علت ایجاد ورم ریشه گوجه فرنگی
آیا با پدیده ورم ریشه گوجه فرنگی آشنایی دارید؟ منطقه‌های ورم کرده روی ریشه‌های فرعی و اصلی گیاه گوجه فرنگی که با یک نگاه گذرا هم می‌توانید متوجه این موضوع شوید. زیرا حالت اصلی ریشه با باریکی عادی که دارد، کاملاً تغییر می‌کند.
مانند هر عارضه محتمل دیگری، نمی‌توانید از ایجاد آن به طور 100 درصد جلوگیری کنید. درنتیجه به یکی از دغدغه‌های شما در مسیر کاشت تا برداشت تبدیل می‌شود. اگر می‌خواهید دلایل ورم ریشه گوجه فرنگی را بشناسید، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
عامل ورم ریشه گوجه فرنگی چیست؟
کرم‌های کوچک میکروسکوپی از خانواده Meloidogyne که بیشتر به عنوان انگل درون خاک شناخته می‌شوند، عامل شروع کننده تورم ریشه گوجه فرنگی هستند. هنگامی که در ادامه نحوه ایجاد ورم ریشه گوجه فرنگی توسط این کرم‌ها را متوجه شدید، می‌بینید که چقدر مدیریت آن‌ها دشوار خواهد بود.
از اولین روزی که این انگل‌ها بتوانند راه خود را به درون ریشه پیدا کنند تا زمانی که علائم آشکار شود، به طور متوسط حدود 25 روز طول خواهد کشید. این در حالی است که دو عامل دما و رطوبت بر کوتاه یا طولانی شدن این چرخه تأثیر می‌گذارند.
این کرم‌ها در ابتدا در یک تخم قرار دارند که با پیدا شدن میزبان؛ یعنی ریشه گوجه‌فرنگی، از آن بیرون می‌آیند. سپس به وسیله آب ثابت موجود درون خاک، خود را به ریشه‌ها می‌رسانند. با ورود این موجودات میکروسکوپی به ریشه، به سرعت به طرف سیستم‌های عروقی و آوندی گیاه حرکت می‌کنند.
در این مرحله دیگر گیاهان آلوده شده‌اند. این کرم‌ها برای ادامه زندگی، تغذیه خود را از گیاه شروع می‌کنند. در این حالت آن‌ها انگل گوجه‌فرنگی نامیده می‌شوند. در این میان برخی از آن‌ها پوست اندازی می‌کنند. به این معنا که این کرم‌ها بالغ می‌شوند و توده‌های تخم خود را تولید می‌کنند. در این مرحله از گیاه گوجه فرنگی دیگر تغذیه خود را ادامه نمی‌دهند.
هر کدام از این توده‌ها حدود 300 تا 600 تخم هستند. این تخم‌ها در شرایط محیطی خاصی دوباره مسیری که از آن وارد گیاه شده بودند را طی می‌کنند و از ریشه خارج می‌شوند. در ادامه این تخم‌ها باز هم در خاک به زندگی خود برای چندین سال ادامه می‌دهند. در صورت وجود شرایط مساعد دوباره به ریشه گیاهان و گیاهان اطراف حمله می‌کنند.
چگونگی ورم ریشه گوجه فرنگی و تأثیرات آن
علاوه بر آن که وجود کرم‌های معرفی شده یکی از علت‌های ورم ریشه گوجه فرنگی هستند؛ شرایط محیطی نیز برای رشد و انتشار آن‌ها باید فراهم باشد. معمولاً وجود این کرم‌ها در مناطقی که خاک آن‌ها گرم باشد، بیشتر رایج هستند. همچنین داشتن دوره زمستان کوتاه در یک مکان نیز می‌تواند خطر وجود آن‌ها را افزایش دهد.
این کرم‌ها از طریق ریشه‌هایی که صدمه دیده‌اند، می‌توانند راه خود را به گیاه پیدا کنند. به‌طوری‌که آن‌قدر ریشه‌های اصلی را تخریب می‌کنند که کاملاً از بین می‌روند. همچنین تعداد ریشه‌های فرعی بسیار زیادتر از حد معمول خواهد شد.
به طور کلی مراقب باشید که میزان بالای رطوبت ناشی از آبیاری نادرست، زهکشی نامناسب خاک، باران‌های مناطق گرمسیری و کنترل نکردن دمای خاک و دمای محیط، ازجمله عواملی هستند که امکان تغذیه این انگل‌ها را فراهم می‌کنند.
اگر تجربه روبرویی با این عارضه را داشته باشید، حتماً به یاد دارید که ریشه‌های آلوده شده به این کرم‌ها کاملاً با ریشه گیاهان سالم متفاوت هستند. در جدول زیر می‌توانید برخی از اصلی‌ترین نشانه‌های ورم ریشه گوجه فرنگی را در مقایسه با ریشه سالم مشاهده کنید.
| ریشه گیاه سالم | ریشه متورم شده گیاه |
| روشن بودن رنگ ریشه‌ها | تیره و قهوه‌ای شدن ریشه‌های آلوده |
| باریک بودن قطر آن‌ها | ضخیم شدن کلی ضخامت ریشه |
| خشک بودن یا داشتن رطوبت اندک سطح بیرونی | ایجاد ماده ژلاتینی و چسبناک روی سطح ریشه |
| داشتن سطح صاف | ایجاد گال‌های برآمده روی سطح |
| وجود ریشه اصلی و فرعی | افزایش ریشه‌های فرعی و از بین رفتن ریشه اصلی |
در انتها باید گفت که به دلیل تغذیه کرم‌ها از همان مواد غذایی و آب مورد نیاز گیاه، رشد کلی گیاه با اختلال روبرو می‌شود. به‌طوری‌که علائم تنها روی ریشه خود را نشان نمی‌دهند. بلکه ساقه، برگ و کل گیاه نیز با مشکلاتی نظیر: زردی، پژمردگی، خشکیدگی و کوتولگی روبرو می‌شود.
چگونه از تورم ریشه‌های گوجه فرنگی جلوگیری کنیم؟
اقداماتی که در ادامه گفته می‌شود اگر در زمان مناسب و به درستی انجام شوند، می‌توانند در این عارضه راه گشا باشند. از آن جایی که این عارضه نگران کننده است، بهتر است به محض اختلال در ریشه‌ها با کارشناسان گلخانه آوین تماس بگیرید.
این مجموعه بهترین راه‌حل‌ها را با توجه به شرایط محصولات و درجه آلودگی به شما پیشنهاد می‌دهند. در این صورت خسارات ناشی از این عارضه ویرانگر به طرز باور نکردنی کاهش می‌یابد. ازجمله اقدامات کنترلی در راستای ورم ریشه گوجه فرنگی شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از واریته‌های مقاوم و سالم
- مراقبت از ریشه‌ها در حین جابه‌جایی و کاشت نشاها
- به‌کارگیری موادی مانند واپام و نماکور برای ضدعفونی خاک
- استفاده از ترکیبات نماکوب
سؤالات متداول
- چند روز طول می‌کشد تا علائم ورم ریشه گوجه فرنگی در بوته‌ها نمایان شود؟
بدون در نظر گرفتن مساعد بودن یا نبودن شرایط محیطی، به طور متوسط 25 روز
- مؤثرترین موادی که برای ضدعفونی کردن خاک قبل از کاشت گوجه فرنگی می‌توان استفاده کرد، چیست؟
واپام و نماکور
- با چه ماده‌ای می‌توان گسترش انتقال و رشد کرم‌های ورم ریشه‌ای را کنترل کرد؟
ترکیبی به نام نماکوب
جمع‌بندی
ورم ریشه گوجه فرنگی یکی از مخرب‌ترین مشکلاتی است که ممکن است برای مزرعه‌تان رخ دهد. به همین دلیل بهتر آن است که تمام سعی خود را برای جلوگیری از آن به کار گیرید. بهترین اقدام برای این کار آن است که شرایط را برای عامل این عارضه؛ یعنی کرم‌های انگلی آن، تا حد ممکن نامساعد کنید.
سایر مقالات:
| علت قهوه ای شدن برگ گوجه فرنگی |
| مرگ بوته گوجه فرنگی |
| علت ترکیدگی سطح گوجه فرنگی |
نظری داده نشده