علت زرد شدن برگ های گوجه فرنگی و راه درمان آن
آیا می‌دانید زرد شدن برگ گوجه فرنگی به چه دلیلی اتفاق می‌افتد؟ یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که در هنگام بررسی‌های دوره‌ای در باغ گوجه‌فرنگی خود ممکن است با آن روبرو شوید، زرد شدن برگ است. در این حالت بهتر است در اسرع وقت منشأ این عارضه را پیدا کنید تا از خسارت‌های بعدی جلوگیری کنید.
عوامل رایجی همانند: کمبود مواد مغذی، بیماری‌ها و مشکلات فرهنگی منجر به زرد شدن برگ گوجه فرنگی می‌شود. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا به شما کمک کنیم که علت زرد شدن برگ های گوجه فرنگی خود را پیدا و راه‌حلی برای کنترل آن انجام دهید.
زردی طبیعی در برگ‌های گوجه فرنگی
همیشه زرد شدن برگ گوجه فرنگی دلیلی برای نگرانی شما نخواهند بود. اما این در صورتی است که شما از علت بروز آن مطمئن باشید. گاهی اوقات زمانی که نشاهای جوان گوجه‌فرنگی را از یک گلخانه تهیه می‌کنید و در مزرعه خود می‌کارید؛ در روزهای اولیه پس از کاشت، برگها زرد می‌شوند.
این زرد شدن برگ گوجه فرنگی ناشی از رقابت گیاهان جوان برای به‌دست‌آوردن مواد مغذی درون خاک با دیگر گیاهان است. برای اطمینان از این موضوع بهتر است خاک را آزمایش کنید تا درصد مواد مغذی درون آن برای شما مشخص شود.
در این صورت شما می‌توانید تنها با اضافه کردن کودهایی که شامل مواد مورد نیاز گیاه هستند، زرد شدن برگ گوجه فرنگی را طی دو هفته رفع کنید. اگر می‌خواهید زردی طبیعی برگ گوجه فرنگی را تا حد امکان از مزرعه خود دور کنید، راه‌حل زیر برای شما است.
در صورتی که از نشاهای آماده استفاده می‌کنید، به سلامت و کیفیت آن‌ها بسیار دقت کنید. شما باید به دنبال گیاهان سالمی باشید که برگ‌های سبز بدون لکه زرد داشته باشند. همچنین از نحوه سخت شدن نشا قبل از خریداری آن از گلخانه حتماً اطمینان پیدا کنید.
آبیاری نامناسب گیاهان گوجه‌فرنگی
یکی از عمده‌ترین دلایل زردی برگ گوجه فرنگی، شیوه نادرست آبیاری است. گیاه گوجه‌فرنگی به وسیله ریشه، مواد مغذی را با آب جذب می‌کند. این مواد مغذی اصلی نیز به وسیله آب به اندامی که بیشتر به آن نیاز دارد، منتقل می‌شود.
اگر آب زیادی به ریشه برسد، اکسیژن توانایی ماندگاری ندارد و ریشه اشباع یا خفه می‌شود. بدین ترتیب ریشه وظیفه خود را نمی‌تواند انجام دهد. درنتیجه در طی زمان کوتاهی ریشه می‌پوسد. نه تنها آب و مواد غذایی دیگر به گیاه نمی‌رسد؛ بلکه زمینه برای ایجاد بیماری‌های مختلف قارچی دیگری نیز برای آلوده شدن گیاه ایجاد می‌شود.
در مقابل اگر نتوانید بر اساس نظم مشخصی به گیاهان گوجه آب بدهید، زرد شدن برگ گوجه فرنگی را مشاهده خواهید کرد. آب وظیفه رساندن مواد مغذی از ریشه به برگها را ایفا می‌کند. حال تصور کنید که آبی اطراف خاک و ریشه گیاه نباشد.
درنتیجه، تلاش ریشه برای کشاندن مواد غذایی به سمت برگها بی‌نتیجه خواهند ماند. بدین صورت برگها نه می‌توانند مواد غذایی خود را دریافت کنند و نه رطوبت مورد نیاز خود را. به همین دلیل در عرض چند روز جوانه‌ها و برگ‌های جوان پژمرده می‌شوند. سپس زرد شدن برگ گوجه فرنگی رخ می‌دهد.
حالا سؤال این جاست که از کجا متوجه شوید که آبیاری زیادی انجام داده‌اید یا کم؟ بسته به آب‌وهوای محیط، دما و ماهی که کاشت در آن انجام شده است، مقدار آبیاری مورد نیاز متفاوت است. اما به طور کلی با در ابتدا یک مشت خاک از اطراف ریشه بردارید. سپس با فشار دست آن را فشرده کنید.
اگر خنکی و رطوبت را حس کردید، لازم نیست که آبیاری کنید. در مقابل اگر احساس خشکی و گرما کردید، باید هر چه سریع‌تر به گیاه خود آب بدهید.
راه‌حل جلوگیری از زرد شدن برگ گوجه فرنگی ناشی از آبیاری نامناسب
به‌جای آن که هر روز آبیاری را در مقیاس کم انجام دهید، در هفته حداقل 2 بار آبیاری را به صورت عمیق انجام دهید. هر بار که آبیاری عمیق کردید، باید اجازه دهید تا آب یک فوت به درون خاک نفوذ کند. در روزهای گرم نیز می‌توانید از شلنگ قطره‌ای برای انتقال آهسته آب استفاده کنید.
آب به‌طورکلی نباید درون خاک ساکن شود. در این صورت مسئله اشباع شدن ریشه پیش می‌آید. به همین دلیل باید از میزان زهکشی خاک اطمینان کافی داشته باشید. با آبیاری مناسب، ریشه‌ها عمیق‌تر می‌شوند. گیاه نیز می‌تواند به مواد مغذی درون خاک به اندازه بیشتری دسترسی پیدا کند. درنتیجه خاک و گیاه زود خشک نمی‌شوند.
نامتعادل بودن میزان دریافتی نور خورشید
یکی دیگر از علل زرد شدن برگ گوجه فرنگی، از نور خورشید ناشی می‌شود. هم نوردهی کم و هم قرارگیری طولانی در مقابل آفتاب، باعث زردی برگ های گوجه فرنگی می‌شوند. بخشی از انرژی گیاه برای رشد و میوه دهی از طریق نور آفتاب تأمین می‌شود.
حال اگر گیاهان بیشتر ساعات روز در سایه باشند، این انرژی دریافت نخواهد شد. هنگامی که انرژی در کار نباشد نیز عملاً فتوسنتزی صورت نمی‌گیرد. درنتیجه کلروفیل یا همان سبزینه در برگ تولید نمی‌شود. درنهایت هم برگها نمی‌توانند سبز بمانند و به زرد تغییر رنگ می‌دهند.
برای جلوگیری از عارضه برگ زرد گوجه فرنگی ناشی از نور کم، هرس شاخه و برگ‌های بالایی و همچنین قرارگرفتن در طرف نور خورشید را فراموش نکنید. این امر زمانی مهم است که دوره زمانی زمستان و پاییز در یک منطقه طولانی باشد.
از طرفی دیگر برگ‌های گوجه‌فرنگی مستعد آفتاب سوختگی هستند. مخصوصاً اگر از نشاهای آماده داخل گلخانه استفاده کنید. به دلیل آن که بخشی از روند رشد در گلخانه و نور مصنوعی بوده است، با کاشت آن‌ها در باغ دچار شوک می‌شوند.
به همین دلیل بهتر است حدود 2 هفته قبل از کاشت، گیاهان را به مدت چندین ساعت در مقابل آفتاب قرار دهید. هر روز نیز این زمان را بیشتر از روز قبلی در نظر بگیرید. در پایان دو هفته، گیاهان به نور خورشید مستقیم عادت می‌کنند.
اگر محصولاتتان را در جنوب یا غرب کاشته‌اید، حتماً در صورت امکان گیاهان را در برخی از ساعات روز به‌ویژه در روزهای تابستان در سایه قرار دهید. در غیر این صورت برگها با قرارگیری در مقابل آفتاب می‌سوزند و رنگ آن‌ها زرد می‌شود.
استفاده بیش از حد از کود و مواد آلی
استفاده بیش از حد از کود به‌جای اثرات مثبت، در واقع باعث زرد شدن برگ گوجه فرنگی می‌شود. دستورالعمل مصرف هر کود خریداری شده روی آن مشخص است. درنتیجه اگر بیش از مقدار مورد نیاز از آن استفاده کنید، باروری خاک بسیار بیشتر می‌شود. اما این به معنای نقطه قوت خاک برای گیاه نیست.
نتیجه این موضوع آسیب و سوختن ریشه‌های گیاه گوجه‌فرنگی است. هنگامی که این اتفاق نیز رخ دهد، توانایی ریشه برای عبور آب و مواد غذایی درون گیاه کاسته می‌شود. درنهایت نیز برگها نمی‌توانند روند سبز شدن را ادامه دهند.
افزون بر آن اگر از مواد آلی مانند خاک اره در نقش اصلاح کننده خاک در حجم زیادی استفاده کنید نیز مشکل زرد شدن برگ گوجه فرنگی ایجاد خواهد بود. به این علت که نیتروژن مورد نیاز خاک توسط مواد کربنی اضافه شده از بین می‌روند. درنتیجه باید نسبت‌های مواد موجود در خاک را هنگام افزودن مواد آلی به خاک گیاهان کاشته شده در نظر داشته باشید.
میزان اکسیژن موجود در خاک
هنگامی که هوا نتواند به راحتی درون خاک جریان داشته باشد، خاک به نوعی فشرده می‌شود. این کمبود اکسیژن می‌تواند از آب ساکن زیاد یا شخم نزدن خاک ایجاد شود. تمامی این موارد منجر به عارضه مشهود زرد شدن برگ گوجه فرنگی می‌شود.
همچنین میزان عبور اکسیژن به نوع خاکی که گیاهان در آن کاشته شده نیز بستگی دارد. خاک‌های سنگین شنی یکی از رایج‌ترین نوع خاک‌هایی هستند که ایجاد این ناهنجاری را محتمل‌تر می‌کنند. در این موارد اکسیژن مورد نیاز ریشه برای جریان‌های درونی گیاه تأمین نمی‌شود. درنتیجه شما شاهد زرد شدن برگ گوجه فرنگی باغ خود خواهید بود.
بیماری های گوجه فرنگی
گیاه گوجه‌فرنگی مستعد ابتلا به بیماری‌های زیادی است. از عوامل قارچی گرفته تا شرایط محیطی. بنا بر نوع بیماری و نحوه آلوده شدن آن، زرد شدن برگ گوجه فرنگی می‌تواند یکی از اثرات منفی آن‌ها باشد. تعداد این بیماری‌ها بسیار است. به همین دلیل در جدول زیر نام بیماری و عامل ایجادکننده آن برای آشنایی هر چه بیشتر شما آورده شده است.
| نام بیماری های گوجه فرنگی | عامل ایجادکننده بیماری |
| موزاییک یونجه | ویروس Alfalfa Mosaic Virus |
| شانکر باکتریایی | باکتری Clavibacter michagensis subsp |
| پژمردگی فوزاریومی | قارچ Fusarium Oxysporum |
| پیچیدگی برگ | ویروس TLCV |
| پژمردگی ورتیسلیومی | قارچ verticillium dahlia |
| لکه برگی خاکستری | قارچ Stemphylium Solani |
| پوسیدگی گیاهی | قارچ Phytophthora spp |
مواردی مانند: نور، میزان زهکشی خاک، مقدار مواد مغذی درون خاک، سطح PH خاک، آبیاری، دمای محیط، ازجمله عواملی هستند که به نوعی موجب ایجاد بیماری و همچنین زرد شدن برگ گوجه فرنگی می‌شوند. در این میان باد، باران یا حشرات نیز عوامل ایجادکننده بیماری را منتقل می‌کنند.
معمولاً با مشاهده زرد شدن برگ گوجه فرنگی، تشخیص نوع بیماری کمی دشوار است. به همین دلیل شما می‌توانید از گلخانه آوین برای تشخیص نوع بیماری و پیدا کردن راه‌حل کمک بگیرید. برای این کار تنها کافی است که با کارشناسان این مجموعه تماس بگیرید و از راهنمایی آن‌ها بهره‌مند شوید.
کمبود مواد مغذی در گیاه
یکی از شایع‌ترین علت‌های زرد شدن برگ گوجه فرنگی، کمبود مواد مغذی خاک است. گوجه‌فرنگی برای داشتن رشد سالم و پربار به مواد مغذی زیادی نیاز دارد. برای اینکه بدانید گیاه دقیقاً به چه موادی نیاز دارد، باید بدانید که زردی برگها از کدام قسمت شروع شده است. همچنین با آزمایش کردن خاک کشت می‌توانید از میزان این مواد به درستی مطلع شوید.
برگ‌های بالغ‌تر که در پایین قرار دارند، اولین مکانی هستند که علائم کمبود مواد مغذی؛ یعنی زرد شدن برگ گوجه فرنگی، در آن‌ها نمایان می‌شوند. علاوه بر آن برگ‌های جوان‌تر نیز به دلیل کمبود برخی از این مواد ضروری زرد می‌شوند.
اگر میزان نیتروژن، پتاسیم و منیزیم در خاک کم باشد، زرد شدن برگ گوجه فرنگی اتفاق می‌افتد. همچنین در اثر کمبود آهن و کلسیم برگ‌های جوان هم زرد خواهند شد. در ادامه اثرات کمبود هر ماده روی برگها توضیح داده شده است.
نیتروژن
کودهای نیتروژنی برای رشد عادی گیاه ضروری است. اما در صورت مصرف زیاد، مراحل رشد سریع‌تر می‌شوند. درنهایت باعث قربانی شدن تولید گل و میوه این گیاه می‌شود. با شروع زرد شدن برگ گوجه فرنگی، در ابتدا رگبرگ‌های اصلی و رفته‌رفته زردی تمام برگ را فرا می‌گیرد. درانتها گیاه دیگر نمی‌تواند رشد کند.
منیزیم
کلروفیل موجود در برگ برای فتوسنتز و سبز شدن به محرکی به نام منیزیم نیاز دارد. در صورت کمبود این ماده، برگها با رگه‌های سبز، زرد می‌شوند. می‌توانید محلول نمک اپسوم را روی برگها اسپری کنید. بعد از یک هفته معمولاً درمان این زردی برگ نتیجه می‌دهد.
پتاسیم
اگر روی نوک و لبه برگ‌های مسن علائم زردی ایجاد شوند، نشان دهنده آن است که خاک ماده پتاسیم کافی ندارد. استفاده از کود افزوده شده که حاوی پتاسیم است، می‌تواند کیفیت و عملکرد میوه را تحت تأثیر قرار دهد.
آهن
زرد شدن برگ گوجه فرنگی مخصوصاً برگ‌های جوان ناشی از کمبود آهن است. اگر به این برگها نگاه کنید، رگه‌های سبز رنگ برجسته‌ای را روی آن مشاهده می‌کنید. اگر این فقدان درمان نشود، رشد گیاه متوقف می‌شود.
در کنار استفاده از کودهای آهن، بد نیست که سطح PH خاک را اندازه بگیرید. با افزودن مواد مورد نیاز این مقدار باید به کمتر از میزان 7 برسد.
کلسیم
اگر برگ‌های جوان در همان ابتدا زرد و شکننده شوند، نشان از کمبود کلسیم است. با کم بودن این میزان، مواد غذایی نمی‌توانند جذب گیاه شوند. زیرا کلسیم نقش یک محرک را در گیاه دارد. برای اطمینان بیشتر می‌توانید به انتهای شکوفه و میوه گیاه نگاه کنید. کمبود کلسیم موجب ایجاد لکه‌های قهوه‌ای و سیاه در این مناطق می‌شود.
سؤالات متداول
- چه نوع خاکی، زرد شدن برگ گوجه فرنگی را محتمل می‌کند؟
خاک‌های شنی رسی به دلیل سنگینی و فشرده بودن بیش از اندازه
- نشانه کمبود پتاسیم در خاک گیاه گوجه‌فرنگی چگونه است؟
زرد شدن نوک و لبه برگ‌های مسن
- مقدار زیاد نیتروژن در خاک باعث چه چیزی می‌شود؟
رشد رویشی بیشتر می‌شود و میزان تولید گل و خود گوجه‌فرنگی را قربانی می‌کند.
سخن پایانی
زرد شدن برگ گوجه فرنگی از عارضه‌های رایجی است که ممکن است در میان محصولات کاشته شده در باغ خود با آن مواجه شوید. در صورتی که در زمان کوتاهی علت را تشخیص ندهید، نمی‌توانید درمان زرد شدن برگ گوجه فرنگی را نیز پیدا کنید. همچنین امکان زرد شدن کل گیاهان و درنتیجه از بین رفتن آن‌ها وجود دارد.
سایر مقالات:
| پیچ خوردن برگ گوجه فرنگی |
| ریزش برگ برگ گوجه فرنگی |
| علت پژمردگی برگ گوجه فرنگی |
نظری داده نشده