3 علت پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی
دلیل پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی چیست؟ تصور کنید که یکی از ارگان‌های حیاتی گیاه گوجه فرنگی سلامت خود را از دست بدهد. چه اتفاقی در انتظار محصولات و آینده گیاه خواهد بود؟ چه علائمی نگرانی شما را در این باره بیشتر می‌کند؟
برای پاسخ به تمامی سؤالات بالا و موارد مشابه دیگر، بهتر است در ابتدا با عواملی که مسبب این قضیه هستند، آشنا شوید. در این صورت می‌توانید آن را درمان یا کنترل کنید. با ما همراه باشید تا درباره عوامل پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی بیشتر صحبت کنیم.
آبیاری بیش از اندازه
آبیاری بیش از حد نیاز گیاه در کنار زهکشی ضعیف خاک از عمده‌ترین دلایل پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی است. گیاه گوجه فرنگی به رطوبت حساس است؛ زیرا آن را در برابر بیماری‌های گوناگون قارچی و آفات حساس می‌کند.
در برخی موارد شما خودتان متوجه آبیاری زیاد یا زهکشی بد خاک می‌شوید. از همین رو به استفاده از مالچ روی می‌آورید. متأسفانه، باید گفت که همین راه‌حل به کار گرفته شده می‌تواند پوسیده شدن ساقه گوجه فرنگی را به همراه داشته باشد.
در صورت استفاده مستقیم از مالچ در کنار ساقه، آب جذب آن می‌شود. به این صورت که اگر آبیاری از بالا یا پاششی را برای گیاهان خود انتخاب کرده باشید، این مالچ آب پاشیده شده را درون خود حفظ می‌کند. همان طور که واضح است با راکد ماندن آب درون این قسمت، اکسیژن کافی به ساقه نمی‌رسد.
درنهایت ساقه گوجه فرنگی به دلیل خفگی ناشی از رطوبت آبیاری، می‌پوسد. برای تشخیص پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی در این وضعیت به سمتی که مالچ استفاده شده است، نگاه کنید. این قسمت از ساقه زودتر از نقاط دیگر آن علائم پوسیدگی را از خود نشان می‌دهد.
راه‌حل مشکل رطوبت بیش از اندازه
در صورتی که ماندگاری رطوبت را در سریع‌تری زمان ممکن تشخیص دهید، می‌توانید گیاهان خود را نجات دهید. در مقابل اگر رطوبت پایدار شود، راه ورود هاگ قارچ‌های بیماری‌زا یا باکتری‌های دیگر به ساقه باز می‌شود. در این حالت به دلیل عفونت زیاد ممکن است نتوانید گیاه خود را نجات دهید.
با بهبود هوادهی بوته‌ها و قطع آبیاری می‌توانید رطوبت قبلی را از بین ببرید. با این حال بهتر است در برنامه آبیاری خود، استفاده از روش قطره‌ای را جایگزین شیوه‌های دیگر کنید. بدین ترتیب خیالتان از ایجاد بیماری‌های دیگر مخصوصاً حمله قارچ‌ها نیز راحت‌تر خواهد شد.
پژمردگی باکتریایی
بیماری باکتریایی اغلب از طریق پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی علائم خود را نشان می‌دهد. باکتری Pseudomonas solanacearum عامل ایجاد این عارضه است. این باکتری خاکزی در آب‌وهوای گرم و روزهای مرطوب بارانی، گیاه گوجه فرنگی را مورد حمله قرار می‌دهد. بعضی مواقع نیز به دلیل حمله یک آفت به گیاه، این باکتری سرتاسر گوجه فرنگی را فرامی‌گیرد.
سرعت پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی ناشی از این باکتری بسیار زیاد است. به‌طوری‌که برگ‌های گیاه در حالی که سبز هستند، گیاه را در حال افتادن پیدا می‌کنید. این باکتری، عفونت خود را به صورت ترشحات زرد رنگ به درون ساقه از خود به جای می‌گذارد.
این عفونت در واقع با مانع شدن جریان ورودی آب و مواد غذایی از این طریق، باعث پوسیدگی ساقه گیاه گوجه فرنگی می‌شود. در این حالت اگر ساقه گیاه را برش دهید، ماده آبکی و لزجی را در کناره‌های ساقه بریده شده مشاهده می‌کنید.
راه‌حل مشکل پژمردگی باکتریایی
ساقه‌های آلوده به این باکتری درمانی ندارند. با این حال هیچ مواد شیمیایی نیز برای برگرداندن ساقه‌های پوسیده شده در کار نیست. در صورت ابتلای مزرعه به این باکتری شما تا 3 سال نمی‌توانید در آن خاک دوباره بذر یا نشای گوجه فرنگی را پرورش دهید.
از همین رو بهتر است تمام تلاش خود را در راستای جلوگیری از ورود این باکتری به درون مزرعه خود به کار بگیرید. با ضدعفونی کردن وسایل کشاورزی با آب و صابون یا سفیدکننده، جلوگیری از ماندگاری زیاد رطوبت روی گیاهان و همچنین آسیب‌دیدن ریشه گیاهان، باکتری را از مزرعه خود دور کنید.
عفونت‌های قارچی
بیشتر موارد گزارش شده از پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی ناشی از پیشرفت عفونت قارچی شدید است. بیماری‌های قارچی گوجه فرنگی متعددی وجود دارند که با حمله به ساقه، گیاه را از پا در می‌آورند. در ادامه هر یک از این قارچ‌ها و نحوه آلوده‌سازی گیاه و ساقه گوجه فرنگی توضیح داده شده است.
پوسیدگی ساقه دیدیملا
قارچ Didymella lycopersici از طریق پاشیدن آب و تجهیزات کشاورزی ضدعفونی نشده، اسپورهای خود را پخش می‌کند. این اسپورها با ایجاد ضایعاتی به رنگ سیاه در ابتدا پایه ساقه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. هنگامی که بتوانند به درون ساقه نفوذ کنند، دورتادور ساقه به صورت یک کمربند شروع به پوسیده شدن می‌کند. از همین رو توزیع رطوبت و مواد غذایی به قسمت‌های دیگر گیاه مختل می‌شود.
پوسیدگی چوب یا کپک سفید
پوسیدگی چوب به عنوان بیماری پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی شناخته می‌شود. رطوبت بالا و هوای سرد دو عامل مهم در انتشار و پخش عفونت قارچ Sclerotinia sclerotiorum هستند. عفونت اغلب در مفاصل ساقه مرطوب، به دلیل آبیاری از بالا یا محلول‌پاشی آغاز می‌شود. شما به راحتی می‌توانید کپک پنبه‌ای و سفیدی که ظاهر می‌شود را در قسمت مفاصل ساقه گوجه فرنگی مشاهده کنید.
کپک خاکستری بوتریتیس
قارچی به نام Botrytis cinerea (B. cinerea) این عفونت را در ساقه آغاز می‌کند. زخم‌هایی که از هرس یا آسیب‌دیدگی‌های برگ و گیاه ناشی از آفات، ورود این قارچ را ممکن می‌سازند. با ایجاد یک لایه به رنگ خاکستری و با توده‌ای از هاگ‌ها روی ساقه شما متوجه وجود این بیماری می‌شوید.
هنگامی که این توده‌ها در شرایط رطوبت یا گرما قرار گیرند، هاگ‌های خود را آزاد می‌کنند. با آزاد شدن آن‌ها، قسمت بالایی ساقه شروع به پوسیده شدن می‌کند. این قارچ با پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی می‌تواند باعث مرگ کل گیاه شود.
بلایت زودرس
درجه شدید بلایت زودرس علت پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی می‌شود. به این معنا که پاتوژن این بیماری در ابتدا ساقه را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. در صورتی که نتوانید مشکلات ناشی از ایجاد این بیماری گیاه را در کمترین زمان جبران کنید، ساقه هدف بعدی حمله پاتوژن آن است.
تمام نقاط ساقه می‌تواند از پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی به دلیل سوختگی زودرس شدید تأثیر بگیرد. ضایعات ایجاد شده که خبر از پوسیدگی ساقه را می‌دهند؛ مانع از توزیع آب و مواد مغذی کافی در تمام گیاه می‌شوند. به همین دلیل اندکی بعد از نشان دادن علائم پوسیده شدن ساقه گوجه فرنگی، گیاه ضعیف می‌شود. درنهایت ممکن است گیاه به طور کامل نیز بمیرد.
شانکر ساقه آلترناریا
مخرب‌ترین قارچی که باعث پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی می‌شود، Alternaria alternata است. این قارچ خاکزی به صورت نامحدود در خاک به زندگی خود یا در واقع بهتر است این طور گفت که به آلوده ساختن ساقه گوجه فرنگی ادامه می‌دهد.
پاشیدن آب روی ساقه از طریق آبیاری از بالا یا استفاده از ابزارهای آلوده در مزرعه؛ این قارچ را فعال می‌کند و شدت آن را بالا می‌برد. این قارچ با تشکیل ضایعات سیاه روی سطح ساقه، فرایند پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی را آغاز می‌کند. به این صورت که عفونت خود را در سیستم عروقی ساقه که مهم‌ترین بخش تغذیه‌ای گیاه است، وارد می‌کند.
راه‌حل مشکل عفونت‌های قارچی
متأسفانه، اگر پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی به دلیل عفونت قارچی باشد؛ ممکن است به همین راحتی نتوانید از شر آن خلاص شوید. از همین رو تشخیص زودهنگام یا بهتر از آن، پیشگیری از گسترش این قارچ‌ها بهترین راهکار مقابله با آن‌ها است. در جدول زیر برخی از راهکارهای مؤثری که دیگران از آن استفاده کرده‌اند، به شما معرفی شده است.
| نوع عارضه | راهکارهای کنترل یا درمان آن |
| پوسیدگی ساقه دیدیملا | · اسپری‌کردن قارچ‌کش بنومیل
· وجین و ضدعفونی کردن منظم ابزارهای کشاورزی |
| کپک سفید | · استفاده از قارچ‌کش بیولوژیکی Contans |
| کپک خاکستری بوتریتیس | · به‌کارگیری قارچ‌کش‌هایی با ترکیبات کلروتالونیل
· اجتناب از آبیاری بالای سر گیاه |
| بلایت زودرس | · استفاده از قارچ‌کش‌های حاوی مس
· رعایت بهداشت ابزارآلات باغبانی |
| شانکر ساقه آلترناریا | · کاشت واریته‌های گوجه فرنگی مقاوم مانند: Florida 47R، Phoenix و Mariana
· انجام آبیاری از پایین · رعایت بهداشت در مزرعه |
گلخانه آوین
با این حال امکان دارد که مشکل ساقه گوجه فرنگی‌های شما با انجام آن‌ها رفع نشود. از همین رو پیشنهاد می‌شود در صورت مشاهده هر گونه علائم مشکوک روی ساقه، از مشاوره کارشناسان گلخانه آوین بهره بگیرید.
این افراد متخصص با سابقه درخشانی که دارند، می‌توانند بهترین راهکارها را برای کنترل پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی مزرعه‌تان به شما پیشنهاد دهند.
سؤالات متداول
- استفاده از مالچ چگونه باعث پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی می‌شود؟
با آبیاری بیش از اندازه، مالچ‌های چسبیده به اطراف ساقه می‌توانند رطوبت اضافی را خود حبس کنند. درنتیجه ساقه از درون خفه می‌شود و شروع به پوسیدگی می‌کند.
- مؤثرترین ماده برای کنترل قارچ دیدیملا چه ماده‌ای است؟
استفاده از محلول اسپری قارچ‌کش بنومیل
- قارچ کپک خاکستری چگونه وارد گیاه می‌شود؟
آسیب‌هایی که از طریق آفات گیاه ایجاد شده است و همچنین زخم‌هایی که در هنگام هرس شاخه و برگ تشکیل شده است.
- در چه شرایطی پاتوژن پوسیدگی چوب، گسترش پیدا می‌کند؟
رطوبت بیش از اندازه و آب‌وهوای سرد
سخن پایانی
پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی یکی از مشکلات جدی است که شما کشاورزان به غیر از حمله آفات، مسائل مربوط به برگ و میوه با آن مواجه می‌شوید. غفلت از آن مساوی است با مرگ بوته‌های مزرعه‌تان در زمان بسیار کوتاه. رعایت بهداشت در مزرعه، پایش دوره‌ای ساقه، تنظیم شرایط محیطی مساعد رشد گوجه فرنگی می‌توانند خطر تهدید این عارضه را تا حد قابل قبولی کاهش دهند.
سایر مقالات:
| قهوه ای شدن ساقه گوجه فرنگی |
| مرگ بوته خیار |
| پوسیدگی گوجه فرنگی |
نظری داده نشده