادگی خشک می‌شوند. در این حالت اگر گرده‌ها هم بتوانند پخش شوند، توانایی چسبندگی به اندام هدف را نخواهند داشت.
در مقابل اگر رطوبت بالاتر از میزان قابل قبول گیاه باشد، گرده‌ها در همان مراحل اولیه به یکدیگر می‌چسبند. درنتیجه اصلاً توانایی پخش شدن و انتقال از روی اندام‌های مبدأ را ندارند. در برخی موارد با هر شرایطی که هست، این گرده‌ها باز می‌شوند؛ اما آن طور که باید نمی‌توانند به اندام هدف خود را برسانند.
در نتیجه میزان گرده‌های لازم برای باروری گیاه فراهم نمی‌شود. به همین دلیل کم محصول بودن گوجه فرنگی در این گیاهان رخ می‌دهد.
انواع بیماری‌های گوجه‌فرنگی
یکی دیگر از عوامل کم محصول بودن گوجه فرنگی، پاتوژن‌های مختلف هستند. بیماری‌هایی مانند: پژمردگی فوزاریومی، سفیدک پودری، بیماری لکه موجی و بلایت جنوبی، همگی از قارچ‌های مختلفی نشئت می‌گیرند. این قارچ‌ها با اثرات منفی که روی ریشه، سیستم عروقی یا عملکرد برگ و گلدهی دارند، باعث کاهش محصول گوجه فرنگی می‌شوند.
اگر در کنار کم محصول بودن گوجه فرنگی مزرعه خود، علائم نگران کننده دیگری را مشاهده کردید، باید در اسرع وقت به تشخیص و درمان آن بپردازید. در این زمینه، گلخانه آوین می‌تواند راه نجات شما باشد.
این مرکز از افراد متخصصی تشکیل شده که با تماس با آن‌ها می‌توانید، نوع عارضه ایجاد شده در گیاهان را به راحتی مشخص کنید. همچنین با ارائه بهترین راهکارهای درمان یا کنترل، شما را از ضررهای اقتصادی بزرگی نجات خواهند داد.
درمان کم محصول بودن گوجه فرنگی
پیشگیری همیشه بهترین درمان برای عارضه‌های متفاوت در گوجه‌فرنگی است. با این حال اگر در هر مرحله احساس کردید که محصولاتتان از آن چیزی که انتظار دارید، کم‌تر است؛ بهتر است محیط کاشت را یک بار دیگر ارزیابی کنید.
در این حالت می‌توانید با انجام برخی اقدامات، دوره‌های بعدی برداشت پربارتری داشته باشد. در جدول زیر برخی از مؤثرترین راهکارهایی که می‌توانید برای این مسئله انجام دهید، آورده شده است.
| نوع مشکل | راهکارهای پیشنهادی |
| گرمای زیاد | · کنترل دما با آبیاری منظم
· استفاده از واریته‌های مقاوم و گرما دوست · اطمینان از تهویه هوای مناسب در روز و شب |
| گرده افشانی ناقص | · ایجاد گرده افشانی مصنوعی با تکان دادن گل‌ها
· آزاد کردن حشرات گرده افشان در مزرعه |
| عبور نکردن هوا در میان بوته‌ها | · رعایت فاصله 30 تا 120 سانتی‌متری برای کاشت بوته‌ها
· کاشت گیاهان در مقابل جریان باد |
| به‌کارگیری نامناسب کودها | · افزودن کود آلی حاوی پتاسیم به میزان بالا
· خاکستر آتش حاوی پتاس |
| شور بودن خاک و آب | اضافه کردن نیترات کلسیم به خاک |
| کمبود رطوبت کافی | انجام آبیاری‌های منظم |
| رطوبت بالا | · کمک دستی به گرده افشانی از طریق لرزش گل‌ها
· تهویه هوا در مزرعه |
سؤالات متداول
- چه دمایی برای میوه دهی گیاهان گوجه‌فرنگی مناسب است؟
بازه دمایی بین 18 تا 21 درجه سانتی گراد
- رطوبت زیاد چگونه باعث کم محصول بودن گوجه فرنگی می‌شود؟
گرده‌ها به یکدیگر می‌چسبند و میزان لازم برای باروری از اندام مبدأ به اندام هدف به خوبی منتقل نمی‌شود.
- بهترین فاصله کاشت بوته‌ها برای جریان داشتن هوا میان آن‌ها به چه اندازه است؟
محدوده فواصل بین 30 تا 120 سانتی‌متر
- مؤثرترین نوع کودی که برای میوه دهی به کار می‌رود، کدام است؟
نیترات کلسیم و ترکیباتی که دارای پتاسیم باشند؛ مانند خاکستر آتش دارای پتاس
سخن پایانی
کم محصول بودن گوجه فرنگی یکی از پدیده‌هایی است که مطمئناً شما را ناامید می‌کند؛ اما باید بدانید که این یک عارضه عادی است و بسیاری از کشاورزان دیگر ممکن است با آن روبرو شوند. شما می‌توانید با در نظر داشتن شرایط محیطی مساعد برای باروری گیاه گوجه‌فرنگی و کنترل آن‌ها در برابر قارچ‌های مختلف، بوته‌های خود در برابر این مشکل مصون کنید.
سایر مقالات:
| شانکر ساقه گوجه فرنگی |
سلام
خیلی مفصل وعالی متشکرم.